محبوبیت فالگیرها در ایران اسلامی

نویسنده

falgiri.jpg

روحانیون جمهوری اسلامی ایران به فالگیری روی خوشی نشان نمی دهند، اما نازنین می گوید او بیش از ‏همیشه مشتریانی دارد که می خواهند سرنوشتشان برایشان گفته شود. نازنین در آپارتمانش در تهران پشت ‏کامپیوتر می نشیند و آینده را بر اساس دانش “جیوتیش” یا علم نور که از ایران باستان سرچشمه گرفته است، ‏پیش بینی می کند. ‏

‏ ‏

به گفته برخی از تحلیلگران، مردم ایران به خاطر نگرانی درباره انزوای روزافزون کشورشان در جهان و ‏همچنین سیر صعودی قیمت ها به فال روی آورده اند. فالگیرها می گویند، مشتریان آنها که بیشترشان زن ‏هستند، بدنبال امنیت می باشند. ‏

‏ ‏

نازنین معتقد است، “خوشبختی فاصله بین دو بدبختی است.” او می گوید: “از هر قشری اینجا می آیند تا امید ‏بیشتری از آینده پیدا کنند.” او اغلب در طول جلسات موبایلش را خاموش می کند تا تلفن هایی که برای ‏هماهنگی قرار ملاقات به او زده می شوند، حواسش را پرت نکنند. هزینه هر جلسه 20 هزار تومان است و ‏دو ساعت یا بیشتر طول می کشد. زمان، نه تقاضا، کار او را به دو یا سه مشتری در روز محدود می کند.‏

‏ ‏

فالگیرهای ورق تارو و قهوه می گویند، مشتری ها برای فال گرفتن صف می کشند. دست فروش های خیابان ‏که فال حافظ می فروشند، می گویند آنها همیشه می توانند خریدارانی را پیدا کنند که در زندگی روزمره شان ‏بدنبال راهنمایی هستند. اما آخوندهای ایران معتقدند یک چنین کارهایی می توانند گمراه کننده باشند، پس باید ‏از آنها اجتناب کرد. اما بسیاری از ایرانی ها این کار را نمی کنند.‏

‏ ‏

نازنین می گوید: “سن مشتری های من از 12 سال تا 70 سال است. من مشتری های بسیار مذهبی دارم و ‏آنهایی که اصلاً مذهبی نیستند اما پولدار هستند.” او با خنده می گوید: “بنظر می رسد از دخترهای جوان ‏گرفته تا زن های پیر، همه دنبال یک شوهر خوب هستند.“‏

‏ ‏

ریما فالگیری از جامعه ارمنی مسیحی ایران می گوید، تعداد مشتری هایش ماه به ماه زیاد می شوند. او می ‏گوید، بسیاری از مردم زمانی که مشکلات مالی و اجتماعی دارند، به سراغش می روند. ریما در حالی که به ‏ورق های تارو که روی یک میز چوبی روبرویش قرار دارند، نگاه می کند می گوید: “بسیاری از مردم ‏خصوصا ً زن ها بعنوان آخرین راه چاره پیش ما می آیند. آنها اصولا ً از نظر عاطفی احساس ناامنی می کنند ‏و دانستن آینده شان به آنها احساس خوبی می دهد.” ریما علاوه بر استفاده از ورق، فال مشتری ها را از روی ‏ته مانده قهوه ای که پس از نوشیدن توسط مشتری از فنجان بداخل نعلبکی ریخته می شود، می خواند. ‏

‏ ‏

سیما پورشهریاری پزشک روانشناس می گوید، فشارهای روزافزون اجتماعی و اقتصادی از دلایل روی ‏آوردن بسیاری از ایرانی ها به مقوله فال است. پورشهریاری می گوید: “مردم احساس می کنند می توانند جدا ‏از راه حل های معمولی اطرافشان به فال پناه بیاورند.“‏

‏ ‏

گاهی اوقات مشتریان برای گرفتن یک قرار ملاقات با نازنین یا ریما روزها انتظار می کشند. وقتی موفق می ‏شوند، نازنین دست کم دو ساعت گذشته و آینده آنها را تعریف می کند و به سؤال هایشان از ازدواج گرفته تا ‏پول پاسخ می دهد.‏

‏ ‏

در ایران راههای سریعتر و ارزانتری هم برای دانستن آینده وجود دارد. بسیاری از ایرانی ها به فال حافظ ‏روی می آورند. در خیابان های تهران و سایر شهرها و شهرستان های ایران، دست فروش ها اشعار حافظ را ‏در پاکت های رنگی به مبلغ 200 تومان می فروشند. نورعلی کریمی یکی از این دست فروش هایی که فال ‏حافظ را پشت چراغ قرمز به راننده های منتظر می فروشد، می گوید: “من مشتری های دائمی دارم که ‏بسیاری از آنها تاجرهای زن و مرد هستند. آنها صبح سر راهشان به محل کار یک فال حافظ می خرند. اما ‏همه اینطوری نیستند. گاهی وقت ها زوج های جوان و دوست هایی که در خیابان قدم می زنند فال حافظ را ‏فقط برای سرگرمی می خرند. بهرحال فال حافظ خیلی ارزان است.“‏

‏ ‏

سپیده دانشجوی ادبیات انگلیسی می گوید به فال حافظ اعتقاد دارد. او می گوید: “می دانم خیلی ها ممکنه این ‏کار را خرافات بدانند اما من دوست دارم فالم را بگیرم. از اینکه اینقدر درست است تعجب می کنید.“‏

‏ ‏

به گفته روحانیون، فال در دین اسلام امری بسیار جبرگرایانه است. محسن کدیور روحانی لیبرال می گوید: ‏‏”اسلام نگرش منفی در مورد فال دارد چرا که فال مبنای علمی و منطقی ندارد و اسلام نقش آن را در مسائل ‏مهم زندگی رد می کند.“‏

‏ ‏

محمدحسن سعیدی از اعضای دفتر آیت الله العظمی یوسف صانعی می گوید: “فال در دین اسلام پذیرفته ‏نیست. اسلام مردم را به داشتن نگرشی مثبت نسبت به زندگی و آینده شان تشویق می کند.” کدیور و سعیدی ‏هر دو معتقدند در صورتی که فال باعث آسیب شود، طبق شریعت اسلام گناه محسوب خواهد شد. نازنین می ‏گوید: “فال نباید به کسی آسیب برساند. من سعی می کنم چشم های مشتری هایم را به روی احتمالات و انتخاب ‏هایی که می توانند داشته باشند باز کنم و به آنها نصیحت می کنم که آنها باید از روی منطق و دلیل تصمیم ‏بگیرند.“‏

‏ ‏

منبع: نیویورک تایمز، 25 نوامبر‏