در آخرین ماه های باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری، و با افزایش نگرانی حامیان دولت از ناضایتی رای دهندگان، راستگرایان در یک عقب نشینی انتخاباتی از شکست طرح امنیت اجتماعی سخن گفته و به نقض گسترده حقوق شهروندی در جریان آن اعتراف می کنند. طرح امنیت اجتماعی و برخورد با بدحجابی در 2 سال گذشته منجر به بازداشت هزاران نفر، اعدام ده ها نفر، تذکر به میلیون ها نفر از زنان و جوانان، و پلمب هزاران محل کسب و کار و شرکت خصوصی شده است.
روز یک شنبه محمد حسین نقوی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس هشتم از انتقادات گسترده نسبت به اجرای طرح امنیت اجتماعی و برخورد با بدحجابی خبر داد و تائید کرد که “بسیاری از مجریان طرح امنیت اجتماعی با ابتدایی‌ترین حقوق شهروندی آشنایی نداشتند و در مرحله اجرا بسیاری از حقوق شهروندان نادیده گرفته شد.“
این نماینده مجلس همچنین از شکست دو طرح “امنیت اجتماعی” و “انضباط اجتماعی” سخن گفت و تاکید کرد که ”هیچ یک از طرح‌های امنیت و انضباط اجتماعی بر حوزه فرهنگی و موضوع اعتمادسازی جامعه موثر نبودند.“
وی همچنین با اشاره به بازرسی و ورود ماموران به “خودروی شخصی، محیط کار و منزل حریم خصوصی افراد” در جریان اجرای طرح امنیت اجتماعی به خبرگزاری گفت: “هیچ کسی نمی‌تواند بدون اجازه اشخاص به حریم خصوصی آنها تجاوز کند و این تجاوز از جانب هرکسی که صورت بگیرد، پیگرد قانونی دارد.”
اعلام شکست طرح امنیت اجتماعی از سوی یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس دو روز پس از آن صورت می گیرد که صادق محصولی وزیر کشور نیز در حاشیه همایش دهیاران استان مازندران گفت: “اجرای طرح ارتقای امنیت اجتماعی بازنگری می‌شود.“
وی که تا پیش از انتصاب به وزارت کشور مشاور ارشد محمود احمدی نژاد بود، بدون اشاره به حمایت های رهبر جمهورط اسلامی و محمود احمدی نژاد از اجرای طرح امنیت اجتماعی، به خبرنگاران گفت: “در بازنگری طرح امنیت اجتماعی گروه های تخصصی شورای اجتماعی کشور، که اکنون علیرضا افشار فرمانده سابق بسیج دبیری ان را بر عهده دارد، نقش خواهند داشت.“
محصولی نیز نقض حقوق شهروندی در جریان اجرای طرح امنیت اجتماعی را تائید کرد، و مدعی شد که “نگاه همراه با بازنگری در طرح ارتقای امنیت اجتماعی بر این است که حقوق شهروندی بیش از گذشته در این طرح مورد توجه قرار گیرد.”
انتقادات اخیر علیه طرح امنیت اجتماعی در شرایطی بیان می شوند که برخی ناظران مسایل سیاسی، با اشاره به سابقه درگیری های تبلیغاتی مسوولان حکومتی بر سر طرح موسوم به امنیت اجتماعی در دو سال گذشته، اظهارات انتقادآمیز اخیر را تلاشی برای سلب مسوولیت از یکی از بدنام ترین و خبرسازترین موارد رویارویی دولت با میلیون ها نفر از واجدان شرایط رای دادن در انتخابات ریاست جمهوری آینده می دانند.
احمدی نژاد طرح امنیت اجتماعی را ابلاغ کرد
محمود احمدی نژاد از 4 سال پیش تاکنون در خصوص برخورد نیروهای انتظامی با جوانان چرخش ها و مواضع متناقض را اتخاذ کرده است.
وی در دوران تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری سال 84 پوسترهایی منتشر کرد که در آن نوشته شده بود “جوان ایرانی را با هر مدل مو و پوششی قبول دارد”.
احمدی نژاد حتی دو شب قبل از انتخابات ریاست جمهوری 3 تیر 84 در گفت و گویی تلویزیونی ویژه وقتی در برابر پرسشی در مورد برخورد با بدحجابی قرار گرفت، گفت: “مگر مشکل کشور ما پوشش یا مدل موی جوانان است؟!” وی همان جا گفت: “نوع پوشش و موی زنان و جوانان مشکل کشور نیست بلکه مشکل کشور اقتصاد و مدیریت آن است.“
تنها دو هفته پس از به قدرت رسیدن احمدی نژاد باجناقش اسماعیل احمدی مقدم معاون بسیج و فرمانده بسیج تهران با حکم رهبر جمهوری اسلامی به فرماندهی نیروی انتظامی رسید و چندی بعد اجرای آزمایشی طرح امنیت اجتماعی و برخورد با بدحجابی را در تهران و اصفهان به طور آزمایشی به اجرا گذاشت.
پس از آن دولت، نیروی انتظامی و قوه قضائیه در اقدامی هماهنگ از اول اردیبهشت 86 اجرای گسترده طرح امنیت اجتماعی و برخورد با بدحجابی را در تهران و اندکی بعد در سراسر ایران آغاز کردند.
