مذاکره‌کنندگان ایران و آمریکا قرار است روز دوشنبه گفتگوها را ادامه دهند و امید دارند بر سر برنامه هسته‌ای تهران به یک توافق سیاسی دست یابند. با این حال دیپلمات‌های غربی می‌گویند، نیاز است که در ماه‌های آینده مذاکرات بر سر جزئیات ادامه یابد.
اعلام توافق سیاسی پیش از مهلت پایان ماه مارس، می‌تواند نشان‌دهنده نزدیک شدن ایران و شش قدرت جهانی به توافق نهایی باشد و این که خواهند توانست تا ۳۰ ژوئن به توافق جامع دست یابند.
جان کریُ وزیر امورخارجه آمریکا، روز یکشنبه پیش از جلسه با محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران وارد سوئیس شد. آقای کری روز شنبه گفت: “این مذاکرات از همان آغاز سخت و شدید بوده است. پیشرفت‌هایی داشته‌ایم اما هنوز شکاف‌هایی وجود دارد.”
سناتورهای هر دو حزب آمریکا گفته‌اند، اگر مذاکرات نتیجه‌ای نداشته باشند، می‌توانند اواخر ماه مارس قانون تحریم‌های بیشتر علیه ایران را تصویب کنند. قانونی که توسط مارک کرک جمهوریخواه و رابرت منندز دموکرات ارائه شده، در صورت عدم دستیابی به توافق، به صورت خودکار تحریم‌های بیشتریی را علیه ایران اعمال می‌کند. ایران هشدار داده که تحریم‌های جدید می‌تواند مذاکرات را بر هم زند.
در تلاشی دیگر، کاخ سفید می‌کوشد سناتور باب کارکر را متقاعد کند تا لایحه خود را کنار بگذارد. این لایحه توافق نهایی را منوط به تایید کنگره می کند و توانایی رئیس‌جمهور برای تعلیق تحریم‌ها را محدود می سازد.
ایران و شش قدرت جهانی به دنبال امضای توافقی هستند که بر اساس آن تهران نتواند در مدتی کوتاه اورانیوم کافی برای ساخت سلاح هسته‌ای تولید کند. در عوض، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران لغو خواهد شد. تهران اصرار دارد که برنامه هسته ای آن تماما صلح‌آمیز است.
این توافق می‌تواند مناقشه ۱۲ ساله هسته‌ای ایران را که اغلب مواقع در آستانه فروپاشی بوده است پایان دهد.
مقامات آمریکایی و اروپایی شکل نهایی توافق را روشن نکرده‌اند. آن‌ها همچنین گفته‌اند، غیر از اطلاع‌رسانی به کنگره، ممکن است اطلاعات کمی در مورد این تفاهم در اختیار عموم قرار بگیرد.
دیپلمات‌های غربی اشاره کرده‌اند، احتمال دستیابی به توافق تا اواخر هفته وجود دارد. با این حال گفته‌اند، مشخص نیست که برای مفاد معاهده سیاسی توافق مکتوبی نگاشته شود. در نتیجه به نظر می‌رسد مهلت ماه مارس، بیشتر یک مانع سیاسی باشد که دیپلمات‌ها می‌کوشند برای دریافت زمان بیشتر از روی آن بپرند.
یک دیپلمات ارشد اروپایی گفته است، توافق سیاسی این ماه، وضعیت ما در مورد مسائل اصلی را مشخص می‌کند، از جمله مقدار اورانیوم غنی‌شده‌ای که ایران می‌تواند در مدت توافق حفظ کند را تعیین کند.
یک دیپلمات حاضر در مذاکرات می‌گوید: “ما می‌توانیم تا پایان ماه مارس به مذاکرات ادامه دهیم. مسئله این است که آیا برخی از همکاران ما – ایران یا شاید آمریکا – می توانند تا پایان ماه مارس آزمون‌ها را طی کنند و برای ادامه زمان بخرند یا خیر.”
پیش از مذاکرات این هفته، دیپلمات‌ها از پیشرفت‌های جدی سخن گفته‌اند اما همچنین می‌گویند هنوز اختلافات مهمی باقی است. وال استریت ژورنال گزارش داده است، ایران خواسته کلیدی غرب را که این کشور می‌بایست به مدت یک دهه، حداقل یک سال با دستیابی به سلاح هسته‌ای فاصله داشته باشد، پذیرفته است.
یکی از مسایل دشوار روی میز، سرعت لغو تحریم‌ها علیه ایران است. مقامات غربی می‌گویند، برداشته شدن تحریم‌ها تدریجی خواهد بود و بستگی به میزان کاهش برنامه هسته‌ای ایران دارد. ایران همچنان در مقابل فشارهای غرب برای محدود کردن فعالیت‌های تحقیقاتی خود مقاومت می‌کند.
یک دیپلمات ارشد اروپایی می‌گوید: “ما واقعا پیشرفت کرده‌ایم، خصوصا در هفته گذشته، اما هنوز مسایل دشواری باقی مانده است. صادقانه بگویم، هنوز مطمئن نیستم آن ها بتوانند قدم‌های نهایی را بردارند.”
یک دیپلمات دیگر گفته است: “به نظر من توافق هنوز نهایی نشده است چون برای یک توافق باید تمام اجزای توافق را داشته باشید و من مطمئن نیستم به آن دست یافته باشیم. به نظر من هنوز توافق اصلی شکل نگرفته است، مگر اینکه ایرانی‌ها در مورد مسایل اصلی کارهایی کرده باشند.”
منبع: وال استریت ژورنال - ۱۵ مارس ۲۰۱۵
