هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
P.O.Box 94000 creteil cedex
France10014
رضا شاه، از سقوط تا مرگ
نویسنده: رضا نیازمند
634 ص، تهران: انتشارات حکایت قلم نوین، 1386، چاپ اول
در این کتاب، زندگی «رضا شاه» از شهریور سال 1320 و اشغال ایران به وسیله متقین، تا زمان مرگ او، با استفاده از اسناد و مدارک گوناگون به تصویر کشیده شده است. برای این که این بخش از تاریخ ایران دقیقا بازگو شود، نویسنده وقایع را به صورت ماهیانه تقسیم بندی کرده و در مواقعی که حوادث مهمی روی داده، آنها را به صورت روزانه بیان کرده است. «سید رضا نیازمند» که در سال های گذشته دو کتاب ارزشمند با عنوان های «رضا شاه از تولد تا سلطنت» و «شیعه در تاریخ ایران» از او منتشر شده، در پیشگفتاری که بر این کتاب نوشته است تصریح می کند: [این کتاب برگی بدون روتوش از تاریخ ایران زمین است؛ نه نوشته ای در طرفداری یا مخالفت با سلطنت رضا شاه و یا محمد رضا شاه یا رژیم قدیم…] آن چه او از منابع مختلف نقل کرده، عیناً با همان جملات و لغات و القاب متداول در آن روزگار آورده شده و دخل وتصرفی در آن صورت نگرفته است.
آشوب: مطالعه ای در زندگی و شخصیت دکتر محمد مصدق
نویسنده: احمد بنی جمال
396 ص، تهران: نشر نی، 1386، چاپ اول
زندگی، شخصیت و اندیشه های «دکتر محمد مصدق» به عنوان یکی از مهم ترین چهره های تاریخ معاصر ایران، به رغم این که سالیان درازی از نهضت ملی شدن نفت می گذرد، همچنان در محاق قرار دارد. صرف نظر از این که واقعیت تاریخی او وجه المصالحه صف بندی های سیاسی قرار گرفته، نکته مهم دیگری نیز وجود دارد که در خور توجه است: فشردگی رخدادهای سیاسی دوران نهضت ملی و نخست وزیری «مصدق» و اهمیت این دوره تاریخی، هرگز اجازه نداده است که زندگی شخصی و سیاسی طولانی او، پیش از اردیبهشت 1330 مورد توجه قرار گیرد. بیرون کشیدن «مصدق» از این محاق و تاباندن نوری بر بخش هایی از تاریخ معاصر ایران از خلال آن، انگیزه اصلی پژوهشی بوده که این کتاب حاصل آن است. پرداختن به زندگی «مصدق»، در عین حال امکانی برای راه یافتن به احساسات، آرزوها و دغدغه های نسلی از سیاست ورزان ایران هم هست.
به یاد محمد قزوینی
به کوشش: ایرج افشار
406 ص، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، 1386، چاپ اول
این کتاب که برای ادای احترام به علامه «محمد قزوینی» چاپ شده، مجموعه بیست و یک مقاله در زمینه تاریخ و ادبیات و فرهنگ ایران است. از این مقالات، شانزده مقاله به وسیله پژوهشگران ایرانی و پنج مقاله به وسیله ایران شناسان اروپایی و ترک نوشته شده است. در میان مقالات فارسی، دو مقاله با «جهانگشای جوینی» مرتبط است. یکی از آنها دربرگیرنده حواشی دستخط «قزوینی» است بر نسخه چاپی آن کتاب و طبعا زبده ملاحظاتی است که او با وسواس مخصوص به خود در بازبینی متن، به آنها توجه کرده بوده است. دیگری، یازده نکته توضیحی و اصلاحی است که نویسنده مقاله به مناسبت شناسانده شدن نسخه مورخ سال 698 ه.ق، توانسته است برای آن متن بیابد. «قزوینی»، نخستین پردازنده و مصحح دیوان «حافظ» به اسلوب تصحیح متون است و هنوز هم تصحیح او از دیوان «حافظ»، ارزش علمی خود را حفظ کرده است. دو پژوهشگر به این مناسبت، دو مقاله درباره دیوان «حافظ» نوشته اند. یکی ملاحظاتی است بر چاپ مشهور و ارزشمند «پرویز ناتل خانلری»؛ دیگری نکاتی است پیرامون اشعار «حافظ» با توجه به متن مضبوط «قزوینی».
