احیای سازمان برنامه به نام محافظه کاران یا روحانی؟

نویسنده
نازنین کامدار

» تصویب یک فوریت طرح یک شعار انتخاباتی

مجلس جمهوری اسلامی که اکثریت آن در اختیار محافظه کاران است، می کوشد تا پیش از روی کار آمدن دولت جدید، سازمان مدیریت و برنامه ریزی را که محمود احمدی نژاد در سال ۸۶ منحل کرد، دوباره احیاء و به این ترتیب از نوشته شدن احیای مجدد این سازمان به پای دولت جدید جلوگیری کند.

بنا به گزارش خبرگزاری های داخلی، نمایندگان مجلس اصولگرا روز چهارشنبه در جلسه خود یک فوریت طرح تشکیل سازمان مدیریت، برنامه‌ریزی و بهره‌وری را به تصویب رساند.

یک فوریت این طرح که به امضای ۲۲۵ نفر از نمایندگان رسیده بود با ۱۲۷ رأی موافق، ۴۷ رأی مخالف و ۸ رأی ممتنع به تصویب نمایندگان رسیده است.

در طرح مصوب نمایندگان آمده است: “اکثر اقتصاددانان و متخصصین باور و اعتقاد جدی دارند که سازمان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نباید منحل می‌شد و انحلال آن پیامدهای ناگواری بر پیکر رنجور اقتصاد ایران و برنامه‌های توسعه‌ای کشور وارد کرد. اکنون به نظر می‌رسد عقلای دلسوز کشور، فارغ از هر دیدگاه اقتصادی و سیاسی، به تبعات انحلال سازمان پی برده‌اند و اثرات ناخوشایند آن بر اقتصاد و سایر حوزه‌های توسعه‌ای ایران را تجربه کرده‌اند، از همین رو احیای سازمان به یک مطالبه عمومی تبدیل شده است. از سویی دیگر، در جهان رقابتی کنونی که از اهداف مهم کشورها، دستیابی به رشد اقتصادی مطلوب، توسعه متوازن و پایدار، توسعه فرصتهای شغلی و افزایش رفاه اجتماعی است. از ضرورت‌های دسترسی به این اهداف کلان، استفاده بهینه از کلیه منابع و ظرفیت‌های ملی با محوریت تمرکز بر سرمایه‌های انسانی مبتنی بر بهبود و ارتقای بهره‌وری می‌باشد. ارتقای بهره‌وری از موضوعات بسیار مهم و جدی است که می‌تواند بر سطح زندگی، بیکاری، وضع اقتصادی جامعه، تورم و بهبود کیفیت زندگی مردم تاثیر به سزایی داشته باشد و لذا کنترل و مدیریت آن باید در عالی‌ترین سطح نظارتی، مد نظر مسئولین ملی قرار گیرد. لذا پیشنهاد می‌گردد با ادغام معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس‌جمهور، سازمان تخصص محور به نام «سازمان مدیریت، برنامه‌ریزی و بهره‌وری» که مستقیما تحت نظر رئیس‌جمهور ایفای وظیفه خواهد نمود، ایجاد گردد”.

بر اساس گزارش ها طرح یک فوریتی نمایندگان شامل ۵ ماده بوده و طی آن به تشریح وظایف و اختیارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی اشاره شده است.

به گزارش ایرنا، محمد کردبچه، آخرین مدیرکل برنامه ریزی و بودجه نویسی سازمان مدیریت و برنامه ریزی که هم اکنون در مقام مشاور راهبری رئیس مجلس فعالیت می کند هم از اقدام نمایندگان استقبال کرده و گفته است:” مجلس شورای اسلامی چنانچه در صدد احیای این نهاد برنامه ریز و سیاستگذار است، بهتر است به همان سازمان برنامه و بودجه بازگردد. وظایف مربوط به سازمان امور اداری و استخدامی هم اکنون به معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور محول شده و با این معاونت هماهنگی و سنخیت بیشتری دارد و می تواند به صورت مجزا به کار خود ادامه داد و سازمان برنامه و بودجه سابق دوباره احیا شود”.

او افزوده است: “یکی از مشکلات سیستم فعلی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور انحلال سازمان برنامه و بودجه استانها است که واگذاری بخشی از وظایف آن به استانداری ها، ناهماهنگی هایی را ایجاد کرده است ”.

به گزارش فارس،موسی‌الرضا ثروتی نماینده بجنورد هم در جلسه دیروز گفته است: “انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اشتباه محضی بوده که همه به آن اذعان دارند. تشکیل سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در تنظیم به موقع لوایح بودجه سنواتی تاثیر مستقیم دارد. اگر هم‌اکنون یک فوریت طرح مذکور به تصویب نرسد و خود دولت نسبت به احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اقدام کند، امکان دارد دولت بعدی مجددا این سازمان را منحل کند اما اگر تشکیل سازمان مذکور تبدیل به قانون شود، هر دولتی که سر کار باشد باید این قانون را اجرایی کند. بنابراین دلیل فوریت طرح تشکیل سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی این موضوع است که تا یک ماه آینده دولت تغییر می‌کند و از آنجایی که همه متخصصان و اقتصاد‌دانان معتقدند که انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اشتباه محض بوده است، لذا بهتر است فوریت تشکیل این سازمان را به تصویب برسانیم”.

