وحید ثابتیان
امروز وزیران امورخارجه 27 کشورعضو اتحادیه اروپا در لوکزامبورگ برای زمینه سازی گفت وگوهای علی لاریجانی گفت وگو کننده اول پرونده هسته ای ایران و خاویر سولانا مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپانشستی را برگزار خواهند کرد. قرار است مذاکره لاریجانی وسولانا چهارشنبه این هفته برگزار شود. همزمان، حسینی سخنگوی وزارت امورخارجه ایران گفته است که باید تعلیق غنی سازی را از گفتگو های هسته ای حذف کرد. به این ترتیب، معلوم نیست با توجه به موضع پیشاپیش تهران درخصوص مساله غنی سازی، چه مواردی قراراست درمذاکره میان طرفین مطرح شود.
این درحالی است که کشورهای اتحادیه اروپا هم اکنون قطعنامه های تحریم ایران را در دستور کار دارند. با این وجود مقامات اروپایی امیدوارند با برگزاری نشست با مقامات ایرانی بتوانند از بن بست به وجود آمده در پرونده هسته ای ایران خارج شوند. موضوعات مربوط به بحران دارفور در سودان وهمچنین مسائل سومالی از دیگر مباحثی خواهد بود که در این نشست موردبحث قرارخواهد گرفت.
پیش ازاین گمانه زنی های متعددی درخصوص دیدارمجدد علی لاریجانی وسولانا مطرح شده بود که تاجمعه که دیپلمات های اروپایی تاریخ برگزاری این نشست را تایید کردند، چندان مطمئن به نظر نمی رسید. سید محمد علی حسینی در خصوص این مذاکرات گفته است: “قطعا توقف فعالیت‌ها در مذاکرات مطرح نبوده و نیست و برگشت به عقب نیز امکان پذیر نیست. این مذاکرات باید با توجه به واقعیت موجود و اینکه ایران به مرحله تولید صنعتی سوخت وارد شده است شکل گیرد و طرفین هم مذاکراتی که داشتند بر مبنای همین شرایط واقعی بوده است.”
مذاکرات ایران با اروپا در حالی باردیگر ازسرگرفته می شود که این بار رابطه تهران و مسکو بیش ازپیش زیر سایه ابهام قراردارد. روسیه طی چند ماه گذشته، راه اندازی نیروگاه بوشهر در زمان تعیین شده آن، شهریور سال جاری، را به کنارگذاشت و در مسیر ارسال سوخت به این نیروگاه، مسائلی را مطرح کرد که امکان بهره برداری به هنگام را عملا ناچیز کرده است. روسیه درآخرین گام اعلام کرده است که ارسال سوخت هسته ای برای نیروگاه بوشهر، باید با اجازه آژانس بین المللی انرژی اتمی صورت گیرد. این درحالی است که مسکو طی ماه های گذشته تلاش کرده بود درمسیر تصویب قعطنامه های سازمان ملل علیه برنامه هسته ای ایران، همکاری کمک برای راه اندازی نیروگاه بوشهررا از دستور کارکشورهای غربی خارجی کند وبرای آن استثنا قائل شود. اما چرخش روسیه به سوی غرب، طی ماه های گذشته تهران را با مشکلات جدی مواجه کرده است.
اگرچه مقامات ایرانی همواره تلاش کرده اند اختلافات به وجود آمده با طرف روسی وکارشکنی های به وجود آمده را با روش آشتی جویانه و دوستانه حل و فصل کنند تا بتوانند موافقت طرف روسی را برای ادامه همکاری هایش دراین نیروگاه ترغیب کنند، اما اظهارات سخنگوی وزارت خارجه درخصوص تردیدی که نسبت به روسیه وجود دارد، از تردید های جدی مسئولین نسبت به این همکاری حکایت می کند: “اظهارات نامتناقضی از سوی برخی مقامات روسی مطرح شده است. عدم تعهد روس‌ها نسبت به راه‌اندازی نیروگاه بوشهر آثاری دارد که اولین آن زیر سوال رفتن اعتبار روس‌ها است و تقویت رویکرد همراه با تردیدی که همواره در افکار عمومی ملت ایران نسبت به روس‌ها وجود داشته است.”
مقامات ایرانی بارها اعلام کرده اند به دلیل اینکه تضمینی برای دریافت سوخت برای تاسیسات هسته ای ایران وجود ندارد، عملا ازگزینه هایی که سوخت خارج ازکشورتولید شود، حمایت نمی کنند. حسینی گفته است اقدامات روسیه درجهت تقویت این موضع تهران است: “باید توجه داشته باشیم که این موضوع حقانیت ایران را مبنی بر اینکه هیچ تضمینی برای دریافت به موقع سوخت وجود ندارد اثبات و تقویت می‌کند.” اگر چه به لحاظ فنی امکان ساخت وبهره برداری ازتاسیسات تهیه سوخت هسته ای به میزانی که بتواند پاسخگوی نیروگاه بوشهر باشد با ابهام مواجه است ومعلوم نیست چقدر برای آن زمان لازم خواهد بود ودرنهایت آیا چنین کاری امکان پذیراست یانه؟
محمود احمدی نژاد، طی هفته های گذشته اعلام کرد که ایران واردمرحله غنی سازی اورانیوم درمقیاس صعنتی شده است. با این وجود علی رغم اینکه مقامات ایرانی گفته بودند به زودی نصب وراه اندازی 3000 دستگاه سانتریفوژ را اعلام خواهند کرد، خبرهای منتشر شده حاکی از آن است که تعداد سانتریفوژها نزدیک به 1300 عدد است. اگر چه مقامات رسمی ایران تعداد دقیق سانتریفوژهای راه اندازی را اعلام نکرده و یا درمورد اعداد منتشر شده، اظهارنظری نکرده اند.