شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل، دوشنبه شب طی مراسمی در کاخ الیزه، نشان “لژیون دونور” از ژاک شیراک رئیس جمهور فرانسه دریافت نمود.
لژیون دونور بالاترین نشان ملی فرانسه است که خود، دارای چهار درجه می باشد: “شوالیه”، “افیسیر”، “کوماندر” و “گراند کروا”. شیرین عبادی، نشان کوماندر را دریافت نموده که در نوع خود کم سابقه است؛ چرا که این نشان بعد از گراند کروا (که تنها به قهرمانان جنگ و نیز روسای کشورها اعطا می شود) حائز ارشدترین رتبه در سلسله مراتب نشان لژیون دونور محسوب می گردد که تاکنون معمولاً به فعالان حقوق در جهان اعطا نشده است.
شیرین عبادی در مراسم دریافت نشان لژیون دونور، با ایراد سخنانی تاکید کرد: “اعطای این نشان به منزله قدردانی از کلیه کسانی است که در پنجاه سال گذشته برای ارتقای حقوق بشر و استقرار دموکراسی در ایران مبارزه کرده اند. برخی از آنان به جوخه های اعدام سپرده شده، بعضی به زندان افتاده و شکنجه شده و تعدادی نیز مجبور به ترک وطن گردیده اند. اما علی رغم همه این مشکلات، ذره ای جنبش آزادی خواهی در ایران فروکش نکرده، بلکه روز به روز نیز بر قوت آن افزوده شده است.”
وی با اشاره به وجود مجازات هایی چون سنگسار، قطع دست، اعدام افراد کمتر از 18 سال و تازیانه در قوانین ایران و نیز ادعای مسوولان مبتنی بر “اسلامی بودن” چنین مجازات هایی گفت: “چنین مجازات هایی در اغلب ممالک اسلامی از قبیل مالزی، اندونزی، تونس، مراکش، الجزایر و تعدادی دیگر، سالهاست که منسوخ شده است و مسوولان و قانونگذاران ایران باید پاسخ گوی این سوال باشند که آیا فقط آنان قادر به درک و تفسیر شریعت اسلامی بوده و سایر مسلمانان در کشورهای اسلامی دیگر راهی به خطا رفته اند؟”
عبادی در بخش دیگری از سخنان خود فقدان آزادی انتخابات در ایران را مورد توجه قرار داد و گفت: “مردم ایران حق ندارند به هر کس که مایل باشند به عنوان نماینده پارلمان یا رئیس جمهور رأی دهند. طبق قانونی که چند سال قبل به تصویب رسید، در هر انتخاباتی که صورت گیرد، صلاحیت داوطلبان باید در ابتدا به تصویب شورای نگهبان رسیده و سپس مردم حق دارند از بین آنان فرد یا افرادی را انتخاب کنند.”
وی در ادامه با اشاره به وضعیت زنان در ایران اظهار داشت: “تبعیضات ناروای قانونی همچنان حقوق زنان را در ایران پایمال می کند. هنوز هم ارزش جان یک زن نیمی از ارزش جان مرد است و هنوز هم شهادت دو زن معادل یک مرد است و هنوز هم تعدد زوجات در ایران قانونی است. و نکته جالب تر آن که زنان ایرانی که این چنین از حقوق انسانی خود محروم شده اند حتی از مردان هم وطن خویش تحصیل کرده تر هستند، زیرا که بیش از 65 درصد از دانشجویان دانشگاه های ایران دختر هستند.”
وی گفت: “در سالهای اخیر روزنامه ها و مجله های بسیاری توقیف شده اند و از همه مهمتر آن که برخی از رسانه ها حتی بدون آن که مرتکب خطایی شده باشند، با سوءاستفاده از قانونی که مخصوص پیش گیری از جنایات است و فقط ناظر به مجرمین سابقه دار و خطرناک می باشد، تعطیل شده اند. بسیاری از خبرنگاران، نویسندگان، دانشجویان، وکلای دادگستری و مدافعین حقوق بشر فقط به جرم بیان عقاید خود به زندان رفته اند. تعدادی از آنان پس از رهایی از زندان مجبور به ترک وطن شده اند. دامنه سانسور حتی به ماهواره و سایت های اینترنتی هم کشیده شده است؛ بسیاری از سایت ها از جمله غالب سایت های مربوط به حقوق زن را فیلتر کرده اند.”
عبادی با تصریح به این که مردم ایران از خشونت و خون ریزی روی گردانند و به همین سبب اعتراضات آنان همواره مسالمت آمیز بوده افزود: “اما بارها پلیس و گروه فشار به تجمعات مسالمت آمیز زنان، دانشجویان و کارگران حمله کرده و دادخواهی مردم نیز راه به جایی نمی برد.”
این فعال حقوق بشر ادامه داد: “مردم ایران طرفدار صلح بوده و علی رغم انتقادات فراوانی که به حکومت دارند، مخالفت حمله نظامی به ایران هستند و مایل نیستند تجربه عراق در ایران تکرار شود. آنان به خوبی می دانند که نمی توان دموکراسی را همراه با بمب های خوشه ای بر سر ملتی ریخت.”
