دیپلمات های سابق و فعلی آمریکا معتقدند که رویکرد اخیر دولت اوباما در ارتباط با ایران، اتحاد میان آمریکا و اسرائیل را با تنش هایی روبرو کرده که در دهه اخیر بی سابقه بوده است و این نگرانی در مورد کاخ سفید وجود دارد که قادر نباشد بحران امنیتی خاورمیانه را اداره کند.
نتانیاهو از اولاند به دلیل مخالفت با توافق وی در ژنو، درکنفرانس مطبوعاتی که در اورشلیم برگزار شد، به گرمی استقبال کرد و همچنان از آمریکا به دلیل حمایت از یک “توافق بسیار بد” با ایران انتقاد کرد.
وی، با اشاره به شش قدرت بزرگ جهان که در گفتگو با ایران شرکت کرده بودند، گفت: “حمایت و دوستی شما واقعی و خالصانه است. شما یکی از آن شش کشور بودید.”
هم آمریکا و هم اسرائیل اصرار دارند که رابطه شان آنقدر قوی هست که حتی امضای توافقنامه را تاب بیاورند. اما وزارت امور خارجه آمریکا روز یکشنبه گفت که قصد دارد وزیر امور خارجه، جان کری را برای بار دوم به اورشلیم بفرستند تا شکاف بوجود آمده بین دو کشور را ترمیم کند.
آقای کری در جریان سفرش در ماه اخیر به اسرائیل به طور علنی تعهدات این کشور در روند صلح را بطور علنی به چالش کشید و موجب آزار اسرائیل شد.
برخی از کارشناسان بر این باورند که نتانیاهو فعالیت های سیاسی اش را براساس مواجهه با ایران و برنامه هسته ای این کشور بنا نهاده و بعید است از این موضع عقب نشینی کند. این واقعیت که دیگرهم پیمانان آمریکا درخاورمیانه، به ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز با رویکرد تعامل کاخ سفید درقبال تهران مخالف هستند، موضع واشنگتن را تضعیف می کند.
آرون دیوید میلر،مقام سابق وزارت خارجه آمریکا که اکنون عضو اتاق فکر وودرو ویلسون در واشنگتن است، گفت: “وقتی آمریکا و اسرائیل با هم اختلاف نظر جدی دارند، قدرت آمریکا درمنطقه تضعیف شده و این امر حامل پیامی بد به دیگرهم پیمانان واشنگتن است. اسرائیل اکنون با عربستان اشتراکات بیشتری دارد تا با آمریکا و این امر شرایط دشوار منطقه را وخیم تر می کند.”
تحلیلگران نگرانند نشانه های این شکاف، توانایی واشنگتن برای پرداختن و جهت دادن به دیگر مسائل امنیتی و فوری منطقه ازجمله، نا آرامی های داخلی مصر، جنگ داخلی سوریه و تلاش کری برای انعقاد توافق صلح میان اسرائیل و فلسطین را تحت تاثیر قرار دهد.
اختلاف نظر میان اسرائیل و آمریکا روزیکشنبه و به دنبال سفر اولاند و نیز مصاحبه انتقاد آمیز نتانیاهو با شبکه خبری آمریکایی سی ان ان درارتباط با توافقنامه پیشنهادی میان ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان، بار دیگر شعله ور شد.
این توافق که به گفته مقامات آمریکایی این هفته قطعی خواهد شد، بخش هایی از برنامه هسته ای ایران را در ازای کاهش برخی تحریم های آمریکا علیه تهران به حالت تعلیق در خواهد آورد.
این حال، نتانیاهو بار دیگر تکرار کرد تا زمانی که ظرفیت های هسته ای تهران به طور کامل به حالت تعلیق درنیامده است، آمریکا نباید اجازه دهد فشارهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی کاهش یابد.
اظهارات اولاند به هنگام ورود به تل آویو می توان دریافت که او نیز از موضع افراطی نتانیاهو حمایت می کند و پاریس در مذاکرات قبلی ژنو به صورت علنی راه خود را از کشورهای عضو پنج به علاوه یک جدا و مفاد متن توافقنامه ارائه شده را سهل گیرانه به نفع ایران توصیف کرد.
آقای اولاند گفت: “فرانسه تا به این قطعیت نرسد که ایران دست از برنامه های اتمی اش برداشته است، تحریم ها و خواسته هایش را ادامه خواهد داد.”
آقای نتانیاهو با تحریک قانونگذاران آمریکایی و گروه های حامی اسرائیل، مخالفت با سیاست های کاخ سفید درقبال ایران و تاکید بر ضرورت افزودن بر تحریم های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی موجبات ناخرسندی دولت اوباما را فراهم کرده است.