مشروطیت جنوب ایران: به گزارش بالیوز بریتانیا در بوشهر
ترجمه و تدوین: حسن زنگنه
420 ص، ج تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1386، چاپ اول
این کتاب، مجموعه ای از گزارش های «سرپرسی کاکس»، سرکنسول انگلیس در بوشهر و دستیار و جانشین او کاپیتان «تره ور»، در فاصله سال های 1905 تا 1915 میلادی (1323 تا 1333 ه.ق) است. این گزارش ها یکی از مهم ترین منابع مطالعاتی تاریخ معاصر ایران در سال های آغازین انقلاب مشروطه در جنوب ایران و به ویژه در بوشهر است. «کاکس» که یکی از بلندپایه ترین شخصیت های سیاسی – نظامی انگلستان در اوایل قرن بیستم به شمار می رفت و مدت ده سال به عنوان نماینده عالی رتبه انگلیس در بوشهر خدمت کرد، در یادداشت های خود از حوادث آن دوره، اطلاعات ارزشمندی درباره شکل گیری مشروطیت در جنوب ایران و به ویژه بوشهر، لنگه، بندرعباس، لارستان و فارس، در اختیار علاقمندان قرار می دهد.
سرزمین های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای عمان در صد سال پیش
نویسنده: محمد علی سدید السلطنه
تصحیح: احمد اقتداری
420 ص، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1386، چاپ اول
نام اصلی این کتاب، «مغاص اللئالی و منار اللیالی» است و عنوان «سرزمین های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای عمان در صد سال پیش» از سوی مصحح کتاب بر بخش اول آن نهاده شده است. «مغاص اللئالی و منار اللیالی» که در فاصله سال های 1324 تا 1332 ه. ق نوشته و کتابت شده، شامل مجموعه ای از مطالب متفرقه درباره آداب و رسوم، تجارت، کشتیرانی، وضع سیاسی و حکومتی، مسائل جغرافیایی و اوضاع اجتماعی، راه ها و خطوط ارتباطی، اثرات انقلاب مشروطه در خلیج فارس، مداخلات انگلستان و روسیه در این منطقه، نرخ ارزاق و اجناس و مالیات ها و عوارض دولتی در سواحل و جزایر خلیج فارس و در دو سوی شمالی و جنوبی آن است. طرح مسائلی چون نفت خوزستان، امتیاز «دارسی» و تلگراف، بر ارزش کتاب می افزاید.
هفت شهر نقش: گفتگو با حسین اسلامیان، پیر نگارگری ایران
به اهتمام: محمد حسن حامدی
71 ص، تهران: انتشارات نزهت، 1386، چاپ اول
استاد «حسین اسلامیان» از برجسته ترین نگارگران معاصر ایران بود که آثارش گه گاه با آثار نگارگران برجسته ایران در عهد صفوی قابل مقایسه است. کتاب حاضر، گفتگوی «علی اصغر معصومی»، از نقاشان پیشگام در هنر نوگرای معاصر ایران، با این استاد فرهیخته اما گمنام نقاشی کلاسیک کشورماست. «اسلامیان» به استناد آثار و به شهادت بسیاری از اهل نظر، آخرین حلقه از هنرمندان نگارگر ایرانی بود که هم چنان دل در گرو گذشته هنرهای سنتی داشت و با کوششی پیگیر به تداوم و حراست آن پرداخت.
