وقتی در سپتامبر ۲۰۱۳، نسرین ستوده به همراه ۱۱ زندانی سیاسی دیگر آزاد شد، بسیاری از ایرانیان این رویداد را به عنوان شروع دوران جدیدی پس از انتخابات حسن روحانی قلمداد کردند.
این حرکت کمتر از یک هفته قبل از سفر روحانی به نیویورک برای سخنرانی در سازمان ملل صورت گرفت. او در کمپین خود وعده داده بود که گفت‌وگویی گسترده را با غرب با هدف برون‌رفت از بن‌بست هسته‌ای آغاز خواهد کرد. اما امیدواری‌ها در مورد وعده‌های داخلی او برای آزادی زندانیان سیاسی رو به تاریکی می‌رود.
ستوده در مصاحبه‌ای که در آپارتمانش در تهران انجام داده است گفت: “این احساس خوبی نیست که من آزاد هستم ولی دیگران نیستند.”
چند هفته پس از آزادی ستوده از زندان، محافظه‌کاران ایران کمپینی را شروع کردند و اصرار کردند که اصلاح‌طلبان زندانی باید در حبس باقی بمانند. رئیس پلیس تهران قیام ۲۰۰۹ را یک “گناه نابخشودنی” خوانده است. میرحسین موسوی و مهدی کروبی از رهبران مخالفان نیز هنوز در حبس خانگی بسر می‌برند.
ستوده می‌گوید: “امیدوارم وقتی آزاد شدند در جامعه احساس آزادی بکنند.”
آزادی خود او با شگفتی فراوانی همراه بود. او نیمی از محکومیت شش ساله خود را گذرانده بود که مقامات زندان به او گفتند می‌تواند به خانه برود. خود او می‌گوید: “به من گفتند آزادی، باید تو را به خانه ببریم.” او با خنده می‌گوید خیلی گیج شده بود که یک مقام زندان او را با ماشین به خانه‌اش رسانده بود.
وقتی زنگ خانه را می‌زند خانواده‌اش شوکه می‌شوند. آن‌ها حتی نمی‌توانستند او را در زندان ملاقات کنند. آن‌ها نگران مرگ او بودند. او پس از دستگیری خود بارها دست به اعتصاب غذا زده بود. پس از این‌که مقامات دختر ۱۲ ساله او را ممنوع‌الخروج کردند او ۴۹ روز اعتصاب غذا کرد.
ستوده، ۵۰ ساله با قبول پرونده‌های سیاسی حساس، سابقه‌ای طولانی در به چالش کشیدن سیستم قضایی ایران دارد. هادی قائمی مدیراجرایی کمپین بین‌المللی برای حقوق بشر در ایران می‌گوید، وقتی تمام وکلا از کشور فرار کرده بودند ستوده “تنها وکیل حقوق بشر فعال” بود. او با اشاره به سرکوب مخالفان پس از انتخاب محمود احمدی‌نژاد در سال ۲۰۰۹ می‌گوید: “او پس از ۲۰۰۹ مهمترین صدا بود. نسرین به نوعی مشهورترین زندانی عقیدتی در ایران شده بود.”
مقامات آمریکایی و اروپایی برای آزادی او کمپین تشکیل دادند. گروه‌های حقوق بشر پرونده او را مطرح کردند. در اروپا جایزه ساخاروف برای آزادی عقیده در سال ۲۰۱۲ به او اعطاء شد. به گفته قائمی، پس از آزادی او روحانی در داخل و خارج امتیاز سیاسی کسب کرد و مانع از انتقاد از پرونده حقوق بشر ایران شد.
مقامات ایرانی همچنین قول داده بودند که باقی زندانیان جنبش سبز را در ماه‌های بعد آزاد کنند. قائمی می‌گوید: “پوشش خبری گسترده‌ای شکل گرفت، آن‌ها قول دادند؛ قولی که هرگز عملی نشد.”
ستوده از زمان آزادی خود هدف تندروها قرار گرفته، خصوصا پس از دیدار با هیئت اروپایی در سفارت یونان در تهران. ماه گذشته او در یک گردهمایی ادبی در تهران با میزبانی یک نویسنده که به خاطر شعرهای هزل انتقادی در مورد دولت زندانی بوده است، ظاهر شد. این گروه به او برای اولین بار فرصت صحبت می داد. قائمی می‌گوید او هنوز هم می‌خواهد از حقوق مدنی بگوید.
او می‌گوید: “ستوده گفت، ممکن است آزاد باشم، ممکن از این زندان کوچک بیرون آمده باشم، اما همه‌مان محدود هستیم و هنوز در محاصره یک زندان بزرگ هستیم که کل کشور است.”
قائمی می‌گوید، ماندن در ایران ریسک دارد و به نظر می‌رسد ستوده کاملا از بهای آن باخبر است. ستوده می‌گوید: “من می‌خواهم بگویم که امیدوارم. من از دولت ناامید نشده‌ام.”
منبع: Capital Public Radio - 5 مه
