مدتی پس از مطرح شدن برخی گمانهزنیها پیرامون احتمال انتخاب علی مطهری به عنوان وزیر ارشاد٬ این نماینده مجلس در گفتوگویی خبر از آن داده است که اگر چنین پیشنهادی از سوی حسن روحانی به وی شود٬ این پست را خواهد پذیرفت.
این سخنان مطهری چند روز پس از آن مطرح میشود که وی خبر از تذکر و تماس تلفنی خود با عزتالله ضرغامی٬ رییس سازمان صدا وسیما٬ درباره پخش تصاویر نامناسب از تلویزیون در هنگام پخش زنده مسابقات فوتبال داده بود.
مطهری با اشاره به اینکه “یکی از نزدیکان روحانی” به او گفته است که در “کارگروه تعیین وزیران، اسم او برای وزارت ارشاد” مطرح شده است٬ در اینباره چنین گفت: “اگر نظر خود آقای روحانی باشد و ایشان اصرار داشته باشد، بنده می پذیرم، البته باید با خود ایشان دیدار کنم و مواضع خودم را با ایشان روشن کنم و کاملا به صورت شفاف وارد بشویم و البته این مسئله هنوز به طور جدی مطرح نشده است”.
پیش از این حسن روحانی گفته بود که هنوز کاندیداهای وی برای وزارتخانهها مشخص نیستند و مشغول رایزنی برای انتخاب وزیران هستند. مطهری از معدود نمایندگان اصولگرای مجلس بود که در انتخابات حامی روحانی بود.
اصلاحطلبان پیش از این در انتقادهای مطهری از احمدینژادبا او همصدا شده بودند و حتی بخشی از آنها از وی در زمان انتخابات مجلس نهم حمایت کرده بودند.
اخیرا عطاءالله مهاجرانی٬ نخستین وزیر ارشاد دولت خاتمی نیز در گفتوگویی با بیبیسی فارسی از مطهری به عنوان “بهترین گزینه” برای وزارت ارشاد یاد کرده و گفته بود: “فرض کنید آقای دکتر علی مطهری وزیر فرهنگ و ارشاد شود؛ به نظر من بهترین گزینه است. حالا ممکن است عده ای بگویند ایشان جزو اصلاح طلبان نبوده اند؛ اما به نظر من فردی عاقل، خردمند و شجاع است. خب اگر این فرد وزیر فرهنگ شود اصلاح طلبان چه مشکلی خواهند داشت؟”
با این وجود به نظر میرسد که میان دیدگاههای مطهری در حوزه فرهنگ و اصلاحطلبان٬ تفاوت نظرهایی وجود داشته باشد. وی از جمله منتقدان سرسخت سیاستهای فرهنگی دولت محمود احمدینژاد بود و آنها را صراحتا “لیبرالی” مینامید.
مطهری همچنین از جمله افرادی است که به حجاب اجباری معتقد و بر این باور است که دولت باید در این زمینه فعالیت کند. برای مثال وی با انتقاد از پخش تصویر زنان بیحجاب از صدا و سیما در جریان پخش مسابقات زنده ورزشی٬ گفت: “نشان دادن این گونه تصاویر از رسانه ملی این معنی را تداعی می کند که عفاف و حجاب چندان برای نظام جمهوری اسلامی اهمیت ندارد و نمایش بی محابای زنان بدون پوشش ایرانی در خارج کشور موجب رسمیت یافتن بی حجابی در داخل کشور می شود”.
این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ادامه داد که آقای مطهری در تماس تلفنی که با رئیس صدا و سیما داشت این موضوع را به وی متذکر شد که آقای ضرغامی این انتقاد را پذیرفت و با بیان اینکه هیچ عمدی در پخش این تصاویر وجود نداشته است، این امر را ناشی از مشکلات پخش زنده مسابقات ورزشی در خارج از کشور دانست.
وی همچنین پیرامون رویکرد دولت احمدینژاد درباره حجاب گفته بود: “تا زمانی که این دولت وجود دارد نمیتوانیم کار اساسی [در خصوص حجاب] انجام دهیم و باید مردم احساس کنند که این موضوع برای دولت مهم است و دولت به بدحجابی اهمیت میدهد”.
وی زمانی در یک مصاحبه پیرامون رویکرد فرهنگی احمدینژاد گفته بود: “به نظر من آقای احمدینژاد در مسائل فرهنگی و دیدگاههای مربوط به این حوزه، لیبرال هستند که نمونه بارز آن را میتوان در تبلیغات انتخاباتی و گفتههای دکتر احمدینژاد در مخالفت با ممیزی کتاب و مخالفت با نظارت بر پوشش اسلامی مشاهده کرد.البته این موضوع سابقه طولانی دارد. در حدود یک سال بعد از سال ۸۴ که دکتر احمدینژاد رئیس جمهور شدند من ازبرنامهها و مشی فرهنگیشان احساس کردم که یک نوع تسامح و تساهل در برنامههای فرهنگی دارند و باز فکر میکنند و به نظارت بر مسائل فرهنگی اهمیت نمیدهند. در دیدارهای خصوصی که با ایشان داشتم نیز این موضوع بیشتر برای من اثبات شد و در اولین سالگرد ریاست جمهوری ایشان در نامهای سرگشاده، دولت نهم را از همه ابعاد مورد بررسی قرار دادم و این نکته را که نگاه آقای احمدینژاد به عنوان یک اصولگرا به مسائل فرهنگی تقریباً همان نگاه آقای خاتمی است گوشزد کردم.
