امین رئوفی‌نژاد
در حالی که صدها داوطلب کنکور که رتبه‌های سه رقمی، دو رقمی و حتی یک رقمی را کسب کرده‌اند، به اعتراض به نتایج نهایی مرحله دوم کنکور (انتخاب رشته) ادامه می دهند و معتقدند حق آنها ضایع شده است، سازمان سنجش در این باره به تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی استناد می‌کند که به عقیده کارشناسان، باعث بروز تبعیض‌های آشکار قومیتی و جنسیتی در ضوابط گزینش دانشجو است. تصمیمی که در راستای اسلامی شدن دانشگاه‌ها اتخاذ شده و به محرومیت بسیاری از دختران و نیز داوطلبان شهرستانی از موقعیت‌های بهتر تحصیلی انجامیده است.
دیروز برای سومین روز متوالی، تجمع داوطلبان معترض به نتایج کنکور در برابر ساختمان سازمان سنجش آموزش کشور، باعث مسدود شدن خیابان کریم‌خان زند شد. صدها تن از دارندگان رتبه‌های بالای کنکور، به نتایج اعلام شده از سوی سازمان سنجش، اعتراض دارند و معتقدند رتبه‌های مشابه در سال‌های قبل با چنین نتایجی روبه‌رو نبودند.
اما مسئولان سازمان سنجش این اعتراض را وارد نمی‌دانند و معتقدند ضوابط گزینش دانشجو در کنکور امسال با سال‌های قبل متفاوت بوده و این موضوع در دفترچه آزمون به داوطلبان اعلام شده است. آنها در این زمینه به مصوبه شورای انقلاب فرهنگی به ریاست احمدی‌نژاد مبنی بر “بومی‌گزینی” در آزمون سراسری دانشگاه‌ها استناد می‌کنند.
بر اساس این طرح که در چارچوب طرح اسلامی شدن دانشگاه‌ها تصویب شده، دانشگاه‌های دولتی موظف شده‌اند 65 درصد ظرفیت خود را به صورت بومی استانی پر کنند و این رقم برای دانشگاه آزاد 70 درصد تعیین شده است.
بومی‌گزینی؛ آپارتاید تحصیلی
اعضای شورای انقلاب فرهنگی که ریاست آن را محمود احمدی‌نژاد برعهده دارد، معتقدند که حضور دانشجویان، بخصوص دختران، در شهرستان‌های دور از محل سکونت خود، برخلاف برنامه دولت برای اسلامی شدن دانشگاه‌هاست و از این رو تصمیم گرفته‌اند که جذب دانشجو را با اولویت بومی انجام دهند.
اما به عقیده کارشناسان، معنای این اولویت‌بندی و اختصاص ظرفیت به دانشجویان بومی، نوعی “آپارتاید تحصیلی” و محروم کردن هزاران دانشجوی شهرستانی مستعد از تحصیل در دانشگاه‌های شهر تهران است که بیشتر امکانات آموزش عالی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین گفته می‌شود که این تبعیض در خصوص دختران دانشجو با سخت‌گیری بیشتری اعمال می‌شود.
هنوز مشخص نیست که سازمان سنجش بر اساس کدام مبنای قانونی اقدام به اعمال چنین تبعیضی در ضوابط پذیرش دانشجو کرده است؛ چرا که علاوه بر زیر سؤال بودن جایگاه قانونی شورای عالی انقلاب فرهنگی و نداشتن شأن قانون‌گذاری، این شورا موضعی متناقض با موضع‌گیری مسئولان سازمان سنجش و وزارت علوم را اتخاذ کرده است.