وقتی در اواخر تیر ماه 86 و همزمان با آغاز سهمیه بندی بنزین دستکم 16 تن از دستگیر شدگان در طرح امنیت اجتماعی در تهران، که به گفته مقامات قضایی کیفرخواست برخی از آن ها تنها یک صفحه و آن هم شامل درخواست حکم اعدام بود، در زندان اوین اعدام شدند، محمود احمدی نژاد، پنج شنبه 4 مرداد 86، با حضور در برنامه تلویزیونی “گفت گوی ویژه” از عملیاتی شدن طرح امنیت اجتماعی نیروی انتظامی اظهار خوشحالی کرد، و گفت: “این طرح به معنای تامین امنیت اجتماعی، یک چیز ضروری است.“
وی حتی از اهداف این طرح تجلیل کرد و در جلوی چشم میلیون ها بیننده ایرانی ادعا کرد که طرح امنیت اجتماعی به منظور برخورد با اراذل و اوباش به اجرا در آمده، در همان برنام تلویزیونی تاکید کرد “ریشه این افراد باید از جامعه کنده شود.“
این همان جمله ای آن بود که غلامعلی حداد عادل رییس وقت مجلس هفتم، نیز یک روز قبل از مصاحبه تلویزیونی احمدی نژاد به خبرنگاران گفت و تاکید کرد “طرح ارتقاء امنیت اجتماعی تا ریشه کنی رفتارهای ضد امنیتی باید ادامه یابد.“
شش ماه بعد در اوایل زمستان 86، و در حالی که نیروی انتظامی همچنان به اجرای طرح امنیت اجتماعی و برخورد گسترده با جوانان و زنان ادامه می داد، غلامحسین الهام سخنگوی دولت تنها چند هفته مانده به انتخابات مجلس هشتم، در اقدامی تبلیغاتی و انتخاباتی مقاله ای در روزنامه دولتی ایران منتشر کرد و از نیروی انتظامی خواست که با جوانان کمی ملایم تر برخورد کند. وی همچنین در حاشیه یک کنفرانس خبری مدعی شد که دولت احمدی نژاد در اجرای طرح امنیت اجتماعی مسئولیتی ندارد.
اظهارات سخنگوی دولت با واکنش فرماندهان ارشد نیروی انتظامی مواجه شد، و اسماعیل احمدی مقدم در کفرانسی خبری که متن آن در خبرگزاری ایسنا منتشر شد با ابراز تعجب از موضع تبلیغاتی دولت، اظهار داشت حداقل سه جلسه با شخص احمدی نژاد برای چگونگی اجرای این طرح برگزار کرده است.
فرمانده نیروی انتظامی همچنین به خبرگزاری مهر گفت: “اگر لازم بود تغییر نگاهی داشته باشیم، دیگر رییس‌جمهور به صورت مرتب طرح را تایید نمی‌کرد.“
احمد رضا رادان فرمانده نیروی انتطامی تهران بزرگ در همان زمان به خبرگزاری ایسنا گفت: “آقای الهام با کلیت طرح هیچگونه مشکلی ندارند ولی گویا دغدغه ایشان نگرانی از بعضی برخوردها بوده است که در این مورد نیز ذکر مصادیق نکرده‌اند.“
حسین اشتری فرمانده امنیت عمومی نیروی انتظامی دیگر مقامی بود که در واکنش به عقب نشینی انتخاباتی سخنگوی دولت گفت: “طرح جامع عفاف” که طرح امنیت اجتماعی از زیر مجموعه های ان است “در عالی‌ترین مراجع قانونی از جمله شورایعالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده و از سوی شخص رییس محترم جمهور برای اجرا به نیروی انتظامی ابلاغ شده است.“
اشتری همچنین دولت را تهدید کرد که “در صورتی که نیاز به انتشار اسناد و اطلاعات مربوط به این هماهنگی‌ها باشد، بزودی این کار صورت خواهد گرفت تا همه بدانند تفاوت مواضع علنی با آنچه در جلسات و مکاتبات اظهار می‌شود تا چه اندازه است.“
چند روز بعد وقتی خبرنگاران از اسماعیل احمدی مقدم پرسیدند که آیا امضا و ابلاغیه احمدی نژاد را منتشر می کند، فرمانده نیروی انتظامی با تاکید براینکه رئیس جمهور در جریان جزئیات این طرح است گفت: “جزئیات طرح امنیت اجتماعی اعم از سیاست‌ها، اهداف و دسته‌بندی‌ها، طی سه جلسه با حضور رییس‌جمهور تشریح شد و مصوبه‌های بسیار متقنی در این زمینه داریم.“
وی همچنین به گزارش های مرتب خود به احمدی نژاد خبر داد، و گفت: “اگر دوستان فکر می‌کنند نیاز به این است که ما مستندات خود را بفرستیم این کار را می‌کنیم. مستنداتی که در دستمان است همان‌هایی است که دولت برای نیروی انتظامی فرستاده که ما هم شماره‌های مستندات را برای آنها می‌فرستیم.“
مهمترین واکنش را اما محسن اسماعیلی همکار غلامحسین الهام در شورای نگهبان نشان داد. او به میان فرماندهان نیروی انتظامی رفت و در جمع فرماندهان عقب نشینی دولت از طرح امنیت اجتماعی را عقب نشینی انتخاباتی توصیه کرد.
خبرگزاری ایسنا به نقل از محسن اسماعیلی نوشت “اظهار تأسف می‌کنم از این که گاه مسائل انتخاباتی به برقراری امنیت تاثیر می‌گذارد و افراد با وعده‌ها، مواضع و صحبت‌ها برای جمع‌آوری رأی بیشتر، به طور مثال اقدامات ناجا یا سایر دستگاهها را زیر سوال می‌برند.“
بازداشت 11 هزار نفر، تذکر به 1 میلیون 300 هزار نفر
در اولین روزهای سال فروردین 86 فرمانده نیروی انتظامی از اجرای طرحی سراسری در طی یک سال آینده خبر داد.اسماعیل احمدی مقدم از آن طرح با نام “امنیت ناموسی” سخن گفت و مدتی بعد نام این طرح به “امنیت اجتماعی و اخلاقی” تغییر یافت.
جزییات طرح امنیت اجتماعی وقتی عیان شد که در هفته اول اردیبهشت 86 صدها گشت ویژه ارشاد به همراه مینی بوس های حمل زنان و دختران بازداشت شده به اتهام “بدحجابی” در میادین تهران و شهرستان ها مستقر شدند. پس از آن به گواه آمارهای گهگاهی نیروی انتظامی صدها هزار نفر از زنان و مردان جوان از سوی ماموران تذکر دریافت کردند و ده ها هزار نفر به اتهاماتی چون”بدحجابی”، “مزاحمت”، “تبرج”، “اراذل و اوباش” و مواردی از این قبیل در تهران و سایر استان ها بازداشت شدند.
