در حالی که ایران از قبول تقاضای آمریکا مبنی بر محدود کردن برنامه غنی سازی اورانیوم سرباز زده است، دو طرف در حال گفتگو در باره پیشنهاد جدیدی هستند که ابزار غنی سازی تهران را در جای خود نگاه می دارد، ولی خوراندن اورانیوم به آن ها را قطع خواهد کرد.
دیپلمات ها ضمن اعلام مطلب بالا گفتند مذاکرات، چند ماهی است که به دلیل مخالفت شدید ایران با کاهش تعداد و بازده غنی سازی سانتریفیوژهای خود متوقف شده است؛ حجم بالای اورانیوم غنی شده می تواند برای تولید مواد ضروری برای تولید سلاح هسته ای و استفاده در کلاهک هسته ای با کاربرد نظامی به کار برده شود. ایران می گوید که غنی سازی اورانیوم را صرفا برای اهداف صلح آمیز انجام می دهد ولی واشنگتن بیم آن دارد که این اورانیوم برای تولید بمب هسته ای بکار رود.
در حال حاضر مهلت زمانی 24 نوامبر برای به نتیجه رسیدن مذاکرات تعیین شده است و طرفین مایل هستند که بن بست موجود در این مذاکرات را خاتمه دهند.
قبل از مذاکراتی که روز جمعه در نیویورک انجام شد، نشریه نیویورک تایمز گزارش داد که واشنگتن در حال تدوین پیشنهاد جدیدی بوده است که بر اساس آن به عوض حذف سانتریفیوژهای ایران و کاهش آن ها از ۱۹ هزار واحد به ۱۵۰۰ واحد، بیشتر بر قطع جریان اورانیوم به سانتریفیوژ ها تاکید شده است.
دو دیپلمات به خبرگزاری فرانسه در تهران گفتند این طرح در مذاکرات ماه اوت به عنوان طرح غیر تعهد آور مطرح شده بود. آن ها گفتند ولی اکنون این طرح در مذاکرات آمریکا و پنج قدرت جهانی با تهران روی میز قرار گرفته است و گفته می شود که جمهوری اسلامی اکنون پذیرش بیشتری از خود نشان داده است.
هر دو دیپلمات به شرط ناشناس ماندن سخن گفتند.
این طرح، زمانی که فقط در حد یک طرح بود، به ایران ها اجازه می داد که به قول خود برای عدم توسعه توانایی های هسته ای خود پایبند باشند و به این ترتیب خدشه ای هم به خواست آمریکا مبنی بر کاهش قدرت غنی سازی ایران تا حدی که قابل تبدیل سریع به توان تولید سلاح هسته ای نباشد، وارد نمی شود.
مذاکرات هسته ای نیویورک میان ایران و پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد شامل آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه به علاوه آلمان صورت می گیرد. ملاقات نیویورک با حضور جان کری صورت خواهد گرفت که ارزش دیپلماتیک بیشتری به این مذاکرات می بخشد.
پیش از مذاکرات، وندی شرمن، رئیس هیئت مذاکره کننده هسته ای تائید کرد که طرفین در زمینه تعداد سانتریفیوژ ها و قدرت غنی سازی ایران، هنوز “فاصله زیادی” با یکدیگر دارند.
شرمن به خبرنگاران گفت ایران خواهان آن است که برنامه هسته ای خود را در حد فعلی نگاه دارد که این امر از حیث میزان تولید مواد غنی شده قابل قبول نمی باشد و این امر منجر به حذف تحریم ها، که اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده است، نخواهد انجامید.
وی گفت: “ما باید مطمئن باشیم که هر تلاشی که تهران برای شکستن تعهدات خود انجام دهد، برای ما قابل رویت باشد و هر گونه تغییری در برنامه هسته ای آنقدر وقت گیر باشد که نتواند در کوتاه مدت موفقیت آمیز باشد.”
سایر مباحثی که در مذاکرات مطرح شده آن است که با تاسیسات غنی سازی زیر زمینی فوردو چه کار باید کرد و همچنین راکتور آب سنگین در نزدیکی اراک چه وضعیتی پیدا خواهد کرد.
آمریکا خواستار آن شده است که تاسیسات فوردو به تاسیساتی غیر از غنی سازی اورانیوم تبدیل شود، زیرا این تاسیسات در برابر حملات نظامی تقویت شده است. آمریکا همچنین می خواهد راکتور ارک تبدیل به تاسیساتی با قدرت کمتر برای تولید پلوتونیوم شود تا راه برای رسیدن به توان تولید سلاح هسته ای بسته شود.
مهلت رسیدن به توافق پس از آنکه طرفین نتوانستند در آخر ژوئیه به توافق برسند، به ۲۴ نوامبر موکول شد.
منبع: گاردین - 20 سپتامبر