در روزهای اخیر و به دنبال اعتراض گسترده داوطلبان کنکور نسبت به نتایج اعلام شده، مسئولان سازمان سنجش اعلام کردند که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی باعث شده که شرایط پذیرش دانشجو در امسال با سال‌های گذشته متفاوت باشد.اما در واکنش به این اظهارنظرها، شورای مذکور از خود سلب مسئولیت کرد و دبیرخانه این شورا روز گذشته با صدور اطلاعیه‌ای، اعلام کرد: “شورا در خصوص بومی‌گزینی نظر جدیدی نداده است و این روال همیشگی شورای عالی بوده که موضوعات واصل شده به دبیرخانه به همراه گزارشات و دلایل توجیهی پس از انجام مطالعات کارشناسی و برگزاری جلسات با حضور صاحب نظران در صحن شورا مطرح و مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.“
بدین ترتیب دبیرخانه شورای انقلاب فرهنگی در حالی از نهایی نشدن تصویب طرح بومی‌گزینی خبر می‌دهد که سازمان سنجش، آن را به اجرا گذاشته و عباسپور رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم در گفت‌و‌گو با خبرگزاری ها از تصویب قانون بومی‌گزینی در دانشگاه‌ها خبر داده است.
در همین حال، بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد که مصوبه مذکور یک هفته قبل، یعنی دقیقا در روز سه‌شنبه 12 شهریور ماه از سوی دبیرخانه شورا به رسانه‌ها اعلام شد؛ اما در همان خبر تصریح شده بود که این طرح در جلسه شماره 628 شورای انقلاب فرهنگی در روز اول مرداد 87 به تصویب رسیده است.
با این حساب، باز هم ادعای سازمان سنجش در خصوص درج این مصوبه در دفترچه کنکور، دروغ به نظر می‌رسد؛ چرا که دفترچه کنکور امسال در آذر ماه 86 به دست داوطلبان رسید و غیرممکن است که مصوبه اول مرداد 87 در آن درج شده باشد!
ابعاد سیاست‌های تبعیض‌آمیز دولت نهم
”80 درصد ظرفیت پذیرش رشته مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف که 150 نفر ظرفیت دارد، به صورت ناحیه‌ای پذیرش شده است به این معنی که 80 درصد ظرفیت آن از داوطلبان ناحیه یک شامل استانهای تهران، سمنان، زنجان، قم، مرکزی و قزوین پر شده است و20 درصد مابقی این ظرفیت یعنی حدود 30 نفر مربوط به سایر استانهای کشور می شود.“
این، مثالی بود که ابراهیم خدایی معاون سازمان سنجش در پاسخ به اعتراضات پیاپی داوطلبان به نتایج غیر قابل باور کنکور ارائه کرد. همین یک نمونه نشان می‌دهد که ضوابط جدید که به بهانه بومی‌سازی، حل مشکل دانشجویان دختر و اسلامی شدن دانشگاه‌ها طراحی شده، تا چه حد به محرومیت استعدادهای دور از پایتخت و تبعیض بین دانشجویان تهرانی و شهرستانی منجر می‌شود.
گزارش‌های رسانه‌ای حاکی از این است که صدها داوطلب جوانی که کارنامه‌های کنکور خود را در دست دارند و اکثرا رتبه‌های دو رقمی و سه رقمی و حتی در چند مورد رتبه‌های یک‌رقمی کسب کرده‌اند، این روزها پشت درهای بسته سازمان سنجش منتظرند تا بدانند که چرا نتیجه یک سال زحمت و تلاش آنها با یک تصمیم دولتمردان نهم، یکباره از بین رفته است.
گزارش‌هایی که حاکی از عدم قبولی رتبه‌های 14 و 17 گروه تجربی از اصفهان در دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران شهید بهشتی است، یا نشان می‌دهد که دختری با رتبه 54 از قائم‌شهر به کلی قبول نشده است و یا خبر از قبولی دانشجویانی با رتبه‌های زیر 1000 در رشته‌های انتخاب اول دانشگاه تهران می‌دهد، اوضاع آشفته کنونی را توصیف می‌کند و نشان می‌دهد که به خاطر تصمیمات دولت احمدی‌نژاد، پس از این نه تنها باید منتظر سرخوردگی بسیاری از جوانان مستعد پشت کنکور باشیم، بلکه سطح علمی دانشگاه‌ها نیز به خاطر پذیرش‌های بومی و غیر علمی، به شدت افت خواهد کرد.