متأسفانه ایستادگی دکتر احمدینژاد در مقابل غرب فقط در بعد سیاسی است و درمسائل فرهنگی این ایستادگی وجود ندارد. بسیاری ازمردم متدین به احمدینژاد به عنوان یک فرد مکتبی و حزب اللهی رای دادند و این انتظار را دارند که نظارتهای فرهنگی بیشتر در جامعه وجود داشته باشد اما این نوع نظارتها در جامعه بسیارضعیف است و یا اصلاً وجود ندارد. من احساس میکنم این نوع نگاه با اسلام سازگارنیست. در اسلام بخشی از امر به معروف و نهی از منکر که مستلزم اعمال قانون است به عهده دولت اسلامی قرار داده شده است”.
مطهری در زمان طرح سوال از احمدینژاد در مجلس - که خود وی از طراحان آن بود - ضمن انتقاد از رویکرد احمدینژاد نسبت به حجاب و انتقاد از سخنان وی پیرامون مخالفت دولت برای برخوردبا بدحجابان گفته بود که “این عمل شما چه توجیهی دارد، این محل نزاع این است که اگر هم کار فرهنگی انجام شود تحت تاثیر شبکههای ماهوارهای قرار میگیرند و همان رفتار سابق را خواهند داشت ولی آنگونه «چراغ سبز نشان دادن» رئیس جمهور به این افراد ممکن است منجر به وضعیتی شود که از کنترل خارج شود”.
نظرات مطهری پیرامون حضور پسران و دختران در دانشگاه نیز در نوع خود جالب توجه است: “دولت باید در مبادی ورودی دانشگاهها از ورود دانشجویان بدحجاب جلوگیری کند. محیط دانشگاه محل حضور دانشجویان بد پوشش و محل تحریک غریزه جنسی نیست و دولت هم نباید برخورد با این افراد را به دانشجویان متدین واگذار کند، بلکه خود دولت باید ساز و کاری فراهم نماید تا در مبادی ورودی دانشگاهها از ورود افراد بدحجاب اعم از دختر و پسر جلوگیری شود. مسوولان دانشگاهها نیز در این زمینه تحت تاثیر تبلیغات دشمن قرار نگیرند و با قاطعیت کار خود را انجام دهند. امیدواریم دولت موضع خود را تغییر دهد و با جدیت به نظارت بر مساله حجاب در جامعه و مسائل دیگری نظیر نظارت بر ساحل دریاها و خرید و فروش سی دیهای خانمان برانداز بپردازد، چرا که روح و جان انقلاب اسلامی همین مسائل فرهنگی است”.
او همچنین از حامیان تفکیک جنسیتی در دانشگاههاست: “تفکیک جنسیتی اگر درست و در جای خود انجام شود امر مثبتی است و در درجه اول به معنی تأسیس دانشگاههای دخترانه است. متأسفانه ما هنوز دانشگاه دخترانه به اندازه کافی نداریم و مهمترین دانشگاه ما همان دانشگاه الزهرا است که قبل از انقلاب تأسیس شد و به نام دانشگاه فرح بود. یعنی بعد از انقلاب تلاش جدی در این راه نشد و کارنامه رژیم شاه در این موضوع بهتر از ماست. امروز در آمریکا هم از دانشگاههای دخترانه استقبال شده است. بسیاری از خانوادهها مایلند که دخترشان در دانشگاه دخترانه تحصیل کند. اما در دانشگاههای فعلی که از ابتدا به شکل مختلط تأسیس شدهاند، دو حالت دارد. گاهی فضای دانشگاه اجازه این تفکیک را میدهد و عسر و حرجی پدید نمیآید. در این صورت بهتر است که این کار انجام شود و گاهی فضا اجازه نمیدهد، در این صورت اگر دختر و پسر ساده به دانشگاه بیایند و پوشش اسلامی را رعایت کنند و موجبات تحریک جنسی را فراهم نکنند مشکلی نخواهد بود گرچه در بیشتر موارد عملا این گونه نیست و معمولا اختلاط زن و مرد منجر به رقابت بین آنها میشود و مفاسدی در پی دارد”.
اظهارنظرهای مطهری پیرامون ازدواج اجباری نیز تاکنون چندین بار جنجال ساز شده است. او در زمان مطرح شدن بحث لایحه خانواده در مجلس - که یکی از بندهای آن نیز بحث ازدواج مجدد و متعدد مردان بود - از موافقان این طرح بود. وی درباره دفاع خود از این لایحه چنین اظهارنظر کرده بود: “من در این لایحه از ضابطهمند شدن تعدد زوجات که حکم اسلام است دفاع کردم. معمولا در اکثر جوامع، تعداد زنان آماده ازدواج از مردان آماده ازدواج بیشتر است به خاطر مرگ و میر بیشتر مردان و مقاوم بودن زن در برابر بیماریها، و در نتیجه تعدادی از زنان بدون شوهر باقی میمانند و طبیعی است که مشکلاتی برای جامعه به وجود میآورند. راهی که اسلام برای حل این معضل اجتماعی پیشبینی کرده تعدد زوجات است تا برخی مردان با داشتن شرایطی یعنی توان جسمی، روحی و مالی و نیز بیم نداشتن از عدم رعایت عدالت، بتوانند همسر دیگر اختیار کنند”.
هنوز مشخص نیست که علی مطهری گزینه نخست حسن روحانی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد یا خیر. اما به نظر می رسد نگاه فرهنگی او با نگاه اصلاحطلبان و نیروهای تحولخواه، فاصله قابل توجهی دارد.