کاندیدا شدن، یا کاندیدا نشدن محمد خاتمی مسئله این است.
درخواست ها از رئیس جمهور سال های 1997 تا 2005 برای کاندیدا شدن دوباره در انتخابات ریاست جمهوری سه ماه دیگر بالا گرفته است. اما این تصمیم آسانی نیست.
اصلاح طلبان،که از صحنه سیاسی به بیرون رانده شده اند به خاتمی، به عنوان کسی که می تواند معادله بازی را تغییر بدهد، فشار می آورند تا در آستانه انتخابات برای باز شدن فضا وارد انتخابات شود.
برخی تردید دارند که با توجه به نقش و نظر شورای نگهبان که فهرست نهایی کاندیدا ها را اعلام می کند، خاتمی بتواند وارد انتخاب شود و رد صلاحیت نشود
برخی از منتقدان می گویند که خاتمی با وارد شدن به انتخابات روز 14 ژوئن، پیام اشتباه می فرستد. آنها می گویند خاتمی با حضور در انتخابات به نظام مشروعیت می دهد و تلاش های کسانی که به دلیل اعتراض به انتخابات مخدوش سال 2009 آسیب دیده اند، زیر سووال می برد.
هفته گذشته، 91 نفر از چهره های شناخته شده اصلاح طلب و گروه های متعدد طرفدار اصلاحات، از خاتمی خواستند تا کاندیدتاتوری خود را اعلام کند.
یک فرصت استثنایی
در این نامه نام اصلاح طلبانی چون هادی خامنه ای، برادر رهبر ایران آیت الله علی خامنه ای، و معصومه ابتکار، مشاور سابق خاتمی و سخنگوی دانشجویان در زمان گروگانگیری دیده می شود.
فرصت استثنایی خاتمی و سابقه درخشان او دلایلی است که او را کاندیدای مناسبی برای بیرون آوردن ایران از بحران اقتصادی و ژئوپولیتیک، می کند.
این درخواست توسط شورای هماهنگی جبهه اصلاح طلبان مطرح شده است که از 16 گروه اصلاح طلب تشکیل شده است و بر سر حمایت از خاتمی با یکدیگر توافق کرده اند.
محمد علی ایازی، روحانی استاد حوزه و دانشگاه، یکی از کسانی است که معتقد است حضور خاتمی می تواند به کاهش تنش های داخلی و بین المللی که ایران با آن روبروست، پایان بدهد.
ایازی با توجه به این چشم انداز که احتمال دارد صلاحیت خاتمی توسط شورای نگهبان رد شود، با اینحال معتقد است که او در هر صورت باید کاندیدا شود.
او می گوید:« ما نمی توانیم بگوییم خاتمی نباید کاندیدا شود زیرا احتمال دارد شورای نگهبان او را رد صلاحیت کند. این منطقی نیست. در گذشته نیز آنها با کاندیداتوری خاتمی موافق نبودند. اما شرایط جامعه به شکلی است می تواند در این تصمیم گیری تاثیر بگذارد.»
صدای جامعه مدنی
تقی رحمانی، فعال سیاسی که در دوران ریاست جمهوری خاتمی در زندان بود و در حال حاضر در پاریس زندگی می کند، معتقد است که کاندیدا شدن خاتمی منجر به بازگشت صداهای مخالف به صحنه سیاسی ایران خواهد شد.
او می گوید:« شرکت خاتمی در انتخابات باعث ایجاد یک جریان می شود که ما به آن نیاز داریم زیرا به صدای جامعه مدنی خواهد بود و باعث می شود که نظام محتاط تر رفتار کند. به گمان من هر نوع انتخابات سا هر نوع اقدام سیاسی در داخل ایران یک راه پر هزینه برای اصلاحات است. مردم آماده پرداختن این هزینه هستند.»
مصطفی تاجزاده، معاون سابق وزارت کشور در دوران خاتمی، در جریان اعتراض های گسترده به انتخاب شدن مجدد احمدی نژاد در سال 2009، زندانی شد. او در نامه ای سرگشاده از زندان اوین می نویسد که خاتمی نباید نسبت به سرنوشت ایران و ایرانیان بی تفاوت باشد.
تاجزاده می نویسد:« امروز همه نظرسنجی های وزرات اطلاعات سپاه؛ تلویزیون دولتی و مجلس نشان می دهد که خاتمی اولین انتخاب مردم است. محبوبیت خاتمی باعث خشم تندروها شده است.
محمد حسین ضیا، روزنامه نگار ایرانی با کاندیدا شدن خاتمی موافق نیست و معتقد است که ضرر این اقدام از منفعت آن بیشتر است. او می گوید که خاتمی با حضور در انتخابات، به نظام مشروعیت می دهد.
او می گوید:«این کار همه شعار های اعتراض کنندگان دموکراسی خواه را زیر سووال می برد که شعاد می داد:” رای من کجاست؟” این درحالی است که دو کاندیدای انتخابات قبلی، میر حسین موسوی و مهدی کروبی در حصر خانگی هستند. کاندیدا شدن خاتمی، بی اعتنایی به آنها و معترضانی تعبیر می شود که به خیابان ها آمدند و اعتراض کردند و کشته یا زندانی شدند.»
آیا این تصمیم قطعی است؟
موسوی و کروبی در سال 2009 در انتخابات شرکت کردند و با عنوان جنبش سبز با یکدیگر متحد شدند و بطور علنی به نتیجه انتخابات اعتراض کردند. این دو از ماه فوریه 2011 بعد از درخواست از مردم برای شرکت راهپیمایی در حمایت از بهار عربی، به حصر خانگی رفتند.
خاتمی با رای دادن در انتخابات مجلس در سال 2011، بسیاری از مخالفان و اصلاح طلبان را که انتخابات را تحریم کرده بودند، خشمگین کرد.
خاتمی که به او لقب “سید خندان” را داده اند، در سال 1997 با حمایت بی سابقه جوانان و زنان که به آنها وعده داده بود حقوق شان را احقاق کند و آزادی بیشتر و قانونمداری را رواج دهد، به قدرت رسید. با اینحال اکثر اصلاحاتی که قصد انجامشان را داشت توسط تندرو ها به بن بست رسید و بسیاری از حامیان اش زندانی شدند.
خاتمی، در سالل 2009 نیز وارد انتخابات شد و برای حمایت از موسوی، از دور رقابت ها کناره گیری کرد. اوایل این ماه خاتمی اعلام کرد که اصلاح طلبان برای نجات کشور، هم برنامه دارند و هم از حمایت مردم برخوردارند.
او روز 11 مارس گفت:« در مورد تصمیم من نگران نباشید. من تنها یک فرد در مجموعه بزرگ اصلاح طلبان هستم. من پایبند به جمع بندی و انسجام نظر اصلاح طلبان درباره انتخابات پیش رو هستم.»
دستکم یک روحانی طرفدار اصلاحات اعلام کرد که خاتمی تصمیم اش را گرفته است.
رحمت الله بیگدلی، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی، در صفحه فیس بوک اش نوشت که حضور خاتمی در انتخابات حتمی است.
وی می گوید که اظهاراتش بر مبنای دیدار خصوصی است که با خاتمی داشته است . وی می افزاید که خاتمی به او گفته است که تنها نگرانی او و این است که انتخابات مهندسی شود.
رادیو اروپای آزاد، 26 مارس