فرمانده نیروی انتظامی در همان روزها بود که با اعلام سال 86 به عنوان”سال امنیت اجتماعی و اخلاقی” به خبرگزاری ایسنا گفت: “ارتقای امنیت اخلاقی به این معنی است که محیط اجتماعی به آرایشگاه افراد تبدیل نشود، فیلمهای خصوصی افراد در جامعه توزیع نگردد و یا تجاوز به عنف به آسانی صورت نگیرد.“
این طرح پیش از اجرای سراسری در ابعاد کوچک تر و به عنوان طرح مشترک دادستانی تهران و نیروی انتظامی در سال 85 در تهران به اجرا در آمده بود که جنجالی ترین بخش آن جمع آوری آنتن های ماهواره در تابستان و پاییز 85 بود، و بنا بر اعلام فرمانده نیروی انتظامی تنها در اجرای یک مرحله از 6 مرحله آن در سال 85 “در تهران 11 هزار و 619 نفر دستگیر” شده بودند که اتهام “8 هزار و 458 نفر از بازداشت شدگان مزاحمت برای نوامیس بود.“
احمدی مقدم در اواخر آذر 85 به خبرگزاری ایرنا گفت: “در هشت ماه اول سال 85 ما یک میلیون و 300 هزار مورد تذکر به بدحجابان داده اند که اگر نصف این موارد را هم جدی حساب کنیم، یعنی در کشور ما حدود 600 هزار بدحجاب وجود داشته است و نشان می دهد که باید این موضوع را یک پدیده شایع اجتماعی حساب کنیم.“
احمدرضا رادان، فرمانده وقت نیروی انتظامی تهران بزرگ نیز 19 فروردین 86 به خبرگزاری ها گفت: “طرح برخورد با بدحجابی از اول اردیبهشت ماه در تهران آغاز می شود و مصادیق آن پوشیدن شلوارهای کوتاه، استفاده از شال های کوچک که مو را نمی پوشاند و در اصطلاح به آنها “نوار” گفته می شود، استفاده از مانتوهای کوتاه و تنگ و لباس های کوتاه و بدن نما است.“
وی همچنین خاطرنشان کرد: “در مرحله اول، برخورد تنها با زنان بدحجاب صورت می گیرد و در مرحله دوم برخورد با بد پوششی پسران را در دستور کار قرار داده ایم.“
فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ در همان روز 19 فروردین 86 به خبرگزاری های ایرنا، ایسنا و فارس گفت: “نیروی انتظامی وظیفه دارد، در برابر نقض ارزشها واکنش نشان دهد، چراکه وظیفه حفظ و حراست از ارزش ها را بر عهده دارد و از آنجا که یکی از هنجارهای مقبول در کشور ما بحث پوشش است، این طرح را با هدف ایجاد امنیت اخلاقی در جامعه اجرا می کنیم.“
اختلاف در قوه قضائیه
ابعاد خشونت و گستردگی دستگیری ها در همان زمان برخی از مقامات قضائی را نیز برانگیخت. محمود هاشمی شاهرودی رئیس قوه قضائیه در 3 اردیبهشت 86 طی سخنانی در همایش استانداران سراسر کشور بر رعایت اعتدال در برخورد با آسیبهای اجتماعی تاکید کرد و گفت: “باید دقت کنند تا در تب و تاب برخورد، کاری نشود که نتیجه عکس دهد.“
رئیس قوه قضائیه همان روز تاکید کرد: “اگر در مواقعی می‌توان فردی را به کلانتریها و پاسگاههای انتظامی نبرد، نباید پای وی را به کلانتریها کشاند. کشاندن پای زنان و جوانان به کلانتری غیر از ضرر اجتماعی منفعتی ندارد.“وی با نقل چند مورد و تاکید براین که “نکند چشم‌مان را ببندیم و نفهمیم که چکار می‌کنیم”، گفت: “قطعا باید بدانیم که کشاندن چنین افرادی به اینجاها نتایجی جز مفاسد اجتماعی به دنبال ندارد.“
اظهارات هاشمی شاهرودی با استقبال مطبوعات منتقد دولت مواجه شد اما رسانه های نزدیک به دولت با انتشار گزارش ها و یادداشت هایی از اجرای طرح برخورد با بدحجابی حمایت کردند.
روزنامه کیهان که به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی نزدیک است، طی چند سرمقاله با حمایت از فرمانده نیروی انتظامی خطاب به وی نوشت “سردار تو تنها نیستی”.
در همان روزها رییس کل دادگستری استان تهران نیز به بازدید از بخشهای مختلف دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه بیست و یک (ارشاد) رفت و همان جا به انتقاد از افراط و تفریط در برخورد با مسائل اخلاقی پرداخت و گفت: “افراط و تفریط در برخورد با جرائم منکراتی درست نیست و باید جانب اعتدال در این مسائل رعایت شود”. وی با تاکید بر این که نمی توان افراد را به هر دلیلی بازداشت کرد، تاکید کرد: “بازداشت، سند می خواهد” و گفت: “قوه قضاییه و دادگستری مکلف نیست خود را با ضابطان تنظیم کند بلکه این ضابطان هستند که باید آموزش و تعلیمات را از قضات بگیرند و اجرا کنند.“
وی گفت: “توقع من از مجموعه مسوولان انتظامی، غیرانتظامی و مطبوعات این است که حریم قوا را حفظ کنند زیرا این حرمت‌شکنی‌ها هیچ‌کس را محبوب نمی‌کند.” علیرضا آوایی همچنین از افزایش فشار به قضات برای صدور مجوز بازداشت های بیشترخبر داد، و گفت: “اگر کسی را یک ساعت و یا حتی یک دقیقه می‌خواهیم بازداشت کنیم و به خانه و حریم حیثیتش وارد شویم تا به اندازه کافی دلایل و مستندات نداشته باشیم، سوگند به امانت‌داری ما ایجاب می‌کند که این کار را نکنیم.“
اما سعید مرتضوی، دادستان تهران شامگاه همان روز در تلویزیون حاضر شد، و برخلاف رئیس قوه قضائیه و رئیس دادگستری تهران گفت: “با تمام قوا از طرح امنیت اخلاقی حمایت می‌کنیم.“