هفته گذشته جان کری و دیگر مقامات دولت آمریکا درجلسه ای با کمیته بانکداری سنا از قانون گذاران خواستند مادامی که مذاکرات ژنو در جریان است، تصویب تحریم های جدی علیه تهران را به تعویق بیاندازند. با این حال بسیاری از سناتورها با استناد به اطلاعاتی که اسرائیل در اختیارشان گذاشته است به این نتیجه رسیده اند که منافع توافق مطرح شده بسیار کم تر از چیزی است که کاخ سفید ادعا می کند.
سناتورمارک کرک،سناتور جمهوریخواه از ایالت ایلینیوز،گفت: متاسفانه دولت از ما می خواهد به آن چه اسرائیلی ها می گویند توجه نکنیم اما من فکر می کنم این سیاست نادرست است و اسرائیل آژانس های اطلاعاتی بسیار خوبی دارد.
طی روزهای اخیر مقامات ارشد آمریکا از پذیرش و اذعان به این که میان تل آویو و واشنگتن شکاف افتاده است امتناع می کنند. آن ها می گویند دو کشور به تناوب اختلاف نظرهایی داشته اند از جمله در زمینه ساخت و سازهای اسرائیل در مناطق مورد مناقشه اما روابط فی مابین همچنان محکم و پایدار است.
یکی از مقامات ارشد این دولت با تاکتیکی خواندن ماهیت اختلاف نظرها، بر قابل مدیریت بودن آن ها تاکید کرد.
ناظران قدیمی خاورمیانه می گویند که آنها می توانند به دهه هشتاد میلادی بازگردند تا به این نتیجه برسند که این اختلافات بی سابقه بوده است.
در آن زمان، دولت یهود با دولت جورج اچ دابلیو بوش ورونالد ریگان در آمریکا بر سر مسئله شهرک سازی و روند صلح خاورمیانه در تضاد بود.
اما حتی این مناقشات نیز با اختلافات کنونی بر سر ایران به این دلیل که می تواند تبعات وسیع تری برای منطقه به همراه داشته باشد، قابل قیاس نیست.
رابرت سالتاف مدیر اجرایی اتاق فکرسیاست خاور نزیدک واشنگتن گفت: “از بسیاری جهات، شرایط کنونی در روابط دوجانبه واشنگتن و تل آویو بی سابقه و خطرناک است.”
وی همچنین طی روزهای اخیر نیزاعلام کرده دولت او به هیچ توافقی که در مذاکرات گروه پنج به علاوه یک با ایران منعقد شود پایبند نخواهد بود.
آقای نتانیاهو بارها تهدید کرده است که تاسیسات اتمی ایران را که درحال گسترش است، مورد حمله قرار می دهد. وی در روزهای اخیر گفته است که دولت اش از توافق بین ایران و شش قدرت جهان حمایت نمی کند.
مقامات آمریکایی اعلام کردند توافقی اولیه و شش ماهه میان ایران و جامعه بین المللی در نظر گرفته اند و در این دوره زمانی، طرفین به دنبال یافتن توافقی نهایی خواهند بود.
انعقاد توافقی در زمینه صلح خاورمیانه یکی از اولویت های مهم دولت اوباما است که در نتیجه تنش های میان آمریکا و اسرائیل تضعیف خواهد شد.
آقای سالتوف، گفت: “من فکر می کنم اسرائیل به یک دوران 180 روزه احترام می گذارد اما من نگران روز 181 هستم.”
امید آقای کری برای رسیدن به توافق صلح در خاورمیانه یکی از اولویت های دولت اوباما نیز هست که به دلیل ترس از ایران تضعیف شده است.
دولت آقای نتانیاهو و رئیس جمهور فلسطین، محمود عباس، وارد نهمین ماه از گفتگو هایی شده اند که آمریکا امیدوار است منجر به پایان شهرک سازی و تشکیل دولت فلسطین بشود.
اما مذاکرات در هفته های اخیر متوقف شده است زیرا برخی از فلسطینی ها با اعلام شهرک سازی جدید توسط اسرائیل، مذاکرات را ترک کردند.
آقای نتانیاهو، روز یکشنبه یک ارزیابی هشیارانه از چشم انداز صلح در کوتاه مدت با فلسطین ارائه کرد.
وی به سی ان ان گفت: “ما در حال گفتگو هستیم. اما من دلم می خواهد تحرکاتی از سوی طرف فلسطینی نیز صورت بگیرد. ما می خواهیم دولت فلسطین را برسمیت بشناسیم. اما آیا کسی دولت یهود را برای یهودیان برسمیت خواهد شناخت؟”
وال استریت ژورنال، 17 نوامبر
