رضا جهانی
نسخه کامل و بدون سانسور فیلم نقاب درست یک روز بعد از توقیف این فیلم در تیراژ یک میلیون نسخه در ایران توزیع شد. نسخه کامل فیلم که صحنه مربوط به خیانت زن به شوهرش برای نمایش عمومی از آن حذف شده است، تنها در اختیار وزارت ارشاد اسلامی بوده و اکنون انتشار این نسخه در تیراژی که تهیه وپخش آن تنها از یک سازمان بزرگ وحرفه ای ساخته است، سبب جنجال بزرگی در تهران شده است.
به گزارش خبرنگار روز در تهران، فیلم نقاب ساخته کاظم راست گفتار بعد از دو سال توقیف، سرانجام پس از تغییراتی و سانسور سکانس پایانی، ماه گذشته به نمایش درآمد. همه چیز عادی بود تا حوزه علمیه قم به نمایش فیلم اعتراض کرد. وزارت ارشاد بسرعت فیلم رااز اکران برداشت ودرست روز بعد یک میلیون نسخه از فیلم در ایران توزیع شد.
جمشید کمالی، نویسنده سینمائی در باره سابقه فیلم نقاب به روز می گوید: “این فیلم از زمان تولیدبا ماجراهای زیادی همراه بود. فیلم نقاب، زمانی که پیمان قاسم خانی فیلمنامه آن را نوشت پوکر نام داشت. قاسم خانی آنقدر مجذوب فیلمنامه بود که می خواست خود ش آن را کارگردانی کند. اما تهیه کنندگان زیربار نرفتند و کار به سامان مقدم سپرده شد.سرمایه گذاران فیلم که چند تاجر مقیم دبی بودند اصرار داشتند سارا خوئینی ها نقش اصلی را برعهده بگیرد. مقدم زیربار نرفت و داستان منتفی شد. سرمایه گذاران سراغ علی آشتیانی پور رفتند که پیش تر فیلم عروس خوش قدم را با کاظم راست گفتار کارکرده بود. راست گفتار کارگردان مهمی نبود، اما ساخته قبلی اش به مدد داستانی کمدی و بازیگران مطرح توانسته بود در گیشه موفق باشد. فیلم در سال 1382 با عنوان یک داستان خنده دار پروانه ساخت گرفت و راست گفتار فیلمنامه را بازنویسی کرد. فیلمبرداری در دبی شروع شد و از گروه قبلی تنها بازیگران با راست گفتار همکاری کردند. فیلم پس از تولید به نقاب تغییر عنوان داد. اما پس از تولید پروانه نمایش نگرفت و به محاق توقیف رفت.”
ژاله صفا، نویسنده سینمائی در باره داستان فیلم می گوید: “کامران که در دبی دارای یک رستوران است روزی با ماشین یک دختر تصادف می کند و دلبسته هم می شوند. آنها ازدواج می کنند و پدر دختر- روژان- که از سرمایه داران ایرانی دبی است، آنها را برای ماه عسل به کانادا می فرستد. پس از بازگشت آنها رفتار کامران روز به روز تغییر می کند. نیما همکار و شریک او که پسر آرامی است خود را به زن نزدیک می کند و یک مثلث عشقی شکل می گیرد. کار تا جایی پیش می رود که زن تصمیم می گیرد از همسرش جدا شده و با نیما ازدواج کند. پس از این تصمیم است که می فهمیم کامران و نیما کارشان تلکه کردن دختر های پول دار است و آنچه تا به حال دیده ایم کار آنها در چند سال اخیر است. کامران با دختران پولدار ازدواج می کند و بعد بنای بد اخلاقی را می گذارد. در این موقع نیما به آنها نزدیک شده و در فرصتی زن ها را به منزلش کشانده به آنها تجاوز و از این داستان فیلمی تهیه می کند تا کامران آن را وسیله اخاذی قرار دهد. در پایان فیلم معلوم می شود که روژان خواهر یکی از قربانیان است که دانسته وارد این بازی شده تا انتقام خواهرش رابگیرد، اما او هم با تمهیدی که نیمااز پیش اندیشیده کشته می شود.”