وی اطلاعیه ای از سوی دادستانی نیز منتشر و طی آن ادعا کرد “اکثر زنانی که به صورت مانکن‌های مبتذل در معابر عمومی ظاهر می‌شوند متصل به باندهای تبهکاری اند.“
در واکنشی دیگر، محمد حسین صفار هرندی، وزیر ارشاد اسلامی سه شنبه 4 اردیبهشت 84 ضمن اعلام حمایت از طرح برخورد با بدحجابی، به رسانه های کشور در مورد مانع تراشی در برابر اجرای طرح نیروی انتظامی هشدار داد، و گفت: “این قبیل رسانه‌ها مطمئن باشند تا حدی قابل تحمل هستند ولی در صورت ادامه آن با اقتدار با آنها برخورد می شود.“
خبرگزاری دولتی ایرنا، همان روز سخنان محمد حسین صفار هرندی در اولین همایش عفاف و حجاب در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما را منتشر کرد و به نقل وی نوشت: “این روزها عملکرد نیروی انتظامی و برخورد با متخلفان برای بعضی موجب نگرانی و برای برخی محل شیطنت شده که به هیچ وجه کار مناسبی نیست.“
صقارهرندی از نیروی انتظامی حمایت کرد و گفت: “باید با افرادی که از موضع غفلت وارد می‌شوند و در جامعه اسلامی قبح گناه را می‌شکنند، برخورد کرد.“
احمدی نژاد احمدی مقدم را تشویق کرد
فرمانده نیروی انتظامی چهارشنبه 5 اردیبهشت 86 وقتی از سوی خبرنگاران در خصوص اعتراض رییس قوه قضاییه به دستگیری زنان و جوانان مورد سئوال قرار گرفت از مبنای اعتراض هاشمی شاهرودی اظهار بی اطلاعی کرد، و گفت: “هماهنگی کاملی با قوه قضاییه صورت گرفته است؛ دیروز جلسه داشتیم و اگر موردی بود به خود من می‌گفتند.“
همان روز 203 نماینده اصولگرای مجلس در نامه ای خطاب به نیروی انتظامی از اجرای طرح برخورد با بدحجابی تشکر کردند، و اسماعیل احمدی مقدم نیز در میان خبرنگارانی که از وی در مورد “مبارزه با بدحجابی” می پرسیدند، گفت: “شما می‌گویید مبارزه با بدحجابی، ما عنوان مبارزه با بدحجابی نداریم.” وی طرح امنیت اجتماعی را بسیار فراتر از طرح برخورد با بدحجابی دانست و گفت: “چرا این همه اصرار دارید طرح امنیت اجتماعی و اخلاقی را به برخورد با بدحجابی تنزل دهید که البته این هم جزو اجرای طرح است.“
محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری اسلامی در 8 اردیبهشت 86 برای نشان دادن حمایتش از اسماعیل احمدی مقدم و تجلیا از اجرای طرح امنیت اجتماعی، وی را با حفظ سمت فرماندهی نیروی انتظامی به عنوان معاون رئیس جمهور و دبیرکل ستادمبارزه با مواد مخدر منصوب کرد.
نیروی انتظامی از آن پس مراحل دیگر طرح امنیت اجتماعی و اخلاقی شامل “برخورد با بدحجابی”، “طرح برخورد و جمع آوری مزاحمان”، “طرح برخورد اراذل و اوباش”، “طرح جمع برخورد با معتادان و خرده فروشان مواد مخدر”، “طرح برخورد با سی دی های فیلم موسیقی غیر مجاز”، “طرح برخورد با کافی نت ها، گیم نت ها و آرایشگاه ها و فروشگاه های پوشاک”، طرح برخورد با بدحجابی زمستانی”، “طرح برخورد با شرکت های خصوصی”، “طرح بازرسی از عکاسی ها” و طرح های مشابهی را به اجرا گذاشته است.
دستگیری 164 هزار نفر در ماه اول
نیروی انتظامی تاکنون از ارائه آمار کامل دستگیر شدگان در طرح امنیت اجتماعی و اخلاقی طی سال 86 امتناع کرده است. با این حال برخی از فرماندهان این نیرو آمارهای مقطعی را در مورد شهر ها و استان های مختلف کشور هر از گاهی منتشر کرده اند.
چهارشنبه 5 اردیبهشت 86 سه روز پس از آغاز اجرای “طرح برخورد با بدحجابی” خبرگزاری مهر به نقل از فرمانده نیروی انتظامی از دستگیری 150 هزار نفر خبر داد و به نقل از احمدی مقدم نوشت “کل تعداد افراد بدحجاب، متجاوز به حریم خصوصی و مزاحمان نوامیس مردم که توسط نیروی انتظامی دستگیر شده اند 150 هزار نفر هستند؛ اما بسیاری از آنها پس از اخذ تعهد و مشاوره با روانشناسان متخصص رها شده اند.“
یک ماه پس از آغاز طرح مبارزه با بدحجابی در استان ها که با یک هفته تاخیر نسبت به تهران آغاز شد، مقامات انتظامی برخی از استان ها آمارهائی از دستگیری و تذکر به زنان و مردان بدحجاب و پلمپ واحدهای صنفی ارائه در پایان خرداد 86 ارائه کردند.
بر اساس گزارشهائی که در این خصوص در خبرگزاریهای رسمی انتشار یافت 14635 زن و مرد در 10 استان اصفهان، کردستان، اردبیل، مازندران، گیلان، خراسان شمالی، مرکزی، سمنان، خوزستان، فارس غیر از 150 هزار نفر در تهران بازداشت شدند، و شمار تذکرها از هزاران نیز گذشت.
استان مازندران در شمال و استان خوزستان در جنوب طی یک ماه اول اجرای طرح برخورد با بدحجابی و بدون محاسبه 150 هزار نفری که در همان یک ماه اول در تهران به همین اتهام بازداشت شدند، رکورددار دستگیری به اتهام بدحجابی در فاصله 7 اردیبهشت تا 7 خرداد 86 شدند.
مهدی توکلی فرمانده نیروی انتظامی مازندران دستگیر شدگان ماه اول برخورد با بدحجابی در این استان را 8600 نفر اعلام و به روزنامه کیهان گفت: “طی یک ماه 6900 نفر” را به اتهام مروجان علنی فساد” و “1700 نفر” را به اتهام “موتور سوار مزاحم” بازداشت کرده است.