او افزوده است: “چون هنوز دولت جدید روی کار نیامده، بهتر است تشکیل این سازمان را تبدیل به قانون دائمی کنیم تا غیرقابل تغییر باشد و اگر دولتی بخواهد آن را تغییر دهد، این اقدام با نظر مجلس انجام شود. اگر ما بتوانیم تشکیل این سازمان مقتدر و قوی را قانونی کنیم، می‌تواند بر تنظیم به موقع قوانین بودجه سنواتی و قوانین برنامه‌های پنج ساله تاثیر‌گذار باشد. تشکیل سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بهره‌وری را کنترل و برنامه‌ها را ارزیابی می کند و این سازمان در فواصل تعیین شده می‌تواند درباره موضوعات مختلف به مجلس گزارش دهد”.

سایت “افکار نیوز”، نزدیک به محافظه کاران هم ماجرای احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی قبل از تشکیل دولت جدید را چنین توجیه کرده: “تیرماه ۸۶ بود که خبر انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور از سوی محمود احمدی‌نژاد همچون زمین لرزه‌ای، فضای اقتصادی کشور را لرزاند، حالا پس از گذشت ۶ سال بهارستان‌نشینان چند روز مانده به سالگرد انحلال سازمان مدیریت به دنبال احیای دوباره آن هستند، آن هم نه با «اختیار» رییس‌جمهور که با «قانون» مجلس. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در تیرماه سال ۸۶ با دستور محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور و رییس شورای عالی اداری کشور منحل و «معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی» جایگزین آن شد. دستوری که در آن روزها نیز با انتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی و به‌ویژه بهارستان‌نشینان روبه‌رو شد، اما تغییر نکرد و سازمان منحل شد؛ چراکه براساس اصل ۱۲۶ قانون اساسی «رییس‌جمهور مسوولیت امور برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی کشور را مستقیما بر عهده دارد و می‌تواند اداره آنها را بر عهده دیگری بگذارد. » اصل قانونی‌ای که احمدی‌نژاد بارها و بارها با استناد به آن پاسخ منتقدان انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی را داد، اما با نزدیک شدن به پایان دولت دهم و پایان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، نخستین تحرکات برای احیای دوباره سازمان مدیریت و برنامه کشور شکل گرفت، اولین بار، سال گذشته و در ابتدای مجلس نهم بود که تعدادی از نمایندگان به دنبال ارائه طرحی برای احیای این سازمان بودند که البته تلاش‌های آنها در آن زمان به ثمر نرسید و این طرح به صحن علنی مجلس نیامد، برخی نیز گفتند که چون احمدی‌نژاد با این موضوع موافق نیست شاید احتمال احیای سازمان مدیریت وجود نداشته باشد؛ حالا به نظر می‌رسد با تکیه زدن حسن روحانی بر مسند ریاست‌جمهوری یازدهم و همچنین وعده‌های انتخاباتی وی برای احیای سازمان مدیریت، بارقه‌های امید در میان نمایندگان مجلس نهم شکل گرفته است و آنها با ارائه طرح تشکیل سازمان مدیریت بار دیگر به دنبال تحقق هدف یک‌ سال پیش خود هستند”.

اما فرارو، روایت دیگری از تلاش مجلس برای احیای این سازمان ارائه کرده است. این سایت در گزارشی با عنوان “احیاء سازمان برنامه به نام چه کسی تمام می شود؟” نوشته است: “حسن روحانی در تبلیغات انتخاباتی خود بر لزوم احیاء این سازمان تصریح کرده بود. پس از پیروزی نیز محمد باقر نوبخت مشاور اقتصادی وی بر این مسئله تاکید کرد. گمانه زنی ها در خصوص رئیس احتمالی آن نیز شروع شده است. در این خصوص از ریاست احتمالی محمد باقر نوبخت، محمد علی نجفی یا مسعود روغنی زنجانی سخن می رود. از نظر مدافعان احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی این اقدام موجب شفافیت هرچه بیشتر عملکرد دولت در حوزه اقتصاد خواهد شد. با احیاء مجدد سازمان شاید بتوانیم با تحقق آن بار دیگر شاهد قرار‌گرفتن قطار اقتصاد در ریل توسعه باشیم”.

فرارو افزوده است: “به‌نظر می‌رسد بهارستان‌نشینان و جریان حاکم، به‌تبعات انحلال سازمان پی برده‌اند و اثرات ناخوشایند آن بر اقتصاد و دیگر حوزه‌های توسعه‌ای ایران را تجربه کرده‌اند، برای همین احیای سازمان به یک مطالبه عمومی تبدیل شده است”.

سعید لیلاز هم در اینباره گفته است: “احیاء دوباره سازمان مدیریت به این معنی نیست که رویکرد مجلس و دولت به برنامه ریزی تغییر کرده است بلکه به این معنا است که مجددا مصارف از منابع پیشی گرفته است. با افزایش درآمدهای نفتی خواهید دید که یک بار دیگر سیاست های سازمان برنامه و کارشناسان آن آمریکایی خواهند شد!تجربه تاریخی نشان می دهد وقتی درآمد نفتی دولت ها افزایش پیدا می کند و منابع از مصارف پیشی می گیرد، برنامه رنگ می بازد. این تجربه هم در دوران محمد رضا شاه و هم در دوران محمود احمدی نژاد تکرار شده است”.

اگرچه در گرماگرم اعلام نتیجه انتخابات احیاء دوباره سازمان برنامه به نام رئیس جمهور منتخب تمام شده است، اما باید دید عاقبت آن به کجا می رسد.