شروین شارعی
“موقعی باید بنزین را آزاد کنیم که در مسیر و جایگاه خودش مصرف شود و میزان مصرف ما همانند بقیه دنیا عادی شود… بررسی ها نشان می دهد 85 درصد مردم کمتر از میزان سهیمه بندی که تعیین شده است مصرف می کنند و پنج تا شش درصد هستند که می خواهند بیش از اندازه مصرف داشته باشند که باید خود را با دیگران تطبیق دهند یا ماشین های خود را گازسوز کنند.”
این صحبت ها در حالی از سوی محمود احمدی نژاد بیان می شود که سهمیه بندی بنزین و عدم اعلام نرخ آزاد آن و مشکلات ناشی از آن، این روزها مهم ترین دغدغه ذهنی مردم است.
احمدی نژاد که در روزهای نخستین سال با سرپیچی از مصوبه مجلس در خصوص سهمیه بندی بنزین، مایل بود بنزین با 20 تومان افزایش قیمت به ازای هر لیتر 100 تومان در اختیار مردم قرار گیرد، در خصوص گردن نهادن به قانون و اجرای طرح سهمیه بندی بنزین بر اساس خواست نمایندگان مردم گفت: “دولت قبلا ملاحظاتی داشت؛ ولی وقتی مجلس تصویب کرد و تبدیل به قانون شد آن را با قاطعیت اجرا کردیم که این انقلابی در بخش انرژی است، زیرا در حالی که در طول سال 83 کل سرمایه گذاری عمرانی پنج هزار و هفتصد میلیارد تومان بود اکنون از محل صرفه جویی ناشی از کاهش مصرف بنزین در یک سال 4500 میلیارد تومان می توانیم صرف کارهای عمرانی کنیم.”
ابن سخنان در حالی اعلام می شود که به اعتقاد کارشناسان، دولت تنها بخشی از مصوبه مجلس را در خصوص بنزین عملی کرده و بخش دیگر این مصوبه که اعلام نرخ آزاد بنزین است همچنان معطل مانده؛ ضمن آنکه بارها هم مخالفت خود را با اعلام نرخ آزاد بنزین اعلام کرده است و همچنان بر انجام عملی غیر قانونی اصرار می ورزد.
سخنگوی دولت در همین ارتباط در جمع خبرنگاران گفت که تاثیر عرضه بنزین مازاد با قیمت واقعی برای جامعه کشنده و دولت به طور قطع با دو نرخی شدن بنزین مخالف است.
الهام با بیان اینکه دو نرخی کردن بنزین سبب بروز فساد در عرضه بنزین می‌شود، افزود: “دولت نمی‌خواهد تجربه‌های گذشته ناشی از دو نرخی شدن قیمت کالاها را تکرار کند.”
الهام همچنین در اظهار نظری دیگر اعلام نرخ بنزین آزاد را نقض غرض و به دلیل آثار تورمی شدید آن، منتفی دانست و گفت: “حدود 15 درصد مصرف کنندگان نیاز به بیش از مصرف سهمیه دارند و اعلام قیمت آزاد آن آثار تورمی شدید دارد که به 85 درصد دیگر جامعه تحمیل خواهد شد. مصرف کنندگان شامل این 15 درصد هم با دوگانه سوز کردن و حذف سفرهای زائد می توانند مشکل خود را حل کنند.”
الهام رویکرد دولت و مجلس شورای اسلامی را در جهت جلوگیری از فشار بر مردم عنوان و تصریح کرد: “اظهارات برخی نمایندگان در این باره که عرضه نشدن بنزین مازاد مخالف قانون بودجه است، نظر رسمی مجلس نیست و مجلس و دولت در باره عرضه نشدن بنزین مازاد همسویی دارند.”
انتقاد نمایندگان
الهام در شرایطی از همسویی نظر نمایندگان و دولت خبر می دهد که بسیاری از نمایندگان در روزهای اخیر به این اقدام دولت اعتراض کرده و آن را غیر قانونی دانسته اند.
هادی حق شناس نماینده مجلس و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس از جمله این نمایندگان است. وی به روز می گوید: “مطابق بند” و”تبصره 11 قانون بودجه، دولت موظف شد نرخ آزاد بنزین را تا پایان فروردین ماه اعلام و از ابتدای خرداد سهمیه‌بندی را با نرخ 100 تومان اجرایی کند که هیچ کدام از این کارها را انجام نداد.”