عیسی دارایی فرمانده نیروی انتظامی خوزستان نیز در پایان اردیبهشت 86 و به عنوان کارنامه یک ماهه به خبرگزاری ایرنا گفت: “هزار و 540 نفر در این مدت دستگیر شدند و از میان دستگیر شدگان از 2 هزار و 31 نفر تعهد اخذ شد و 509 نفر نیز به دادگاه معرفی شدند.“
بازتاب آمارهای اعلام شده از سوی فرماندهان نیروی انتظامی در خصوص دستگیری هزارن نفر به اتهام بدحجابی و اعتراض به چنین ابعادی از بازداشت های گروهی جوانان در مطبوعات و رسانه ها تا پایان ماه اول اجرای “طرح امنیت اجتماعی و اخلاقی” فرماندهان این نیرو واداشت تا از انتشار آمار دستگیر شدگان به ویژه زنان و دختران دستگیر شده در طرح برخورد با بدحجابی ممنوع کنند.
احمد روزبهانی از فرماندهان نیروی انتظامی در مرداد 86 و تنها با گذشت 3 ماه از آغاز طرح امنیت اجتماعی گفت: که تنها 113 هزار خودرو در تهران به اتهام “آلودگی صوتی” و “بی حجابی” برخورد شده و 9 هزار و 140 خودرو توقیف شده اند.
زادگاه احمدی نژاد، مشتی نمونه خروار
با وجود توقف انتشار آمار بازدادستگیری ها در طرح امنیت اجتماعی در ماهای پایانی سال 86 برخی از فرماندهان این نیرو در گزارش کار یک ساله اشاراتی به آمار دستگیر شدگان طرح برخورد با بدحجابی و “طرح امنیت اجتماعی داشتند، که می توان از آن به عنوان مشتی نمونه خروار یاد کرد.”
از جمله فرمانده نیروی انتظامی اراک در 12 اسفند 86 شمار دستگیر شدگان طرح برخورد با بدحجابی در این استان را “11 هزار نفر” اعلام و به به خبرگزاری مهر گفت: “از ابتدای اجرای این طرح تاکنون، 11 هزار نفر به دلیل مفاسد اخلاقی و ۵۲۶ اراذل و اوباش دستگیر شدند”. نبی الله حیدری افرادی را که به خاطر پوشش خود از نیروی انتظامی طی یک سال گذشته در این استان تذکر گرفتند را “150 هزار نفر اعلام کرد.وی همچنین گفت: “7 هزار و 114 معتاد و یک هزار و ۹۸۲ قاچاقچی” طی مراحل بعدی طرح امنیت اجتماعی و تا آخر بهمن 86 در استان اراک بازداشت شده اند.
بنابر همین آمار و در مجموع 19822 نفر از جمعیت 438 هزار و 338 نفری استان اراک در اجرای طرح امنیت اجتماعی در سال 86 دستگیر شده و بیش نزدیک به 30 در صد از جمعیت این استان در مورد نوع پوشش و آرایش خود تذکر دریافت کرده اند.
در شهر 38 هزار و 900 نفری گرمسار، زادگاه محمود احمدی نژاد، طی یک سال اخیر و تنها در مورد برخورد با بدحجابی به گفت:ه فرمانده نیروی انتظامی این شهر”104 مرد و 106 زن دستگیر و از 386 نفر نیز تعهد کتبی اخذ شده و 207 نفر به دستگاه قضایی معرفی شدند”. خبرگزاری دولتی ایرنا همچنین از قول سرهنگ حسینی گزلارش داد که در گرمسار و در بخش “چهره به چهره طرح ارتقاء امنیت اجتماعی و اخلاقی 211 واحد برای اجرای این طرح اعزام شدند که برای ایجاد مزاحمت به یک هزار و 751 نفر تذکر لسانی داده شد”. وی تعداد دستگیر شدگان به اتهام “نگهداری سی دی در این شهر را 31 نفر”، “اراذل و اوباش 24 نفر”، “جمع آوری 243 رسیور ماهواره، و دستگیری 40 نفر در این ارتباط” اعلام کرد و گفت: که در این شهر کوچک “دو خانه فساد” کشف شده و از “دستگیری 14 نفر از زنان خیابانی و شش نفر از عوامل خانه‌های فساد” خبر داد.
در شهر قم پایتخت مذهبی جمهوری اسلامی تنها در عرض شش ماه اول سال به گفته خورشیدوند، فرمانده نیروی انتظامی این استان در بخش مبارزه با بدحجابی “1287 نفر دستگیر و 230 نفر تحویل مراجع قضایی داده شدند”. وی در 30 مهر 86 به خبرگزاری ایسنا گفت:«تنها 5 درصد از افراد مخل امنیت اخلاقی تحویل مراجع قضایی شدند”. در 6 ماه اول سال و همین شهر 217 نفر تحت اتهام “اراذل واوباش” دستگیر شدند.
فرمانده امنیت عمومی نیروی انتظامی در استان مازندران دوشنبه 17 دی 86 در گفت:گو با خبرگزاری مهر تعداد بازداشت شدگان در دور جدید طرح برخورد با بدحجابی(طرح زمستانی برخورد با بدحجابی) در این استان را ”19 هزار و 798 نفر” اعلام کرد و گفت: که این افراد تحت اتهام “مزاحمت خیابانی” دستگیر شده اند.
اسماعیل نوری به خبرگزاری مهر گفت: “تعدادی از آنها با اخذ تعهد تحویل خانواده‌ها و برخی با تشکیل پرونده قضایی تحویل مراجع قضایی استان شدند”.وی همچنین گفت: که 599 نفر دیگر نیز به اتهام “ایجاد ناامنی” از سوی نیروی انتظامی دستگیر شده اند.
غلامحسن آقاگلزاده فرمانده نیروی انتظامی زنجان نیز در اواسط دی 86 بدون اعلام شمار بازداشت شدگان به خبرگزاری مهر گفت: که در استان زنجان “در بین آقایان 89 درصد از افراد در طرح امنیت اجتماعی مورد ارشاد قرار گرفته و 11 درصد تحویل مراجع قضایی شده اند و در بین خانمها نیز 95 درصد مورد ارشاد قرار گرفته و دو الی سه درصد به مراجع قضایی ذی ربط، معرفی شده اند”. زنجان استانی با جمعیت 920 هزار نفر است.
