میرحسین جاودانفر
هنگامی که رهبر مخالفان ایران روز چهارشنبه از ایجاد یک جبهه سیاسی به منظور «فراهم آوردن بستری برای جنبش اجتماعی در سطحی وسیع» پس از شکست از محمود احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری خبر دادند، بحران سیاسی ایران با شدت و حدت بیشتری همراه شد.
بسیاری از طرفداران میرحسین موسوی از این نگرانند که این اعلامیه به معنای نادیده گرفتن جنبش نافرمانی مدنی است؛ جنبشی که از زمان انتخابات خرداد ماه به راه افتاده است. در این انتخابات، دولت به ارتکاب تقلب گسترده متهم شده است. موسوی بر ادامه جنبش اعتراضی به عنوان سنگ بنای تغییر در ایران تأکید کرده است.
موسوی در شدیدترین سخنان خود در هفته جاری، اعلام کرد: «قدرت همواره تمایل به مطلق شدن دارد، و تنها جنبش های مردمی هستند که می تواند جلوی این مطلق گرائی را بگیرند.» تعداد دیگری از چهره های مخالف، شامل روحانیون عالیرتبه کشور که مرعوب سرکوب شدید دولت نشده اند، مقام رهبری و محمود احمدی نژاد را به چالش کشیده اند.
یکی از روحانیون بلندپایه ایران روز چهارشنبه ضمن صدور فتوائی از مقامات ایران خواست زیر بار شرکت در مراسم تحلیف احمدی نژاد در اوائل ماه اوت نروند. در همین حال، محمد خاتمی رئیس جمهور ایران نیز هشدار داد چنانچه پیشنهاد رفراندوم وی درباره انتخابات مخدوش ایران پذیرفته نشود، «تمام راهکارهای قانونی پیش روی مردم عملاً بسته خواهد شد» و این خود، پیامدهای غیرقابل پیش بینی خواهد داشت.
روزنامه نزدیک به آیت الله اکبر هاشمی رفنسجانی، آفتاب یزد، نیز در راستای نافرمانی بیشتر در برابر خامنه ای، کلمه «معظم» را از عنوان رهبری برداشت و در گزارش هایش وی را فقط رهبر ایران خواند.
به نظر می رسد اصلاح طلبان مأیوس نیز به طور فزاینده ای فعال شده اند و به تبیین خط مشی و صدور اطلاعیه ها مشغول اند. در این اواخر تصاویری از حضور چهره های مخالف در گردهمائی های طرفدارانشان به اینترنت راه پیدا کرده است. موسوی از آغاز به کار جبهه سیاسی جدیدی خبر داده که با حضور تعدادی از «چهره های با نفوذ» آغاز می شود و سپس به جنبش بزرگتری ختم خواهد شد.
به دنبال سرکوب اعتراضات ناشی از انتخابات 22 خردا در ایران، جنگ لفظی بالا گرفته است. ده ها ایرانی در بحبوحه این تظاهرات کشته شده اند و صدها نفر نیز توسط نیروهای امنیتی و شبه نظامیان بازداشت و به زندان انداخته شده اند.
تندروها نیز همراه با هشدارهای متعدد خامنه ای و نیروهای امنیتی به معترضان، مبنی بر به خطر انداختن نظام و رانده شدن به آغوش دشمنان خارجی کشور نظیر آمریکا و انگلستان، به مقابله و پاسخگوئی پرداخته اند.
یکی از نمایندگان طرفدار احمدی نژاد در مجلس روز چهارشنبه از وزارت اطلاعات کشور خواست اعترافات بدست آمده از مخالفان در زندان اوین تهران، از تلویزیون کشوری پخش شود.
برخی از بازداشت شدگان شامل چهره هائی نظیر محمد علی ابطحی معاون رئیس جمهور سابق، مصطفی تاجبخش معاون سابق وزارت کشور و بهزاد نبوی معاون سابق رئیس مجلس ایران است. تندروهای سپاه پاسداران انقلاب، این چهره ها را به طرح ریزی اغتشاشات تحت پشتیبانی قدرت های خارجی متهم می کنند.
خامنه ای روز دوشنبه به نخبگان سیاسی ایران هشدار داد به تلاش ها در برابر ریاست جمهوری احمدی نژاد پایان دهند.
موسوی به چهره شاخص جنبش سیاسی تبدیل شده که در برابر تقلب انتخاباتی و سرکوب صورت گرفته متعاقب آن به اعتراض پرداخته است.
