استاد برجسته جامعه شناسی ممنوع التدریس شد

نویسنده
رها تهامی

» با یک تشکر ساده

دانشگاه آزاد هم با دکتر غلامعباس توسلی خداحافظی کرد. نامه تشکر آمیزی که روز 15 آذر ماه بر میز  کار دکتر توسلی گذاشته شده بود با یک تشکر ساده، پایان همکاری دانشگاه با وی را اعلام کرد؛ آن هم در حالیکه تنها دو هفته به پایان ترم اول تحصیلی باقی مانده بود.

غلامعباس توسلی با نیم قرن تجربه تدریس، به یکباره و طی یک نامه اداری از ادامه تدریس در دانشگاه آزاد منع شد. وی پیش تر در سال 86 به بهانه های سیاسی از دانشگاه تهران اخراج شده و واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد تنها کرسی ای بود که برای این استاد قدیمی  جامعه شناسی ایران مانده بود که آن هم به  این ترتیب از او گرفته شد. 

دولت احمدی نژاد از همان ابتدا و سال 84 در اولین اقدامات دست به پاکسازی دانشگاهها از اساتید قدیمی و به زعم وزارت علوم دگر اندیش زد. حکایت دانشجویان ستاره دار و حذف نخبگان علمی دانشجویی به بهانه های سیاسی آنقدر ادامه یافت که اساتید هم ستاره دار شدندو دانشگاه تهران به عنوان دانشگاه مادر، اساتید اصلی اش را از دست داد. وزارت علوم دوران مهدی زاهدی آنچنان عرصه رابر اساتید تنگ کرد که برخی مانند استاد بشیریه و استاد شفیعی کدکنی  جلای وطن کردند و از ایران رفتند.

پس از آن دهها استاد و صاحبنظر دیگر و بیشتر در رشته های علوم انسانی به اجبار بازنشسته شدند. دانشگاه تهران در این هجوم به اساتید بیشترین ضربه را دید.

حمله به علوم انسانی و استادان این رشته پس از گفته های آیت الله خامنه ای شدت گرفت و عاقبت صادق محصولی، وزیر کشور سابق، دستور عزل و برکناری اساتید  باقی مانده و تدوین کتابهای علوم انسانی جدید را صادر کرد.

این در حالی است که انجمن جامعه شناسان بدون مرز سال 89 را بدترین سال جامعه شناسی در ایران نامگذاری کرده؛ سالی که 30 نفر از دانشجویان جامعه شناسی و علوم اجتماعی در دانشگاه های مختلف ایران بازداشت و بیش از 22 نفر  از دانشجویان این رشته برای یک ترم یا کل دوره، با حکم دولتی محروم از تحصیل شدند. در همین راستابسیاری از اساتید علوم اجتماعی هم با احکامی چون اخراج، بازنشستگی زودهنگام و اجباری، عدم تمدید قرارداد استخدامی و دیگر محرومیت های آموزشی مواجه شدند.

 دکتر غلامعباس توسلی از برجسته ترین اساتید جامعه شناسی ایران که سالها سابقه تدریس و تحقیق را داراست و همچنین از فعالان سیاسی و عضو نهضت آزادی ایران به شمار می رود از کسانی بود که سال 86 به یکباره به بازنشستگی اجباری دچار شد. دکتر توسلی که سالهای طولانی مدیریت گروه آموزش جامعه شناسی دانشگاه تهران را برعهده داشت و در مقطعی نیز ریاست دانشکده جامعه شناسی دانشگاه تهران را بر عهده داشت بی هیچ تجلیلی از خدمات در سال 86 بازنشسته شد و از تدریس در مقطع دکترا بازماند.

اما کار به همین جا ختم نشد، دکتر توسلی که از دانشگاه تهران بازمانده بود در دانشکده علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد به ادامه تدریس مشغول شد. اما فشار مقامات دولتی به این دانشکده که ریاست آن بر عهده عبدالله جاسبی است هم رسید. ابتدا دکتر توسلی را از تدریس در مقطع دکترا منع کردند و پس از آن و در 15 آذر ماه در تقدیر نامه ای که به منزله خداحافظی با استاد قدیمی دانشگاه است، ارتباط او را با دانشگاه قطع کردند؛ آن هم درست در هفته های پایانی ترم.

دکتر غلامعباس توسلی با بیش از چهل سال سابقه تدریس در حالی از تدریس در دانشگاه منع می شود که به گفته جامعه شناسان ایرانی، دکتر توسلی از پایه گذاران علم جامعه شناسی در ایران است. دکتر توسلی شاگرد اول دانشسرای عالی است که در فرانسه تحصیلاتش را به اتمام رساند؛او هم دوره ای دکترعلی شریعتی بوده است. این فعال ملی مذهبی که از اعضای قدیمی نهضت آزادی ایران است، سال 1345 به ایران بازگشت و به فعالیت دانشگاهی و تدریس پرداخت.او پیش از انقلاب سالها مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران و از همیاران دکتر شریعتی در حسینیه ارشاد بود. توسلی نقش بسزایی در ایجاد دوره دکترای جامعه شناسی در دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت مدرس دارد و بیست کتاب مهم و مرجع در جامعه شناسی از دستاوردهای علمی این استاد دانشگاه و حاصل عمر اوست.

او درسال 82 به عنوان استاد نمونه برگزیده و سال قبل از آن نیز به خاطر کتاب “جامعه شناسی دین”  از سوی انتشارات دانشگاه تهران تقدیر و به عنوان محقق نمونه ازاو قدردانی شد. اما در دوران احمدی نژاد این استاد برتر جامعه شناسی از درس و بحث به دور ماند.

بنابر شنیده ها دانشجویان دکترتوسلی  تلاش فروانی کرده اند تا تصمیم دانشگاه را در قطع همکاری با وی تغییر دهنداما ظاهرا هنوز این تلاش ها به نتیجه ای نرسیده است.