اختلاف طبقاتی بی سابقه در ایران خود را در مناسک آیینی محرم هم، که خبرگزاری رویترز از آن به عنوان “فستیوال” یاد کرده ،نشان می دهد؛ اختلافی که به نحوه مشارکت در فستیوال محرم نیز کشیده شد.
به گزارش شاهدان عینی و رسانه های خبری مراسم عزاداری امسال در روزهای تاسوعا و عاشورا که با سرمای شدید و بارش باران همراه بود، بیش از هر چیز در صف های طویل دریافت غذای نذری و گشت زنی با خودرو خود را نشان داد.
در مناطق شمال شهر تهران و از جمله خیابان فرشته که پاساژ “سام سنتر” در ورودی اش به مشتریان وعده برگزاری قرعه کشی یک هواپیمای شخصی دو نفره را داده بود، رژه خودروهای میلیاردی یا همان “دسته عزاداران ماشین سوار” باعث شده بود تا برخی از عکاسان و توریست ها خود را برای ظهر عاشورا به این نقطه برسانند.
غذاهای نذری هیات های متعلق به ثروتمندان نیز با دیگر هیات ها متفاوت بود به طوری که سایت اقتصاد امروز با بررسی “منوی نذری” چند هیات متعلق به ثروتمندان نوشت: “حتما وصف نوع غذاهایی که در این شب پخش می شود را شنیده اید؛ غذاهای نامتعارف مثل میگو سوخاری و البته با کیفیت بالا. هیاتی که برای این سه شب پول زیادی خرج می کند و گفته می شود علی دایی هم یکی از بانیان آناست. البته وقتی این مسئله را با دختر بانی اصلی هیات مطرح می کنیم، آن را نه تایید می کند و نه تکذیب”.
“چنجه ظهر عاشورا” در یک هیات در نیاوران، دیس های “سوشی” در پاساژ سام سنتر، شیرکاکائو و شیر آناناس هایی با مارک “دنت” در خیابان ولیعصر در حوالی تجریش، چلوکباب برگ و جوجه کباب و… نیز از دیگر نذری هایی ست که طی روزهای گذشته در تهران توزیع شد و البته فقرا از دریافت آنها بی نصیب ماندند.
به گزارش خبرنگاران روز از تهران یکی از ویژگی های نذری دادن نوکیسه ها و ثروتمندان، تشکیل صف های چند صد متری برای دریافت غذا از سوی مردم بود. اما جالب آنکه عمده افراد حاضر در این صفوف را خود ثروتمندان تشکیل می دادند؛ افرادی که با خودروهای لوکس منتظربودند تا توزیع غذا آغاز شود هرچند عمدتا ادعا می کردند که برای “ثواب” به دنبال غذای نذری آمده اند. برخی از آنها نیز گفته اند با استفاده از این فرصت می خواهند با دیگر هم طبقه ای های خود بیشتر آشنا شوند.
در همین باره، روزنامه خراسان می نویسد: “در این سفره ها باید نشانی از خلوص و صمیمیت باشد اما متأسفانه گاهی تشریفات و تجملات آن قدر زیاد می شود که مردم را از اصل و فلسفه عزاداری دور می کند و کم کم یادشان می رود که هدف از برپایی سفره نذری، اظهار ارادت به خاندان پاک پیامبر و تعمیق اعتقادات دینی و مذهبی بوده است، نه به رخ کشیدن سفره های مجلل و پرزرق و برق با انواع غذاهای رنگارنگ و تشریفات خاص”.
این روزنامه به نقل از یکی از شهروندان می افزاید: “هر روز به تشریفات سفره های نذری و مراسم عزاداری که در مناسبت های خاص برگزار می شود افزوده می شود. متاسفانه هر شب در مقابل در حسینیه ای که به آن می روم می بینم که عده ای از کودکان و بزرگسالانی که تنگدست هستند، در صف گرفتن غذای نذری ایستاده اند و به زحمت کاسه ای حلیم به آن ها می رسد اما عده ای دیگر با خودروهای لوکس می آیند و بدون این که در مجلس عزاداری شرکت کنند، چندین کاسه حلیم برای خود و اقوام شان می گیرند. برپایی چنین مجالسی در حالی است که گاهی اوقات، ذره ای از این نذری ها به دست مستمندان نمی رسد و نه تنها سودی ندارد بلکه بدعت های اجتماعی را پایه گذاری می کند.برای برپایی برخی سفره های نذری، نسخه های قابل توجهی پیچیده می شود که گاهی فراهم کردن امکانات چنین مراسمی روزها طول می کشد و صاحب مجلس از یاد می برد که هدف اصلی برگزاری این مراسم چه بوده است. متاسفانه این گونه تجملات دست و پاگیر حتی در اعتقادات ما رسوخ کرده و در سفره های نذری هم خودش را نشان می دهد و دست و پای ارادتمندان خالص را می بندد”.
یکی دیگر از شهروندان نیز می گوید: “هیاتی جبل عاملی های لبنان هم در ایران شعبه نذری پزی دایر کرده است! محل این هیات در خیابان ملاصدرا و در نزدیک محلی است که کارتن خواب ها در زیر پل های اتوبان چمران اقامت دارند. در طول شب های ماه محرم این هیات لبنانی که محمود خردبین و داماد لبنانی اش به همراه برخی از عوامل سپاه قدس و حزب الله لبنان بانی آن بودند، به افراد خاصی نذری می داد و اگر هر یک از این کارتن خواب ها برای دریافت غذای نظری به این هیات مجلل نزدیک می شد، برخی عوامل هیات او را دور می کردند”.
زد و خورد و درگیری های شدید فیزیکی در هیات های عزاداری و صف های نذری نیز از جمله ویژگی های دیگر محرم امسال بود. به طوری که در برخی از هیات های پرجمعیت، در صورت بروز درگیری بر سر گرفتن غذای نذری، عوامل نیروی انتظامی ناچار به دخالت می شدند.
گفتنی آنکه ماجرای نذری در ماه محرم آنقدر برای مردم، فقرا و البته ثروتمندان جدی شده بود که شهرداری تهران سایتی به نام نذری یاب راه اندازی کرده بود تا هر کس قبل از حضور در خیابان و گشتن به دنبال یک بشقاب غذای نذری، از اماکن توزیع غذا مطلع شود و ثروتمندان نیز بدانند که برای دیدن و به رخ کشیدن خودروهای لوکس باید به کدام هیات ها بروند.
مسئله چشم و همچشمی و خودنمایی در مراسم عزاداری محرم کار را به آنجا رسانده که در تهران، آرایشگاه های زنانه اقدام به تبلیغ آرایش ویژه محرم کرده بودند.
