مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی به حکم صادره برای مظفر خزاعی در امریکا اعتراض کرد. او این حکم را “کاملا ناعادلانه” و اقدام دولت امریکا در دستگیری و زندانی کردن “اتباع ایران” راغیر قابل قبول خواند.
به گزارش خبرگزاری مهر، مرضیه افخم گفت: “متاسفانه شماری از اتباع کشورمان به دلایل غیر موجه و اتهام نقض تحریم‌های غیرقانونی و نامشروع در امریکا و چند کشور دیگر زندانی می‌باشند و در طی چند سال گذشته اقدامات و پیگیری‌های مستمر حقوقی و سیاسی برای اثبات بیگناهی و آزادی ایشان صورت گرفته است و این تلاش‌ها کماکان ادامه دارد.” او اضافه کرد: “جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده است دستگیری اتباع خود به دلایل واهی و ادعای نقض تحریم‌ها را غیرقانونی و خلاف حقوق بین‌الملل می‌داند.”
چند روز پیش دادگاهی در آمریکا مظفر خزاعی، مهندس ایرانی-آمریکایی را به اتهام سرقت اطلاعات نظامی حساس و ارسال آنها به ایران، به هشت سال زندان محکوم کرد. بر اساس خبرگزاری فارس در آن زمان طی گزارشی به نقل از منابع روس نوشته بود: “خزاعی که از سال ۱۹۹۱ شهروند آمریکا است به جرم قاچاق کالاهای تقلبی در بین ایالتهای آمریکا نیز محکوم شده بود. وی با محکومیت ۱۰ سال زندان مواجه است. با توجه به ادعای دادستانی آمریکا، خزاعی در ماه نوامبر قصد داشته یک محموله را با کشتی به ایران ارسال کند که در آن کتابچه‌ها، برگه‌های مخصوص و دیگر لوازم مربوط به اطلاعات جنگنده ۳۵F وجود داشته است.”
دیروز سایت فرهنگ، وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی ادعا کرد که متهم این پرونده با فشار و شکنجه مجبور به اعتراف شده و افزوده: “اما از این اعترافات مضحک، بی‌ارزش و تحت فشار که بگذریم، طنز اصلی قضیه در «دستور گرفتنِ قضات آمریکایی از سازمان‌های امنیتی این رژیم» است. در وضعیتی که پرونده اتهامات مبهم خزاعی در هیچ دادگاه بی‌طرف بین‌المللی مورد رسیدگی قرار نگرفته و وضعیت این شهروند کهن‌سالِ ایرانی-آمریکایی در ۹ ماه گذشته به هیچ‌وجه روشن نبوده است، دادستانِ دادگاه فرمایشیِ آمریکایی -ـ که گویا صرفاً مأمور به کرسی نشاندن خواست‌های بازجویان سی.آی.ای بوده -ـ برای مظفر خزاعی تقاضای ۱۰ سال زندان(!) می‌کند و قاضی دادگاه - که در پرونده‌های امنیتی و نظامی، در مقابل خواست‌های نهادهای اطلاعاتی و امنیتی ایالات‌متحده هیچ استقلال رأیی ندارد - حکم به هشت سال و نیم زندان برای این شهروند ایرانی-آمریکایی می‌دهد!”
در ماه‌های گذشته و پس از دستگیری جیسون رضائیان در ایران، گفته می‌شد برخی مقامات جمهوری اسلامی در جریان سفر به امریکا خواستار مبادله محکومان ایرانی با محکومان امریکایی شده‌اند. از جمله علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران در گفتگو با رادیو ملی امریکا درباره امکان وجود یک راه حل سیاسی برای مساله زندانیان امریکایی در ایران گفته بود: “البته که راه‌های عملی وجود دارد. مثلا تعدادی ایرانی در زندان‌های اینجا محبوس‌اند.” او تاکید کرده بود: “قطعاً برای مسائلی از این دست، می‌توان به راهکارهایی رسید. فکر می‌کنم که سیاسون شما (آمریکایی‌ها) آن راه‌ها را می‌دانند.” خبرنگار رادیو ملی امریکا پرسیده بود: “آیا احتمال دارد اتفاقی مشابه با تبادل زندانیان میان آمریکا و کوبا در دسامبر سال گذشته، برای زندانیان ایران و آمریکا هم اتفاق بیافتد.” و لاریجانی پاسخ داده بود: “آن هم یک راه است.”