دستگیری در فرودگاه و راه آهن
دستگیری ها فقط منحصر به خیابان ها و میادین شهرها نبود. رئیس پلیس فرودگاه های کشور 23 اردیبهشت 86 سه هفته پس از آغاز طرح برخورد با بدحجابی به روزنامه همشهری گفت: “در اجرای طرح برخورد با بدحجابی و ارتقای سطح امنیت اخلاقی جامعه 17 هزار و 135 نفر از مراجعان به فرودگاه‌ها با ارشاد و تذکر پلیس مواجه شدند”. محمود بت شکن افزود “85 نفر از زنان بدحجاب با برخورد انتظامی و اخذ تعهد کتبی مواجه شدند و 130مورد پرونده نیز تشکیل شده است.“
وی گفت: “تعداد 80 نفر زن و 50 نفر مرد دستگیر و به دادسرا اعزام شدند و از مسافرت 50 نفر خانم بدحجاب که رعایت شئونات اسلامی را نکرده بودند در پروازهای داخلی و خارجی ممانعت به عمل آمد”.
در همان زمان رئیس پلیس راه آهن کشور نیز گفت: “طرح مبارزه با بدحجابی در قطارها و ایستگاه های راه اهن نیز اجرا می شود”. رحمت الهی آمار دستگیر شدگان در قطارها و ایستگاه های راه آهن به اتهام “بدحجابی” را 165 نفر و تعداد مسافرانی که به دلیل نوع لباس در همان مدت تذکر دریافت کردند را “2 هزار و 560 نفر” اعلام کرد.
تحلیل های آماری بازداشت شدگان
به رغم اعتراض مدافعان داخلی و بین المللی حقوق بشر نسبت به اعدام متهمان زیر 18 سال در ایران که در سال 86 9 مورد آن گزارش شده، شمار بسیاری از بازداشت شدگان در طرح امنیت اجتماعی و اخلاقی طی سال 86 را نوجوانان تشکیل می دهند.
به گفت:ه احمد روزبهانی فرمانده امنیت اخلاقی نیروی انتظامی “بررسی های انجام شده از 4 هزار و 800 نفری که تحت اتهام اراذل و اوباش از فروردین تا آخر آبان 86 بازداشت شدند، 5 درصد (240 نفر) این افراد 14 تا 17 سال و 53 درصد(2544 نفر) در گروه سنی 17 تا 23 سال قرار دارند.“
به نوشته خبرگزاری ایسنا این مقام نیروی انتظامی در خصوص علت بازداشت 240 نوجوان 14 تا 17 ساله تحت اتهام “اراذل و اوباش” گفت: “بسیار دوست داشتیم اسامی این اراذل و اوباش کم سن را از لیست بیرون آوریم، اما جرایم ارتکابی از سوی این متهمان درست همانند یک اوباش حرفه‌ای بود. بر این اساس نتوانستیم از این آمار 5 درصد بگذریم”. اظهارات آقای روزبهانی حاکی از آن است که شمار بازداشت شدگان نوجوان در این طرح و تحت “تهام اراذل و اوباش” بسیار بیشتر از 240 نفر است.
روزبهانی گفت: “نمی‌توان گفت: که به طور مثال همه این متهمان، تجاوز به عنف و قتل را در پرونده‌هایشان دارند، اما می‌توان این گونه اعلام کرد که در پرونده این متهمان، قتل و تجاوز به عنف هم دیده شد و به طور قطع تمامی آنها در محله‌های خود اقدام به قداره کشی، بندآوردن راهها و ایجاد رعب و وحشت در سطح محله‌های خود کرده‌اند.“
معاون فرمانده نیروی انتظامی استان گلستان نیز روز 12 اسفند 86 از رشد 127 درصدی بازداشت شدگان کمتر از 14 سال خبر داد و گفت: “شمار مجرمان دستگیر شده تا سن 14 سال در استان گلستان طی 11 ماه نخست امسال 127 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.”
به گفته وی همچنین “تعداد دستگیر شدگان در سنین 14 تا 25 سال به دلیل ارتکاب جرایم مختلف 9 درصد رشد و در سنین 25 تا 39 سال یک درصد رشد داشته است.” سرهنگ محمد زاهدی افزود “نخستین جرم در میان پسران نوجوان بزهکار، سرقت است که 46 درصد جرایم را تشکیل می دهد.“
وی همچنین گفت: “تضعیف روابط گروهی، خانواده، ناهنجاری های اجتماعی و عوامل اقتصادی در این رشد فزاینده دخیل است.“
بازداشت کودکان و نوجوانان
پنجشنبه 22 آذر 86 خبرگزاری ایرنا، ارگان رسمی دولت از برگزاری همایش امنیت اخلاقی در زادگاه احمدی نژاد خبر داد و به نقل از فرمانده انتظامی شهرستان گرمسار گزارش داد “85 درصد از بازداشت شدگان در طرح امنیت اجتماعی نیروی انتظامی طی 6 ماه اول سال 86 بین 16 تا 26 ساله بوده اند.“
سرهنگ رضا حسینی در خصوص “طرح مبارزه با بدحجابی” نیز گقت “درموضوع بدحجابی 82 درصد دستگیرشدگان 16 تا 26 ساله و مابقی در سنین بالاتر قرار دارند.“
وی همچنین آماری از محدوده سنی بازداشت شدگان به اتهام آنچه مقامات دولتی “اقلام ضد فرهنگی” می نامند و شامل فیلم و موسیقی غیر مجاز می شود “9 درصد دستگیر شدگان در سنین 16 تا 26 سال قرار دارند و 70 درصد بازداشت شدگان به علت تهیه و توزیع تجهیزات ماهواره نیز در سنین 16 تا 26 سال قرار دارند.“
خبرگزاری دولتی ایرنا به نقل از شرکت کنندگان در این همایش و با اشاره به “جوان بودن دستگیر شدگان طرح امنیت اجتماعی” ادعا کرد “دشمن روی نوجوانان و جوانان سرمایه‌گذاری کرده که مقابله با این توطئه دشمن نیازمند همکاری همه دستگاهها است.“
علی‌اکبر علی‌اکبریان جانشین فرمانده انتظامی استان سمنان نیز در این همایش گفت: “اهداف ذاتی اجرای طرح ارتقاء امنیت اجتماعی حفظ نسل جوان در مقابل تهدیدات و حفظ دستاوردهای انقلاب است.“
در خصوص گرایش های مذهبی بازداشت شدگان نیز در پایان مهر ماه رضا زارعی فرمانده وقت نیروی انتظامی که خود بعدها به اتهام فساد اخلاقی بازداشت شد، در همایش بزرگ استانی امنیت، پلیس و اصناف که در کرج برگزار شد، آماری ارائه کرد و گفت: “بررسی‌های انجام شده از دستگیرشدگان طرح افزایش امنیت اخلاقی نشان داده که بیش از 64 درصد آنها نمازخوان هستند.“
بازداشت با شکنجه
مرحله دوم طرح امنیت اجتماعی که ویژه بازداشت افرادی بود که نیروی انتظامی از آنان با عنوان “اراذل و اوباش” نام می برد از در اواخر اردیبهشت 86 آغاز شد، و طی آن ماموران نقاب دار از ساعت 23 تا 5 صبح به محلات مختلف هجوم برده و افرادی را که به گفته احمد رادان “با اطلاعات به دست آمده از پلیس امنیت، بسیج، منابع مخبرین، مردم، شورایاری‌ها و وزارت اطلاعات” شناسائی شده بودند را با خشونت دستگیر می کردند.
