این هفته و به مدت سه روز نمایش “جایی دیده شده”، اجرای مشترک مهران نائل و جولیان گرهارد ازدانشجویان دانشکده هنر و دانشگاه اوسنابروک لینگن آلمان در تالار مولوی تهران به صحنه رفت و مورد استقبال خیل عظیم مخاطبان قرارگرفت. به همین بهانه همکارمان در تهران پای صحبت های کارگردان آلمانی و بازیگر ایرانی این نمایش نشسته است…
گفت و گو با جولیان گرهارد کارگردان آلمانی
دوروح دریک بدن
نمایش «جایی دیده شده» نخستین پروژه اجرایی تئاتر پداگوژی با همکاری مشترک دانشجویان ایرانی و آلمانی دانشگاه تربیت مدرس و اسنابروک است. که حاصل حضوری دو هفته‌ای و همکاری پنج تن از دانشجویان ایرانی با پنج دانشجوی آلمانی در دانشگاه اسنابروک آلمان است.
عنوان اصلی این پروژه Déjà vu است که آن را«جایی دیده شده» ترجمه کرده اند. کاری بداهه و کارگاهی که بیشتر بر اساس حرکت، موسیقی، صدا و رویا شکل گرفته و هر بخش از آن ایده یکی از این ده دانشجو است. این نمایش یک بار در فستیوال مورگن‌لند که بیشتر یک جشنواره موسیقی است و بخشی از آن به تئاتر اختصاص دارد، اجرا شد و دو شب در اسنابروک و دو شب در شهر لینگن به اجرا درآمد.
خانم گرهارد، درمورد رشته جدیدی که مطالعه و درس می خوانید برایمان توضیح می دهید؟
بله. پداگوژی. تمرکز این رشته تحصیلی بر ایجاد توانایی از طریق تئاتر و اجرا درعرصه های آموزش اجتماعی، مدرسه ای، هنری و اقتصادی و همچنین بر ایجاد پایه های علمی _نظری و تاریخی آنهاست. در نگاه نخست محتوا و رسانه وا‍ژه تئاتر در تعلیم و تربیت پداگوژی پویشی است در تجربه کارگاهی به عنوان عکس العمل اجتماعی و زیبایی شناختی.
مدت زمان تحصیل در این رشته به چه میزانی است؟
انیستیتو تئاتر در تعلیم و تربیت مدرسه عالی اسنابروک رشته تحصیلی تمام وقت در تعلیم و تربیت را به صورت تمام وقت تا مرحله کارشناسی در6 نیمسال در شهرلینگن برگزار می کند.
منظور از کلمه تعلیم و تربیت در تئاتر شما چیست؟ تئاتر به مثابه یک هنرآموزنده وت ربیتی است اما شما آن را به گونه ای جدیدنام گذاری می کنید.
بله. دلیل آن این است که ما در همه اصناف و سنین این کار را به صورت مستقیم برای مخاطبان انجام می دهیم. در مراکز تعلیم و تربیت، درمدارس، پیش از مدرسه، سالن های نمایش و اپرا، مدارس عالی،دراقتصاد، درکلیساها، عرصه های اجتماعی و درمانی،فضاهای زندگی متفاوت و این کار ما منختص سالن نمایش و یا خیابان نیست.
این انیستیتو زیر نظر نهادهای دولتی کار می کند؟
خیر. به هیچ عنوان. اگر چنین اتفاقی رخ دهد تئاتری که ما برای آن کار می کنیم معنای خاص خود را از دست داده و تبدیل به کالایی غیر از این تعاریف مشخص می شود. این تئاتر زیر نظر اتحادیه جهانی تئاتر غیرحرفه ای کار می کند.
در مورد نمایشی که با دانشجویان ایرانی تولید کردید توضیح دهید.
این نمایش قبل از اینکه کار خاصی را در رابطه با هدف خود تعقیب کند زمینه ای را فراهم ساخت تا ما بتوانیم از نزدیک با فرهنگ ایرانی آشنا شویم. آداب و رسومی که برای اغلب غربی ها ناشناخته و مجهول مانده است و این نوع تئاتر بهانه ای مناسب شد برای آنکه ما جوانان دانشگاهی به مراتب با روح و فکر ایرانی آشناتر شده و از دوستی با آنها سرزنده و ذوق زده بشویم.