وزارت ارشاد تحت امر سردار حسین صفار هرندی، سردبیر سابق کیهان، برای اخلاقی کردن فیلم و نشان دادن سرانجام مردانی که زنان رامی فریبند، صحنه نهائی راحذف کرد و با تغییر دیالوگ ها هر دومرد را توسط یکدیگر به قتل رساند.
فیلم با این تغییرات اخلاقی اجازه نمایش گرفت. 3-4 هفته قبل هم نمایش خود را در گروه سینمایی آفریقا شروع کرد. 2 هفته هم خوب فروخت. منتقدین هم فیلمنامه آن را ستودند. هنر روز هم در شماره 5 خرداد 1386 در بخش فیلم روز به این فیلم پرداخت.
فیلم در سکوت نمایش داده می شدوحتی روزنامه های مدافع اخلاق هم چیزی دراعتراض نمی نوشتند تااینکه سه شنبه گذشته ناگهان حوزه علمیه قم به نمایش فیلم اعتراض کرد. ساعتی بعد هم باسرعتی باور نکردنی اعلامیه عذر خواهی وزارت ارشاد انتشار یافت. روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این بیانیه با اشاره به ساخت فیلم یاد شده در دوره گذشته، صدور مجوز نمایش این فیلم در دوره حاضر را محصول غفلت برخی از دست اندرکاران این حوزه دانست. وزارت ارشاد در این بیانیه از اینکه نمایش فیلم یاد شده باعث جریحه‌دار شدن عواطف و احساسات بسیاری از خانواده‌ها و مردم مسلمان و با غیرت کشورمان شده اظهار تاسف کرد و اعلام داشت: “به واسطه اعتماد صادقانه‌ای که نسبت به تهیه کننده این فیلم وجود داشته قرار بوده بخش‌هایی از این فیلم حذف شود که متاسفانه این اتفاق نیفتاده است.”
بر اساس این بیانیه تهیه‌کننده متخلف است و با کسانی که در صدور این مجوز نقش داشته‌اند به طور جدی و قاطع برخورد خواهد شد.
در ادامه این بیانیه حرکت در عرصه فرهنگ و هنر به ویژه سینما بر مبنای سیاست های نظام، ملت و دولت تعریف و تاکید شده و آمده است: “مسیر سیاست ها و خط مشی های سینما در دوره حاضر بر مبنای سینمای ملی و دینی بوده و معاونت امور سینمایی و سمعی وبصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای تحقق آرمان های متعالی این هنر به درستی حرکت می کند”.
این بیانیه اما پس از 3 ساعت از خروجی خبرگزاری ها حذف شد و چند ساعت بعد معاونت سینمایی نوشت که فیلم نقاب اکران شده در سینماها همه مجوز ها را داشته است.
یک میلیون سی دی
از صبح روز چهارشنبه ناگهان سرو کله سی دی فیلم در بساط دستفروشان تهران و سپس سراسر ایران پیدا شد. این سی دی از نسخه اولیه و سانسور نشده فیلم که تنها در اختیار وزارت ارشاد است کپی شده و به گفته تهیه کننده فیلم بصورتی کاملا حرفه ای ارائه شده است: “سی دی داخل یک پاکت قرار دارد که طرحی از فیلم نیز با گرافیکی خاص و طراحی شده روی آن دیده می شود.”
پس از توزیع گسترده این فیلم در کل ایران بود که ارگان های مختلف به متهم ساختن یکدیگر پرداختند. به گزارش خبرنگار روز در تهران، دو نظر در باره این رویداد جدید، مطرح است. گروهی معتقدند این بارهم مانند ماجرای سی دی فیلم نرگس یک تشکیلات نیرومند که هم به وزارت ارشاد دسترسی دارد و هم دارای امکانات وسیع حرفه ای است به دلایل اقتصادی دست به این کار زده است.
گروهی دیگر معتقدند این ماجرا مقدمه زدن ضربه نهائی به سینما و خارج کردن بخش خصوصی از عرصه تولید فیلم است.