برای اولین بار طی سال های اخیر دوربین های خبرنگاران ده ها خبرنگار اجازه یافتند تا از صحنه های ضرب و شتم و شکنجه بازداشت شدگان که در ملاء عام صورت می گرفت و در اغلب موارد با انداختن قلاده یا آفتابه به گردن متهمان و سر روی خونین متهمان همراه بود تصاویری را به ثبت و منتنشر کنند.
خبرگزاری فارس در همان زمان در 29 اردیبهشت 86 به نقل از احمدرضا رادان، فرمانده نیروی انتظامی تهران که شخصا فرماندهی عملیات یگان های ضربت نیروی انتظامی تهران را در عملیات شبانه را بر عهده داشت گزارش داد “برخورد پلیس با اراذل و اوباش برخوردی خشن و قاطعانه است.“
اظهاراتی که عکس ها و تصاویر انتاشار یافته نیز آن را تائید می کرد. و در تصاویر منتشر شده ماموران نقاب پوش با باتوم و دستبند، گونی، و آفتابه و قلاده در حال ضرب و شتم متهمان دیده می شدند.
در واکنش به چنین اقداماتی رضا جعفری، جانشین سرپرست دادسرای جنایی تهران، برخوردهایی خشن با متهمان را نامناسب دانست و به خبرگزاری ایسنا گفت: “طبق قانون برای هر جرمی، مجازاتی تعیین شده است.مجازات جرم سرقت، زندان، رد مال و شلاق است و آفتابه گردن انداختن، سوار الاغ کردن و گرداندن متهم در قانون نیامده است.“
وی این برخورد را سبب جری تر شدن متهمان و از بین رفتن خوی انسانی آنها و سبب انجام جرم های بزرگ تر دانست و گفت: “در قانون تعریفی از اراذل و اوباش نداریم”. جعفری همچنین اقدام ماموران نقاب پوش نیروی انتظامی در ضرب و شتم متهمان را مصداق ماده 618 قانون مجازات اسلامی دانست و گفت: “طبق ماده 618 قانون مجازات اسلامی برای افرادی که با تعرض به افراد جامعه یا حرکات نامتعارف موجبات سلب آسایش و امنیت عمومی را فراهم کنند، حبس و شلاق در نظر گرفته شده است.“
با وجود چنین واکنش هایی هیچ یک از مقام های قضائی اقدامی برای متوقف کردن اقدامات نیروی انتظامی نکرد.
نیروی انتظامی و مقامات قضائی جمهوری اسلامی تاکنون آماری کامل از تعداد بازداشت شدگان در”طرح برخورد با اراذل و اوباش” ارائه نکرده اند اما فرمانده امنیت اخلاقی این نیرو اواسط بهمن 86 شمار بازداشت شدگان این طرح در سراسر کشور به غیر از تهران بزرگ را 4800 نفر اعلام کرد.آمارهای مختلف حاکی از آن است که در تهران نیز دستکم معادل 4 هزار نفر به اتهام مشابه بازداشت شده اند.
اعدام بدون کیفرخواست
احمد روزبهانی فرمانده امنیت اخلاقی نیروی انتظامی در 29 آبان 86 از صدور حکم اعدام برای 31 نفر از بازداش شدگان این طرح داد.
خبرگزاری های ایسنا و فارس از قول احمد روزبهانی در عین حال گفت گزارش دادند حکم اعدام صادر شده از سوی مرجع قضایی برای این متهمان هنوز نهایی نشده و باید مراحل قضایی خود را طی کند. وی همچنین گفت: ”30 درصد(1440 نفر) این متهمان نیز محکوم به حبس طولانی مدت شده‌اند.“
روزبهانی در خصوص کسانی که تحت اتهام “اراذل و اوباش” در تهران بازداشت شده اند، گفت: “کیفر خواست برای اراذل و اوباش تهران که از اول اردیبهشت ماه با آغاز طرح دستگیر شدند، هنوز صادر نشده است.“
با این حال وی از تداوم بازداشت این افراد خبر داد و گفت: “تمامی متهمان با قرار وثیقه در بازداشت هستند و تاکنون هیچ یک از این متهمان در تهران اعدام نشده‌اند.“
اما تلویزیون دولتی ایران 6 ماه قبل از ادعای این فرمانده نیروی انتظامی در اواخر تیر 86 با پخش تصاویری از اعدام 16 نفر تحت عنوان “اراذل و اوباش” خبر داد و با برخی از آنان دقایقی قبل از اعدام مصاحبه کرده بود.