عبادی در بخش دیگری از سخنرانی خود تصریح کرد: “با وجود چنین ابعاد گسترده ای از نقض حقوق بشر که در ایران وجود دارد، توجه ممالکت غربی و محافل بین المللی در دو سال گذشته فقط معطوف به انرژی هسته ای بوده است. آنها فقط به فکر حفظ امنیت خود هستند و سرنوشت مردم ایران را به فراموشی سپرده اند. هر چند که قبل از آن نیز، غالباً حقوق بشر قربانی منافع اقتصادی و مطامع سیاسی غرب می گردید.”
او در پایان اظهارات خود ژاک شیراک را مخاطب قرار داد و خاطر نشان نمود: “کشور فرانسه عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد است. از فرصت استفاده کرده و از شما به عنوان رئیس جمهور فرانسه درخواست می کنم، در صورت طرح پرونده ایران در شورای مذکور، بیش از پرداختن به انرژی هسته ای، نقض حقوق بشر در ایران مورد توجه و رسیدگی قرار گیرد. زیرا که تاریخ ثابت کرده است که آرامش در سطح ملی و صلح در سح بین المللی فقط با رعایت ضوابط حقوق بشر امکان پذیر است و بس.”
قبل از سخنرانی شیرین عبادی، ژاک شیراک نیز با ایراد سخنانی ضمن تقدیر از عبادی اظهار داشت: “برای من باعث افتخار است که امروز میزبان شما باشم. فرانسه به عمل شما که تماماً وقف دفاع از حق، عدالت، شایستگی و آزادی شده است ارج می نهد و شجاعت شما را گرامی می دارد. شما اهل سرزمینی با تمدنی کهن هستید که تاریخ دنیا به آن بسیار مدیون است. درایران شما اولین قاضی زن و حتی رئیس محکمه در سال 1975 بوده اید. سپس به عنوان وکیل مدافع، در دفاع از آزادی های بنیادی به ویژه آزادی زنان و کودکان، بی وقفه کار کرده اید. در سال 2002 «کانون مدافعان حقوق بشر» را بنیاد نهاده اید که بخصوص از زندانیان سیاسی حمایت می کند. در نبردتان، با سرسختگی و شهامت همیشه طرفدار قربانیان و ضعفا و طبق گفته خودتان بخصوص «محرومان در برابر عدالت» بوده اید. این نبرد انتخاب شخصی شماست که کلیه عواقب آن را به عهده می گیرید. شما آگاه از اینکه جایتان در ایران است و نه در مکان دیگری، تصمیم گرفته اید در این کشور که پیش از هر چیز دوستش دارید نبرد کنید.”
ژاک شیراک افزود: “عمل شما مایه افتخار کشورتان است، اما بعدی بین المللی نیز دارد که ناشی از جهانشمولی پیام و ارزش هایی می باشد که راهنمای شما هستند. لذا شما الگویی شده اید برای مدافعان حقوق بشر در سراسر دنیا.”
وی سپس با یادآوری دریافت جایزه صلح نوبل توسط شیرین عبادی و با بیان این که “2003، سال تقدیس نبرد شما بود”، تصریح کرد: “این مقام مایه افتخار کشورتان بوده است. شما بدین ترتیب با عزت نفسی که مشخصه ایرانیان است معرف ایران نزد جهانیان هستید.”
وی ادامه داد: “ایران به حاکمیت خود پایبند است. می خواهد در خاور میانه و در دنیا تمام نقش خود را بازی کند. چگونه می توان این آرمان بر حق را درک نکرد؟ اما چگونه می توان ندیده گرفت که این آرمان بر ایران مسوولیت بزرگی می افزایند: مسوولیت زدودن دلواپسی هایی که ایجاد نموده و پذیرفتن دستی که جامعه بین المللی به سویش دراز کرده است تا با هم در راه صلح، ثبات و پیشرفت جهان کار کنند؟”
رییس جمهور فرانسه خطاب به عبادی تأکید کرد: “شما با هر گونه ادعای خارجی برای دیکته کردن تحولات داخلی در ایران مخالفید؛ جرا که به زعم شما، دمکراسی یک کالای وارداتی نیست، و به ملت ایران اعتماد می کنید که با احترام به هویتش، در کمال استقلال توسعه یابد. این استقلال نه تنها با تبادلات خارجی مغایرتی ندارد، بلکه شرط آن است. بدین ترتیب شما با دیگر زنان برنده جایزه صلح نوبل در راه اشاعه گفتگوی ایران و ایالات متحده، متفق شده اید. شما توقعات جامعه ایرانی را از اروپایی ها بیان کرده اید تا دیدگاه های خود را در زمینه دمکراسی و حقوق به طرف مقابل بفهمانند.”
شیراک در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: “خانم وکیل! شما با شجاعت و عزت نفس خود، از این دید خاص ایرانی دفاع می کنید که بر سازگاری ارزش های اسلام با معیارهای دموکراسی و حقوق بشر تأیید می کند. فرانسه به شما گوش می دهد و خود را در نبرد شما بازمی یابد. همچنین در 2003 بود که همزمان با کمیته نوبل، جمهوری فرانسه جایزه حقوق بشر خود را به شما اعطا نمود.”
وی سخنان خود را با این جمله پایان داد که: “اطمینان داشته باشید که برای دفاع از شایستگی بشر، حق و آزادی، ما همیشه در کنار شما خواهیم بود.”