درس ایران از ترکیه

نویسنده

» گزارش اورشلیم پست از نقش آنکارا در خاورمیانه

هرب کینون

یک منبع دولتی اسرائیل  گفت، وقتی اسرائیل ماه گذشته بابت اشتباه عملیاتی که منجر به کشته شدن تعدادی از افراد در ناوچه ماوی مارمارا شده بود عذرخواهی کرد، این کشور متوجه شد که ممکن است این اقدام به ضعف تعبیر شود و به همین دلیل اعلام کرده است که برای درک موضوع باید عوامل بیشتری را در نظر بگیرند.

این منبع به سخنان علیرضا بیگدلی، سفیر ایران در آنکارا واکنش نشان می‌داد که روز شنبه گفته بود: “در سه سال گذشته ترکیه با مقاومت مداوم خود به ما نشان داد که می‌توانیم هرچه بخواهیم از اسرائیل بگیریم.” این منبع گفت در سال‌های گذشته موضوع عذرخواهی از ترکیه بابت حادثه سال 2010 ، در جلسات دولت مطرح بوده و بررسی می‌شده که این عذرخواهی در منطقه چگونه برداشت خواهد شد. اما عوامل دیگری هم در نظر گرفته شده است.

در همین حال، جان کری وزیر  خارجه آمریکا وارد ترکیه شد. وی پس از آن به اورشلیم و رام‌الله خواهد رفت.

رسانه‌های ترکیه گزارش داده‌اند که سفر دوم کری در طی دو ماه گذشته نشان می‌دهد که وی به ترکیه نقشی را در روند دیپلماتیک خاورمیانه پیشنهاد خواهد کرد.

ویکتوریا نولاند سخنگوی وزرات خارجه آمریکا هفته گذشته در یک جلسه خبری گفت، جان کری با رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه دیدار و در مورد موضوع پیچیده صلح خاورمیانه گفتگو کرد.

وی گفت، در گذشته در مورد آشتی فتح و حماس گفتگو کرده‌اند “و اصرار ما بر این بوده که اگر قرار است صلح پیش گرفته شود باید اصول پیشنهادی کمیسیون چهار جانبه اجرا شود.”

نولاند به طور مستقیم به قصد اردوغان برای سفر به نوار غزه در این ماه اشاره نکرد و گفت، در گذشته آمریکا مقامات ارشد ترکیه را تشویق کرده‌ تا هرگونه تماس با حماس “در خدمت مسئله ثبات و صلح باشد و روی مبانی زیربنایی اصول پیشنهادی کمیسیون چهار جانبه به عنوان پیش‌شرط‌های لازم تاکید شود.” اصول پیشنهادی کمیسیون چهار جانبه این است که حماس اسرائیل را به رسمیت بشناسد، از تروریسم دست بردارد و توافقات قبلی اسرائیل و فلسطین را بپذیرد.

آینده سفر اردوغان به نوار غزه که در گذشته بارها تهدید به انجام آن کرده است با قرار ملاقات با باراک اوباما در کاخ سفید در شانزدهم ماه مه کمرنگ می‌شود. آمریکا در گذشته از اردوغان خواسته است به این سفر نرود و استدلالش هم این بوده است که این سفر محمود عباس رئیس‌ سرزمین خودگردان فلسطین را تضعیف و حماس را تقویت می‌کند.

نولاند در پاسخ به اینکه آیا ترکیه می‌تواند در روند دیپلماتیک اسرائیل و فلسطین ایفای نقش کند گفت، ترکیه مسلما “نفوذ ویژه‌ای روی فلسطینی‌ها دارد. این توانایی را دارد که فلسطینی‌ها را تشویق کند اصول پیشنهادی کمیسیون چهار جانبه  را بپذیرند و بر آن اساس پیش بروند.”

یک مقام اسرائیلی گفت، ترکیه یکی از نقش‌آفرینان بین‌المللی – اتحادیه اروپا، فرانسه، انگلیس، روسیه و سازمان ملل – است که دلش می‌خواهد نقش بیشتری در روند دیپلماتیک داشته باشد. “ما آماده‌ایم تا کشورها نقش مثبتی در روند صلح بازی کنند و برای این کار این کشورها باید اعتماد هر دو طرف را دارا باشند.”

منبع: اورشلیم پست - 6 آوریل