سعید مرتضوی دادستان تهران نیز در 31 تیر 86 از اعدام 16 نفر تحت عنوان “اراذل و اوباش” خبر داد و گفت: “چهار تن از این افراد 24 تیر و 12 نفر آنها صبح یکشنبه 31 تیر 86 به دار آویخته شدند.“
وی همچنین تائید کرد “برای 17 تن دیگر از متهمانی که در جریان طرح امنیت اخلاقی نیروی انتظامی بازداشت شده اند درخواست حکم اعدام کرده است.“
در شهرستان ها نیز شماری از بازداشت شدگان در طرح امنیت اجتماعی اعدام شده اند.از جمله در تیرماه 86 دادستان خراسان در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا از اعدام 7 نفر به عنوان “متجاوزان به نوامیس مردم و اراذل و اوباش” در ملاء عام خبر داد.
این اعدام ها در حالی صورت گرفت، که اعدام شدگان بدون وجود کیفرخواست محاکمه و به اعدام محکوم شده بودند.
سخنگوی قوه قضائیه همان زمان در گفگو با خبرگزاری ها خبر اعدام 7 تن در مشهد را تائید کرد و در جواب خبرنگاری که با استناد به سخنان سرپرست دادگاه تجدیدنظر و کیفری استان تهران که گفته بود درباره‌ی پرونده‌های اراذل و اوباش ابهام‌هایی وجود دارد و بعضی از آنها کیفرخواست نداشته است، گفت: “من اظهارات ایشان را ندیدم اما به طور کلی باید بگویم پرونده‌های مربوط به تجاوز به عنف و پرونده‌هایی که حکم آن قصاص است مستقیما در دادگاه کیفری استان بررسی می‌شود و ممکن است در بعضی از پرونده‌ها که در دادگاه کیفری رسیدگی می‌شود کیفرخواست وجود نداشته باشد.“
حمایت مجدد رهبر و احمدی نژاد
محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری اسلامی از برخورد های نیروی انتظامی حمایت کرد.وی در اظهاراتی که از سوی خبرگزاری ایرنا منتشر شد گفت: “دشمنان با برخی اقدام های تبلیغی و جوسازی ها درصدد تخریب پاکی و ایمان جوانان هستند و می خواهند عده ای را با ظاهر نامناسب در جامعه راه بیندازند و پس از برخورد با آنها تبلیغ کنند که در ایران با جوانان برخورد می شود و خمودی و یأس را در میان جوانان به وجود بیاورند.“
15 آبان 86 نیز آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی طی دیدار با گروهی از فرماندهان نیروی انتظامی که از خبرگزاری های رسمی منتشر شد، رسما از طرح امنیت اجتماعی حمایت کرد وگفت: “نیروی انتظامی باید با پرهیز از طرح‌های موسمی و موقت، طرح امنیت اجتماعی را با قدرت ادامه دهد تا اهداف آن در جامعه نهادینه شود.“
از آن پس کمتر انتقادی از اقدامات نیروی انتظامی منعکس شد اما محمد خاتمی رئیس جمهور سابق طی سخنانی در 16 آذر 86 گفت: “به نظر من هر کاری که به امنیت اجتماعی بینجامد خوب است اما باید سعی کنیم به نام امنیت اجتماعی، امنیت اجتماعی از بین نرود. به نظر من برخی از برخوردها، برخوردهای نامناسبی است که اهانت به مردان و زنان جامعه اسلامی محسوب می‌شود.“
اخبار تکان دهنده از طرح امنیت اجتماعی
برخورد های خشن نیروی انتظامی طی اجرای طرح امنیت اجتماعی بارها با واکنش های عمومی همراه بوده است. انتشار عکس ها و تصاویری از این برخوردهای خشونت آمیز در برخی موارد واکنش های جهانی را نیز به دنبال داشته است. در همین ارتباط، صحنه های اعدام ودستگیری زنان و دختران و پسران جوان به اتهام نوع لباس، به دفعات در سال های 86 و 87 از سوی رسانه های بین المللی منتشر شده است.
در این میان صحنه های تکان دهنده ای از ضرب و شتم زنان توسط نیروی انتظامی در سایت های اینترنتی منتشر شد که مشهور ترین آن ضرب و شتم یک زن در میدان هفت تیر تهران است.
در مواردی اخبار کشته شدن متهمان بازداشت شده نیز انتشار یافته که مشهورترین مورد آن مرگ دکتر زهرا بنی یعقوب پزشک جوان در حین بازداشت به اتهام بدحجابی همدان است.
خودکشی دستکم دو دختر دانشجو پس از تذکر و دستگیری در ارتاط با طرح برخورد با بدحجابی از جمله اخبار تکان دهنده دیگری است که از طرح امنیت اجتماعی انتشار یافته است.
درگیری های پراکنده ای سوی مردم با ماموران نیروی انتظامی و در واکنش به برخوردهای خشن آنان رخ داده که مهمترین این موارد درگیری جوانان آریاشهر محله ای در غرب تهران با ماموران نیروی انتظامی بود، اقدامی که به دنبال اقدام ماموران برای دستگیری یک دختر جوان به اتهام بدحجابی در 4 اسفند رخ داد.
در این درگیری صدها تن از جوانان به گفت:ه سرهنگ مهدی احمدی رییس ستاد اطلاع رسانی ستاد فرماندهی ناجا ماموران را سنگباران کردند و علیه نیروی انتظامی شعار دادند.
انتشار خبر دستگیری سرتیپ پاسدارا رضا زارعی فرمانده ارشد نیروی انتظامی استان تهران به اتهام فساد مالی و اخلاقی که خود از مجریان طرح امنیت اجتماعی بود نیز، از دیگر اخبار مهم مرتبط با این طرح به شمار می رفت که بازتاب های رسانه ای گسترده ای پیدا کرد.
با این حال مقامات حکومتی در ایران از “طرح امنیت اجتماعی” به عنوان یکی از “طرح های مقدس” نام می برند که هدف آن “مقابله با آندولسی کردن کشور” است، این نکته ای است که برخی از روحانیان تندرو و از جمله احمد خاتمی امام جمعه تهران بارها آن را تکرار کرده اند.
اخبار مربوط به بازداشتگاه مخوف نیروی انتظامی مشهور سوله کهریزک که حاکی از نگهداری صدها نفر از بازداشت شدگان به اتهام “اراذل و اوباش” در شرایط سخت و تحت شکنجه از دیگر گزارش هایی است که تاکنون مقامات رسمی حاضر نشده اند به آن پاسخ گویند.