شکست گفتگوها با ایران

نویسنده

jalilisolana.jpg

جان اف برنز ‏

لندن- مذاکره کنندگان ایران و اتحادیه اروپا، روز جمعه دور تازه ای از گفتگوها را درباره برنامه غنی سازی ‏اورانیوم ایران برگزار کردند. اما این دیدار بدون ارائه هیچ گونه اطمینان خاطری از سوی ایران جهت ‏برطرف کردن نگرانی کشورهای غربی از توسعه سلاح هسته ای پایان یافت. ‏

دیدار لندن، پس از 18 ماه گفتگوی غالباً بی نتیجه میان ایرانی ها و کشورهای غربی، به عنوان آخرین ‏ایستگاه برای همکاری ایران پیش از برگزاری جلسه کشورهای گروه 1+5 در نظر گرفته می شد. ‏‎ ‎خاویر ‏سولانا، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از قطع این گفتگوها گفت: “باید قبول کنم از یک دیدار پنج ‏ساعته، انتظار بیشتری داشتم، و به همین دلیل مایوس شدم.” او گفت طرفین به “گفتگوهای تلفنی” ادامه ‏خواهند داد و “تنها اگر شرایط مقتضی باشد”، امکان دیدار دوباره آنها تا قبل از پایان سال جاری وجود خواهد ‏داشت.‏

سعید جلیلی، مذاکره کننده ایرانی، پا را کمی فراتر گذاشت و در گفتگویی جداگانه با خبرنگاران گفت مذاکرات ‏‏”خوب” بوده و اضافه کرد “ما توافق کردیم به مذاکرات خود ادامه دهیم. ما برای دیداری در ماه آینده توافق ‏کرده ایم.“‏

ناکامی حاصل شده از دیدار لندن، نگاه ها را متوجه دیدار روز شنبه شش کشور در پاریس خواهد کرد. این ‏کشورها شامل پنج عضو شورای امنیت سازمان ملل – بریتانیا، چین، فرانسه، روسیه و ایالات متحده- و نیز ‏کشور آلمان است. این گروه در دیدار قبلی خود در لندن در ماه سپتامبر، توافق کرده بودند اگر ایران تا ماه ‏دسامبر برنامه غنی سازی خود را متوقف نکند، تحریم های جدیدی را در دستور کار قرار دهند. شورای ‏امنیت تا کنون دو قطعنامه تحریمی علیه ایران تصویب کرده است. ‏

یک دیپلمات غربی در لندن، که گفتگو با ایران را دنبال می کند، پس از دیدار روز جمعه به اظهار نظر ‏درباره گفته های آقای سولانا پرداخت. او گفت از گفته های سولانا چنین بر میاید که او نتیجه گرفته ایرانی ها ‏تصمیم به توقف گفتگوها و تکیه بر چین و روسیه برای جلوگیری از وضع تحریم های جدیدتر گرفته اند. این ‏دو کشور روابط محکمی با ایران دارند.‏

هرچند هر دوی این کشورها به بیانیه تهدیدآمیز ماه سپتامبر بر سر وضع تحریم های جدید پیوستند، اما چین و ‏روسیه اعلام کرده اند برداشتن چنین قدم هایی می تواند عزم ایران را در پیگیری برنامه های غنی سازی اش ‏مستحکم تر نماید. ‏

اولین دور تحریم های سازمان ملل علیه ایران در ماه دسامبر گذشته توسط شورای امنیت تصویب شد. این ‏تحریم ها از همه کشورها خواست هر گونه پشتیبانی خود را در زمینه تامین تکنولوژی یا مواد با قابلیت ‏کاربرد در برنامه های هسته ای و موشکی ایران متوقف سازند. شورا همچنین دارایی های تعدادی از شرکت ‏ها و اشخاص ایرانی را که گمان می رفت با برنامه های هسته ای این کشور مرتبط باشند، در خارج از کشور ‏مسدود کرد. ‏

دور دوم تحریم های شورا در ماه مارس با ممنوعیت صادرات مواد نظامی به ایران، شرکت ها و اشخاص ‏بیشتری را زیر پوشش توقیف دارایی ها قرار داد.‏

عدم پیشرفت در مذاکرات لندن، دومین ناکامی در تلاش های صورت گرفته به قصد مصالحه با ایران می ‏باشد. محمد البرادعی، دبیر کل آژانس بین المللی هسته ای، هفته گذشته گفته بود ایران علیرغم پاسخگویی به ‏برخی ابهامات از حد آستانه مورد نظر گذشته و 3000 دستگاه سانتریفوژ را راه اندازی کرده است. این تعداد ‏دستگاه قادر است سوخت لازم برای سلاح های هسته ای را تامین نماید.‏

حال و هوای گفتگوی اخیر در لندن با آنچه در دیدار گذشته مذاکره کنندگان ایران و اروپا، پنچ هفته پیش در ‏رم می گذشت، متفاوت بود. آقای سولانا آن گفتگوها را سازنده خوانده بود و بعد از جلسه در کنار مذاکره ‏کننده اسبق ایران، آقای لاریجانی، روبروی خبرنگاران ظاهر شد. معذالک پیش از دیدار رم، آقای جلیلی به ‏عنوان فردی از طبقه تندوری ایران، از سوی بسیاری در ایران به عنوان رقیب و کسی که در مذاکرات جای ‏آقای لاریجانی را خواهد گرفت، معرفی می شد.‏

گفته می شود آقای جلیلی، که پیش از این به عنوان معاون وزیر خارجه کمتر شناخته شده بود، روابط نزدیکی ‏با رییس جمهور دمدمی مزاج ایران – محمود احمدی نژاد- دارد. ‏

آقای لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2005، به عنوان رقیب آقای احمدی نژاد ظاهر شد. گفته ‏می شود او ارتباطات نزدیکی با رهبر عالی ایران، آیت الله علی خامنه ای، دارد. منتقدان تغییر در رهبری تیم ‏مذاکره کننده ایران، معتقدند که آقای جلیلی ایران را در موضع سخت گیرانه ای قرار خواهد داد.‏

پس از گفتگوی یکی از مقامات به نمایندگی ازطرف سولانا با خبرنگاران در مورد اینکه آقای جلیلی با ‏پیشنهادات جدیدی پا به این دیدار خواهد گذاشت، انتظارات از دیدار لندن کمی بالا رفته بود. اما امیدها پس از ‏آنکه دو مذاکره کننده به طور جداگانه و با اظهاراتی شتاب زده پس از دیدار ظاهر شدند، از دست رفت. این ‏دیدار در یک ساختمان قرن هجدهم به نام لنکستر هاووس، که محل برگزاری گفتگوهای دیپلماتیک است، ‏برگزار شد.‏

خانم کریستینا گالاچ، سخنگوی آقای سولانا، به خبرنگاران گفت امیدوار بوده که آقای جلیلی پیشنهاد جدیدی را ‏در این گفتگوها مطرح کند ولی چنین نشد. او گفت اکنون گفتگوهای بعدی در هاله ابهام است. ‏‎ ‎خانم گالاچ ‏گفت: “قبل از آنکه آقای سولانا بتواند به کشورهای گروه شش، که در آستانه بررسی تحریم ها هستند گزارشی ‏بدهد، اقداماتی باید انجام شود.” او بدون اشاره به جزییات گفت: “در این لحظه، هنوز نباید مایوس شد.“‏

منبع: نیویورک تایمز – 1 دسامبر 2007 ‏