چند روز بعد از لاریجانی و در روز پنجم مهر ماه، اینبار حسن روحانی بود که در جریان سفر به امریکا از مبادله زندانیان سخن گفت. او به کریستین امانپور خبرنگار سی‌ان‌ان گفته بود: “اگر امریکا زندانیان ایرانی را آزاد کند، تهران نیز آزادی سه زندانی امریکایی در ایران را بررسی خواهد کرد. اگر امریکایی‌ها گام‌های مناسب بردارند و زندانیان ایرانی را آزاد کنند، قطعا فضای مناسب باز می‌شود و شرایط مناسب برای تهران ایجاد خواهد شد تا هر چیزی که در توان و حوزه اختیارات مسئولان ایرانی قرار دارد در مورد آزادی زندانیان امریکایی در ایران در اسرع وقت انجام دهند.”
پس از آن بود که جان کری، وزیر خارجه امریکا تاکید کرد: “درباره سخنان مطرح شده هنوز مستقیما چیزی از ایرانیها نشنیده‌ایم. برخی گفتگوها انجام شده است؛ اما صبر می‌کنیم تا ببینیم کجای کار هستیم.”
درآن روزها رسانه‌های داخلی ایران نوشته بودند که دست‌کم سه زندانی آمریکایی در ایران هستند و ایران نیز به دنبال آزادی ۱۹ نفر از شهروندان خود است که در ارتباط با تحریم‌های آمریکا علیه برنامه هسته‌ای ایران زندانی شده‌اند.
قبل از اظهار نظرهای علنی رئیس مجلس و رئیس دولت جمهوری اسلامی، یکی از معاونان وزارت خارجه اساسا هرگونه احتمال تبادل زندانیان ایران و امریکا را تکذیب کرده بود. سوم شهریور گذشته، و در زمانی که محاکمه جیسون رضائیان در جریان بود، حسن قشقاوی، معاون کنسولی و پارلمانی وزارت خارجه گفته بود: “بحث تبادل زندانیان مطرح نیست و چنین چیزی واقعیت ندارد.” او در عین حال اضافه کرده بود: “حدود ۱۶ نفر ایرانی به اتهام دور زدن تحریم در زندان های آمریکا زندانی هستند و ما حدود ۶۰ زندانی عادی نیز در این کشور داریم.”
با اینهمه گفته می‌شود امکان مبادله زندانیان ایران و امریکا به این سادگی هم نخواهد بود. اوایل مهرماه گذشته، محمدعلی اسفنانی سخنگوی کمیسیون حقوقی قضایی مجلس به سایت باشگاه خبرنگاران وابسته به صدا و سیما گفته بود: “معاهده‌ای میان جمهوری اسلامی ایران و دولت آمریکا در بحث استرداد مجرمان وجود ندارد. صرف اظهارنظر شخص رئیس جمهور کشورمان و یا رئیس جمهور آمریکا استرداد زندانیان امکانپذیر نمی‌شود.” او معتقد بود: “این امر تنها وابسته به تغییر سیاست‌های کلی نظام است، اگر سیاست‌های کلی نظام در راستایی قرار بگیرد که روابط ایران و آمریکا عادی شده و معاهده‌ای در زمینه استرداد مجرمان میان دو کشور منعقد شود، آن زمان می‌توان بر روی معاهده نظر داد.” هرچند که نباید فراموش کرد اگر “نظام” صلاح بداند، و طرف امریکایی هم بپذیرد، دیگر نیازی به معاهده هم نخواهد بود.
