ریک گلادستون
با مطرح شدن بحث های مربوط به تاریخ و محل دور جدید مذاکرات جمهوری اسلامی و گروه کشورهای 1+5 بر سر برنامه هسته ای این کشور، جدیدترین نشانه های فشار اقتصادی در ایران ظاهر می شود. ایران می گوید فعالیت های این کشور صلح آمیز است ولی مخالفان آن می گویند ایران در حال توسعه فن آوری تولید سلاح هسته ای است.
مذاکرات هسته ای که یک سال پیش متوقف شد قرار است ظرف دو هفته آینده از سر گرفته شود ولی هنوز کشور میزبان مذاکرات نهایی نشده است و گزارشات خبری از ایران نیز گفته اند که تاریخ 13 آوریل هم ممکن است تغییر کند.
ایران تحریم های اقتصادی که برای وادار کردن ایران به توقف غنی سازی اورانیوم از سوی غرب اعمال شده محکوم به شکست است. در همین حال رهبران ایران اذعان داشته اند که تحریم ها کشوررا به طور جدی با مشکل مواجه و از تبادلات مالی ایران و فروش نفت آن جلوگیری کرده است. اتحادیه اروپا نیز تحریم های سخت تری را از اول ماه ژوئیه اعمال خواهد کرد و خرید نفت از ایران را متوقف خواهد کرد.
شرکت نفتی انگن پترولیوم که بزرگترین شرکت خریدار نفت ایران در افریقای جنوبی است روز سه شنبه گفت دیگر از ایران نفت نمی خرد. یکی از سخنگویان این شرکت گفت که “شرکت انگن واردان نفت از ایران را متوقف کرده است و اکنون از دخایر خود استفاده می کنیم.”
افریقای جنوبی که بصورت تاریخی خریدار نفت ایران بوده است و یک چهارم نفت خود را از ایران تامین می کند اخیرا در برابر فشار های غرب واکنش های متناقضی از خود نشان داده است. ولی تصمیم اخیر این کشور در توقف خرید نفت از ایران نشان می دهد که فشار های غرب کارساز بوده است.
در یونان نیز، هلنیک پترولیوم، پالایشگاه اصلی این کشور خرید نفت از ایران را متوقف کرده است. این کار نه به دلیل تحریم های اتحادیه اروپا بلکه به دلیل مشکلات مالی در پرداخت پول نفت به ایران صورت گرفته است.
تحریم موسسات مالی از جمله حذف بانک مرکزی از شبکه تبادلات بین المللی تاثیرات زیادی بر اقتصاد ایران گذاشته که مهمترین آن سقوط شدید ارزش پول ملی ایران در برابر دلار است. فشار بیشتر بر پول ملی، که باعث شده قیمت کالاهای وارداتی به شدت افزایش پیدا کند در پیام نوروزی رهبر ایران نیز منعکس شده است که مردم را به مصرف کالاهای داخلی ترغیب کرد.
در حمایت از این دیدگاه، مقامات ایرانی واردات 600 نوع کالا را ممنوع کردند. این ممنوعیت که گزارش آن در روزنامه اصلاح طلب شرق منتشر شده است، نامی از اقلام ممنوعه نمی برد ولی حمید صفدل، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران گفت اقلام ممنوع شده کالاهایی هستند که توسط تولید کنندگان داخلی تولید می شوند.
در حالیکه رهبران ایران بطور یکپارچه با تحریم ها مخالف هستند، روز سه شنبه علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهورسابق ایران و رئیس شورای تشخیص مصلحت، گفت ایران در نزدیکی به عربستان سعودی شکست خورده است.
عربستان سعودی که اکثریت جمعیت آن سنی هستند قول داده است که کمبود نفت ایران را در تحریم های تامین کند. همکاری عربستان سعودی با غرب نقش مهمی در پیشبرد استراتژی غرب دارد.
آقای رفسنجانی گفته است: “اگر ما روابط خوبی با عربستان سعودی داشتیم آیا غرب می توانست ما را تحریم کند؟”
آقای رفسنجانی که از چهره های مصلحت گرای سیاسی ایران به شمار می آید و در سال های اخیر نقش کمتری در وقایع ایران داشته، همچنین گفته است که وی از دیر باز در جستجوی برقراری روابط دیپلماتیک با آمریکا بوده است. این نظرات درنقطه مقابل نظرات آیت الله خامنه ای رهبر ایران قرار دارد، که تصور می کند هر نوع رابطه ای با آمریکا به معنی ضعف نشان دادن است.
آقای رفسنجانی در آنچه می تواند پاسخی به رهبر ایران باشد گفت: «معنی مذاکرات لزوما ضعف نشان دادن نیست. ما مذاکره می کنیم و اگر آنها موضع ما را قبول کردند و یا اگر ما موضع آنها را قبول کردیم، مساله حل می شود.»
منبع: نیویورک تایمز – 3 آوریل 2012