نخست وزیر سابق ایران نظام اسلامی کشور را به چالش نکشیده است و می گوید قانون اساسی به اندازه کافی برای پاسخ دادن به نیازهای عمومی، ظرفیت دارد. در عوض، وی به انتقاد از جناح حاکم احمدی نژاد مشغول است.
موسوی گفته بود: «ظرفیت تحمل دولت شدیدا کاهش یافته است. ما با دولتی سرو کار داریم که مایل به استفاده از نخبگان و تجارب آنها نیست. در شرایط فعلی، نخبگان ما هیچ رغبتی برای همکاری با این دولت ندارند. و این به معنای فقدان مشروعیت و کارآئی است.»
موسوی از طرفدارن خود خواست ضمن دوری گرفتن از شعارهای فریبکارانه، به اعتراضات خود ادامه دهند. وی گفت: «نماد سبز ما توانست مردم از طیف های مختلف را کنار هم جمع کند. بدون شک، تجمیع هدف اصلی ماست.»
اصلاح طلبان دیگر، مرزبندی شفاف تری با خامنه ای کرده اند. عبدالله نوری وزیر کشور سابق در دیدار با خانواده های زندانیان سیاسی در شب سه شنبه، خامنه ای را با محمد رضا شاه پهلوی مقایسه کرد. شخصیتی که پس از سرنگونی وی توسط انقلاب 30 سال پیش، جمهوری اسلامی پا به عرصه وجود گذاشت.
به گزارش یک وب سایت اصلاح طلب، وی گفت: «در سال 57 هیچکس تصور نمی کرد اعتراضات محدود، شاه را از کشور بیرون بیاندازد.»
در همین حال، دو تن از روحانیون اصلاح طلب برجسته نیز با ابراز پشتیبانی از جنبش معترضان، آشکارا رهبری خامنه ای را به چالش کشیدند. ضمناً آنها اجازه شرعی شرکت نکردن در مراسم تحلیف احمدی نژاد را برای مقامات دولتی و روحانیون صادر کردند.
آیت الله العظمی بیات زنجانی با صدور فتوائی اعلام کرد: «تأیید رهبری برای رئیس جمهور برآمده از یک انتخابات تقلبی، برای وی مشروعیت به همراه نمی آورد. تأیید رهبری و سوگند رئیس جمهور، هر دو تنها و تنها به شرطی قابل قبول اند که رئیس جمهور از طریق انتخابات سالم برگزیده شده باشد.»
آیت الله محمد علی دستغیب شیرازی نیز از سایر روحانیون خواست به پشتیبانی از معترضان نتایج انتخابات بپردازند.
بر اساس اخبار وب سایت های متعدد، وی گفت: «استفاده از جنگ افزار و سلاح علیه مردم و زندانی کردن انقلابیون، هرگز کمکی به حفظ اسلام و نظام نخواهد کرد.»
به گفته برخی تحلیلگران و منابعی از داخل دولت، به نظر می رسد نیروهای امنیتی و سران برجسته دولت متقاعد شده اند هرگونه سازش یا مصالحه از سوی آنها، به درخواست های بیشتر مخالفان منجر شده و احتمالاً به فروپاشی دولت ختم می شود.
در عین حال به پیش بینی تحلیلگران، نارضایتی عمومی با ابزارهای متعارف قابل سرکوب نیست.
یک محقق اجتماعی به نام مدنی گفت: «جنبش اعتراضی یک تحرک اجتماعی جدید و شبکه ارتباطی است که نمی توان آن را بوسیله نیروهای امنیتی متوقف کرد. راهی برای متوقف ساختن این جنبش وجود ندارد. این (جنبش)، به تغییر نظام سیاسی ایران منجر خواهد شد.»
رفسنجانی که خطبه های نماز جمعه اخیر وی به تقویت مخالفان انجامید، گوشه ای از خاطرات مربوط به دوره زندان خود در زمان شاه را برای درج در وب سایتش انتخاب کرده، که حال و هوای خاصی دارد.
این عبارت، به گزارشی از ساواک، پلیس مخوف رژیم شاه، درباره وی مربوط می شود: «زندان نتوانسته رفسنجانی را آرام کند و حتی او را به زیادتر کردن اقداماتش تشویق کرده است. باید به فکر راه حل دیگری باشیم.»
منبع: لوس آنجلس تایمز- 23 ژوئیه 2009
