آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای با گروهی که “مسئولان و دست اندرکاران منابع طبیعی و حفظ محیط زیست” معرفی شده‌اند دیدار کرده و طی سخنانی کم‌سابقه به موضوع زمین‌خواری و ساخت‌و سازهای غیرمجاز در جمهوری اسلامی نیز پرداخته است.
به گزارش سایت رسمی رهبر جمهوری اسلامی، او در این جلسه با ابراز تاسف از “دست‌اندازی افراد سودجو به جنگلها و منابع طبیعی بخصوص در شمال کشور” گفته است: “دستگاههای مسئول باید قاطعانه با تعدی به جنگلها به هر بهانه‌ای اعم از هتل‌سازی و جذب گردشگر و ساخت حوزه علمیه و برخی توجیهاتِ به ظاهر قابل قبول ، مقابله کنند.”
خامنه‌ای از “پدیده زمین‌خواری و اخیراً کوه‌خواری و ساخت و ساز در ارتفاعات” سخن گفته و اضافه کرده: “باید در قانون، اینگونه اقدامات جرم تلقی شوند و افراد سوءاستفاده کننده بی‌هیچ اغماضی مورد تعقیب قضایی قرار گیرند و اگر در دستگاهها نیز کوتاهی انجام گیرد، باید با عوامل این کوتاهی هم بشدت برخورد شود.”
رهبر جمهوری اسلامی در پایان سخنانش تاکید کرده: “مطالبی که باید بیان شوند، امروز گفته شد و از این پس مردم باید قضاوت کنند که کدام دستگاهها به وظیفه خود برای حفظ محیط زیست عمل می‌کنند و کدام دستگاهها برای حفظ محیط زیست، تلاش و اقدام لازم را انجام نمی‌دهند.”
بلافاصله بعد از این سخنان، آیت‌الله صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه از صدور دستور اکید به روسای کل دادگستری‌ها و دادستان‌های سراسر کشور برای برخورد قاطع با متجاوزان به اراضی ملی، منابع طبیعی و جنگلها خبر داد. خبرگزاری مهر از قول صادق لاریجانی نوشت: “امیدواریم با هماهنگی همه دستگاههای متولی بتوانیم منویات مقام معظم رهبری و خواسته مردم عزیز را در زمینه حفظ محیط زیست برآورده کنیم. […]همانطور که مقام معظم رهبری صبح امروز بر برخورد با متجاوزین به اراضی طبیعی و جنگلها تصریح کردند، دستگاه قضایی نیز در این خصوص اقدامات لازم را انجام خواهد داد.”
اظهارات مسئولان حکومتی درباره “پدیده” زمین‌خواری در جمهوری اسلامی، در حالی بیان شده که گفته می‌شود مسئولیت اصلی زمین‌خواری‌ها در ایران بر عهده نهادهای حکومتی وابسته به بیت آیت‌الله خامنه‌ای است. همین چند روز پیش بود که نمایندگان مجلس تصویب کردند که زمین‌های رایگان جدیدی برای احداث حوزه‌های مقاومت بسیج در اختیار سپاه پاسداران و سازمان بسیج قرار گیرد.
همچنین سازمان اوقاف و امور خیریه که رئیس آن از طرف آیت‌الله خامنه‌ای منصوب می‌شود، یکی از متهمان اصلی زمین‌خواری در ایران است. شهریور ماه گذشته، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس فاش کرد: “سازمان اوقاف و امور خیریه به یک زمین‌خوار بزرگ تبدیل شده، اوقاف ادعای موقوفه بودن زمین‌های منابع طبیعی را می‌کند، ولی در حالیکه برخی از آنها اجاره داده و مجوز ساخت و ساز صادر کرده است. در حالی که اوقاف اجازه صدور مجوز ساخت و ساز را ندارد و تنها از نام ولایت سوء استفاده کرده است و نباید این اتفاق روی بدهد.”