تصور شما از ایرانی ها قبل از کار چه بود؟
نمی خواهم در این مورد صحبت کنم فقط اینکه به نظرم ایرانی ها به شدت نزدیک به فرهنگ آلمانی ها هستند و به درستی یکی از باهوش ترین ملت هایی که من تا به حال دیده ام.
مهم ترین چیزی که در برخورد اولیه با دانشجویان ایرانی شما را شگفت زده کرد چه بود؟
تعارف های آنها که بعدا متوجه شدم از سر مهربانی است.ما هم یاد گرفتیم به هم تعارف کنیم.(می خندد)
در طول تمرین به دلیل قوانین خاص میان مرد و زن در ایران با مشکل مواجه نشدید؟
خب سخت بود و برای ما و حتی دانشجویان ایرانی هم کم اهمیت ولی باید رعایت می شد و ما هم این کار را انجام دادیم. خوب هر کشوری برای خودش قوانینی دارد.
گفت و گو با خانم کاظمی بازیگر
نمایشی براساس مستندات
خانم کاظمی لطفا برایمان از چگونگی اجرای نمایش بگویید.
این نمایش در واقع محصول تعاملات بینافرهنگی دو کشور آلمان و ایران در زمینه تئاتر است. سال پیش دکتر خاکی و دکتر دلخواه با حضور در دانشگاه آلمانی با رشته ای جدید و جذاب به نام پداگوژی آشنا شدند. این اساتید برای معرفی این رشته در ایران از تعدادی از دانشجویان این رشته در آلمان برای حضور در کشورمان دعوت به عمل آوردند. قرار بر این شد که تولیدی مشترک از این رشته بین دو کشور صورت بگیرد.
از ایران 4 دانشجو برای حضور در تمرینات این نمایش شرکت کردند. ممکن است بگویید که گزینش ها چگونه صورت گرفت؟
زمینه اولیه همکاری با دانشگاه آلمانی در ایران دانشگاه تربیت مدرس و اساتید آن بودند. بنابراین در دانشگاه تربیت مدرس فراخوان زدند و علاقمندان در یک روز دور هم آمدند و تست دادند. از بین تعداد زیادی از دانشجویان داوطلب ما 4 نفر انتخاب شدیم.
در زمینه رشته پداگوژی قبل از اعزام به آلمان چه مقداری اطلاعات داده شد؟
خب اساتید بنابر مطالعات خود اطلاعات کافی داشتند و تمام تلاش خود را برای راه اندازی ما انجام دادند. فیلم های متنوعی در این زمینه دیدیم و جزوات خوبی را مطالعه کردیم.
به عنوان بازیگر کار مهم ترین ویژگی های این تئاتر از نظر خودتان چه بود؟
این نمایش تلفیقی است از لحظات کاملا شخصی، تمایلات حسی مختلف و تخیلات ساده بازیگران و تماشاگران در مورد رویدادها و به شدتت تلاش می کند تا بیانگرمشترکات در فرهنگ ها ی مختلف باشد.
مدت تمرین های این نمایش چقدر بود؟
حدود 10 روز تمرین متناوب انجام دادیم. اغلب تمرین ها با طراحی و سازمان بندی قبلی صورت گرفته بود که باعث شد ما نتیجه گیری بیشتری داشته باشیم. در طول روز در دو نوبت صبح و عصر و 6 ساعت تمرین می کردیم.
رابطه بازیگران آلمانی و دست اندرکاران آنها با شما چگونه بود؟
اغلب اتفاقاتی که در نمایش شاهد بودید حاصل مستندات و تجربیات زندگی مشترک ما با آنها بود. دوستان بسیار خوبی پیدا کردیم و درمورد مسائل زیادی با هم صحبت می کردیم. تصوری که ما از آنها و آنها از ما داشتند به شدت غلط از آب درآمد. رابطه دوستانه ما چنان بود که گویی چندین سال است که با هم دوستیم. آنها ما را به شهرهای دیگر آلمان برده و با فرهنگ های مختلفی آشنا کردند. ما هم همین کار را برای آنها در ایران انجام خواهیم داد.