دود مقدس
نویسنده: شیوا مقانلو
نشر: ققنوس، چاپ: 1385، قیمت: 10000 ریال
مجموعه داستان دود مقدس بیش از هر چیز دیگری بر روی مساله زنان و معضلات آنان تاکید دارد. بر خلاف بسیاری از داستان هایی که زنان درباره زنان می نویسند دراین داستان ها، ما شاهد ظلم هایی هستیم که هم مردان به زنان می کنند و هم زنان در حق مردان روا می دارند. زن های این داستان ها به دنبال تصاحب مردان هستند. خیانت می کنند. از رنجی که در این دوران می برند راضی اند.احساس بدی ندارند و پارادوکس دوستی های پر خیانت در این مجموعه دیده می شود. نکته دیگر اینکه، نویسنده در هر هفت داستانی که کل «دود مقدس» را تشکیل می‌دهد، به سراغ مضمونی مشترک رفته است و آن را در هر داستان آن، با درونمایه‌ای متفاوت بازگو کرده است؛ داستان‌های این مجموعه هر کدام به نوعی حکایت عشق است، عشقی که در داستان آخرین مردم مقاوم به شکل عشق به طبیعت بروز می‌کند و در داستان «شب شیطان» در طرزی غیر متعارف و بی‌راه نمایان می‌شود و… و به این شکل خط اتصال باریکی در میان جدایی عمیق داستان‌های «دود مقدس» برقرار می‌شود و کلیت منسجمی از آن می‌سازد.
شیوا مقانلو نویسنده مجموعه داستان دود مقدس فوق لیسانس سینما دارد. او به جز این کتاب چندین مجموعه داستان ترجمه کرده که می توان به زن تسخیر شده، زندگی شهری نوشته هایی از دونالد بارتلمی اشاره کرد. همچنین او مجموعه داستان کتاب هول را در سال 83 منتشر کرد.
گور به گور
نویسنده: ویلیام فاکنر
ترجمه: نجف دریا بندری
نشر: نشر چشمه، چاپ: 1386، قیمت: 30000 ریال
رمان گور به گور اثر جاودانه ویلیام فاکنر ماجرای سفری است که قرار است اعضای خانواده باندرن جهت عمل به آخرین وصیت ادی باندرن انجام دهند و جسد وی را به شهر زادگاهش جفرسن منتقل و دفن کنند. باندرن ها شامل چهار پسر (Vardaman, Jewel, Darl, Cash) و یک دختر (Dewey-Dell) و پدر خانواده Anse هستند.
مجموعه گور به گور، شامل داستان هایی از ویلیام فاکنر - نویسنده آمریکایی رمان معروف «خشم و هیاهو» - با ترجمه نجف دریابندری - مترجم پیشکسوت معاصر - در سال ۷۱ برای اولین بار توسط نشر چشمه و در سال ۸۳ در هفدهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برای بار دوم پس از ۱۲ سال منتشر شد.
نشریات رسیده
گلستان هنر: فصلنامه زمستان
دهمین شماره فصلنامه علمی – پژوهشی “گلستان هنر” ویژه فصل زمستان منتشر شد.
آداب صناعات به‌قلم مهرداد قیومی، کتابت‌خانه و صورت‌خانه در مکتب هرات نوشته یعقوب آژند، کتیبه‌های یادمانی سده‌های نخست اسلامی در ایران و ماوراءالنهر به قلم محسن جاوری و خوش‌نویسی در اوایل دوره صفویه، ترجمه ولی‌الله کاووسی از جمله مطالبی است که در این شماره از فصلنامه گلستان هنر آمده است.
گلستان هنر فصلنامه‌ای پژوهشی در زمینه تاریخ هنر و مطالعات تاریخی هنر و معماری حوزه تمدنی ایران بزرگ است.
صاحب امتیاز این فصلنامه فرهنگستان هنر و مدیر مسوول آن میرحسین موسوی است که به سردبیری مهرداد قیومی در پایان هر فصل منتشر می‌شود.