اواسط آبان‌ماه گذشته عزت‌الله یوسفیان، نماینده مجلس و عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی طی گفتگویی با اشاره به واگذاری “چهار میلیون هکتار از زمین‌های منابع ملی” در سال‌های گذشته به مراکز حکومتی، اعلام کرد: “مشکل اصلی اینجاست که عده‌ای این زمین‌ها را برای راه‌اندازی واحدهای تولیدی از دولت گرفته‌اند ولی در این زمین‌ها برج‌سازی کردند و این برج را فروخته‌اند و الان هم مردم در این برج‌ها و ساختمان‌ها ساکن هستند، در برخورد با این نوع پدیده زمین‌خواری دولت باید پول زمین‌ها را به نرخ روز از متخلفان و عاملان آن بازستاند.” او تاکید داشت: “در تهران و دیگر کلانشهرها دیده می‌شود که در برخی مناطق کوه‌پایه‌ای و خوش آب‌وهوا، هکتارها زمین به برخی دستگاهها داده شده است که البته مورد استفاده کاربری مجاز خود قرار گرفته است ولی بخش قابل توجهی از آن زمین‌ها بلا استفاده مانده و دور آن دیوار کشیده شده است.”
بخش بزرگی از این میلیونها هکتار اراضی ملی در اختیار سپاه پاسداران قرار گرفته و حتی در ارتفاعات شهرهای بزرگ و در مناطقی که مطابق قانون اجازه ساخت و ساز وجود ندارد، این نهاد نظامی مجوز لازم را دریافت کرده است.
در اردیبهشت ماه گذشته، سایت خبرآنلاین نزدیک به علی لاریجانی در گزارشی خبر داد که بنیاد تعاون سپاه و ارتش، اصلی‌ترین ساختمان‌سازهای تهران هستند. این سایت نوشته بود: “بیشترین حجم ساخت و سازهای انتهای اتوبان همت در غرب تهران به پروژه‌های بنیاد تعاون ارتش و سپاه تعلق دارد. پروژه‌های امام رضا (ع) متعلق به بنیاد تعاون ارتش و شهید خرازی متعلق به بنیاد تعاون سپاه بیشترین حجم ساخت و سازهای غرب تهران را به خود اختصاص داده است.”
در بخش دیگری از این گزارش آمده بود: “اطلاعاتی که در سایت‌های خبری بنیاد تعاون ارتش درج شده نشان می‌دهد بزرگترین پروژه‌های ساختمانی انتهای اتوبان همت تهران به این نهاد تعلق دارد. پروژه بزرگ امام رضا (ع) در نیمه‌های راه قرار دارد و احتمالا تا پایان سال ۹۵ به بهره‌برداری می‌رسد. سهام ساختمان‌های این برج از دو سال قبل به فروش گذاشته شده است. همچنین پروژه بزرگ ساختمانی شهید خرازی هم در همین منطقه در حال انجام است. ساختمان سازی های دیگر منطقه نیز همگی به کمک تعاونی های این دو نهاد انجام می‌شود.”
نکته مهم در این پروژه‌ها آن است که اکثر این طرح‌ها در مناطقی ساخته می‌شوند که ساخت و ساز در آنها ممنوع است. از زمان برنامه سوم توسعه، قانونی تصویب شده است که ساخت و ساز در ارتفاعات بالای ۱۸۰۰ متر را ممنوع کرده ، با اینحال این قانون هیچگاه عملیاتی نشده است. از ده‌سال پیش، تقریبا تمامی ساخت و سازهای غیرقانونی توسط نهادهای حکومتی و از جمله سپاه پاسداران انجام می‌شود.
مطابق گزارشی که ۲۱ آذرماه سال ۱۳۸۵ در روزنامه جام‌جم منتشر شد، نهادهای دولتی و نظامی هیچگاه این قانون را رعایت نکرده‌اند. در گزارش این روزنامه که حدود هشت سال پیش منتشر شده، آمده بود: “ساخت و سازهای اقماری در بالای ارتفاع ۱۸۰۰ تهران در حالی با مقاومت شهرداری روبه رو شده که تعاونی‌های ۱۶ گانه دولتی و نظامی در این قسمت از پایتخت همچنان به ساخت و ساز مشغول هستند و نبود قوانین و صدور مجوز از سوی سازمان زمین شهری ، توقف این ساخت و سازها را با مشکل روبه رو کرده است.” نویسنده گزارش اضافه کرده بود: “برای نمونه ، ساخت و سازها در ارتفاعات دارآباد از سوی یک سازمان نظامی و بنیاد آزادگان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در باقرشهر و سوهانک و شهرک شهید محلاتی توسط سازمان های دولتی صورت گرفته است.”
از سوی دیگر، مهرماه گذشته، سایت بازتاب، وابسته به محسن رضایی طی گزارشی با عنوان “با چه مجوزی زمین‌های نهادهای نظامی و باغات بکر برج می‌شوند؟!” با اشاره به ساخت و سازهای غیرقانونی نوشته بود: “از جمله این رخدادها، ورود نهادهای نظامی و انتظامی به مقوله ساخت‌و‌ساز است که البته در راستای خانه‌دار کردن پرنسلشان یا ساخت منازل سازمانی هم نیست، بلکه به شکل راه انداختن کارگاه‌های بزرگ ساختمانی برای ساخت برج‌ها و مجتمع‌های مسکونی بعضا لوکس برای عرضه عمومی و منتفع شدن از بازار پر رونق مسکن در کشور ظهور کرده و در مسیر این هدف، رویدادهای عجیب و غریبی رقم می‌زند.” نویسنده این گزارش اضافه کرده بود: “اگر نیروی انتظامی بخش متعلق به خود در محدوده پادگان قدیم قلعه‌مرغی تهران را به رغم تأکیدات رهبر انقلاب، به شهرداری واگذار نمی‌کند و سود خود را به ساخت پروژه‌ای ملی اولویت می‌دهد، سپاهی‌ها محدوده‌ای که قرار بوده بوستان مادر شود، در اختیار گرفته و فارغ از همه تصمیمات که بر تعطیلی ساخت و ساز در آن گرفته شده، عملیات ساختمانی خود را به پیش می‌برند و در نهایت ارتشی‌ها از یک سو تصمیماتی برای ساخت و ساز در پادگان ۰۶ می‌گیرند و از سوی دیگر محدوده باغات بکری را که در جای دیگر دارند، به کارگاه ساختمانی تبدیل کرده‌اند. “
چند روز پیش غلامرضا انصاری، عضو شورای شهر تهران هم در گفتگو با خبرگزاری ایلنا ضمن اشاره به تاثیرات منفی ساخت و سازهای غرب تهران بر آب و هوا و اکو سیستم منطقه، گفته بود: “در بخش ورودی این منطقه تصفیه هوا صورت می‌گیرد، از پیش از انقلاب در این منطقه بحث ویلاسازی یا تراکم پایین مطرح بوده، اما امروز در این منطقه که گلوگاه ورود هوا بوده است، طوری ساخت وساز کرده‌ایم که اکوسیستم منطقه به هم ریخته است.” او معتقد بود: “امروزه این نوع ساخت و ساز باعث شده است که برخی مناطق کاملا برخوردار و برخی دیگر نیز کاملا غیربرخورار باشند و فاصله طبقاتی و اجتماعی را به وجود آورده است که این موضوع منجر به افزایش آسیب‌های اجتماعی و ایجاد تنش و معضلاتی برای آینده فرهنگی و اجتماعی شهر خواهد شد.”
این عضو شورای شهر تهران، در آذرماه گذشته نیز طی گفتگویی دیگر تاکید کرده بود که “هیچ کس مجوز ساخت و ساز غیرقانونی به نهادهای نظامی” نداده است. او با اشاره به برج‌سازی و تسطیح تپه‌های شیان واقع در محدوده شهرک “شهید دقایقی”، از غیرقانونی بودن این ساخت و ساز خبر داده بود. انصاری این سخنان را در پاسخ به یکی دیگر از اعضای شورای شهر گفته بود که معتقد بود: “شهرک شهید دقایقی نظامی و امنیتی است و شورای شهر نمی‌تواند بر ساخت و ساز داخل آن نظارت کند.”
امروز تقریبا هیچ ساخت و ساز بزرگ و غیرقانونی در شهر تهران را نمی‌توان پیدا کرد که به نوعی با سپاه پاسداران یا دیگر نهادهای نظامی ارتباطی نداشته باشد.البته باید توجه کرد که این ماجرا تنها بخشی از ابعاد پرونده بزرگ زمین‌خواری نظامیان در سراسر ایران را تشکیل می‌دهد.