وی افزود: “متاسفانه دولت تمایلی به اعلام نرخ آزاد بنزین ندارد و از این طریق به هرج و مرج و آشفتگی در بازار سیاه بنزین دامن می زند.”
رمضانعلی صادق‌زاده نیز در این ارتباط گفت: “اگر دولت در راستای اجرای قانون، ضمن اجرای سهمیه‌بندی، نرخ آزاد بنزین را هم اعلام کند، کمبود بنزین احساس نمی‌شود و مردم هم می‌توانند سفرهای خود را، بخشی از طریق سهمیه‌بندی و بخشی هم از طریق قیمت آزاد بنزین انجام دهند، شاید که از این طریق در سفرهای بین شهری کاهشی اتفاق نیفتد.”
وی با اشاره به تاثیر سهمیه‌بندی بنزین بر وسایل حمل و نقل عمومی که شغل آنها نقل و انتقال مسافرین است، اظهار داشت: “دولت باید ضمن ساماندهی این نوع وسایل حمل و نقل، سهمیه‌بندی بنزین آنها را با توجه به ترددهایی که دارند تامین و از آن طرف هم نرخ آزاد بنزین را اعلام کند.”
نماینده رشت با بیان اینکه سهمیه‌بندی بنزین بر مشاغل مرتبط با گردشگری تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود صاحبان این مشاغل درآمدهایشان را از دست بدهند، گفت: “اگر وضعیت بنزین به همین منوال ادامه پیدا کند مشاغل افرادی که در ارتباط با مسافرین و سفرهای توریست‌ها قرار دارند تحت تاثیر قرار می‌گیرد و بنابراین نیاز است که دولت هر چه سریع‌تر اقدام اجرایی انجام دهد.”
افزایش مصرف بنزین
دولتمردان در شرایطی از عدم عزم برای اعلام نرخ آزاد بنزین خبر می دهند که آمارهای شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نشان می دهد باوجود کاهش یکباره مصرف سوخت در کشور در اولین روزهای سهمیه بندی، مصرف بنزین در روزهای اخیر دوباره روند صعودی را طی کرده است.
آمارهای رسمی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران نشان می‌دهد مصرف بنزین کشور در هفته گذشته به 416 میلیون و 700 هزار لیتررسید که در قیاس با هفته پیش از آن ( 403 میلیون لیتر) 13 میلیون و 700 هزار لیتر افزایش نشان می دهد.
کارشناسان معتقدند این افزایش مصرف پس از کاهش آن نشان دهنده نیاز مردم به بنزین مازاد است و در صورتی که مردم نتوانند نیاز خود را از طریق خرید با نرخ آزاد تامین کنند، مشکلات دیگری از قبیل پیش خور کردن سهمیه و تعطیلی حمل و نقل و… به وجود خواهد آمد.
ضمن اینکه در حال حاضر نیز عدم وجود عرضه بنزین با نرخ آزاد سبب لغو بسیاری از مسافرت های سیاحتی و زیارتی مردم به شهرهای مختلف شده و این موضوع اقتصاد استان های توریست پذیر را با مشکل مواجه کرده است.
درد دل مردم
“دولت اعلام کرده سهمیه دستگاه هاو خودرو های دولتی مثل سایر مردم عادی است. یعنی 3 لیتر در روز. “
یک راننده تاکسی تلفنی این را می گوید و اضافه می کند: “وقتی می گویند که بنزین آزاد را هم نمی دهند، پس خودروهای ادارت دولتی با کدام بنزین جابجا می شوند؟ فلان مدیرکل با کدام ماشین به ادارات مختلف در سطح استان می رود؟”
این راننده تاکسی تلفنی می گوید: “از روز سهمیه بندی تا امروز که سهمیه ام در حال تمام شدن است به ادارات مختلف مسئول می روم تا بتوانم از سهمیه تاکسی تلفنی ها استفاده کنم اما هیچ جا جواب مشخصی نمی دهند و مجبورم از فردا ماشین را بخوابانم.”
وی اضافه می کند: “دو شب قبل از طریق اخبار شنیدم که فرمانده راهنمایی و رانندگی اعلام کرد رانندگان تاکسی تلفنی هایی که هنوز در طرح ساماندهی خودروهای شخصی ثبت نام نشده اند به نزدیکترین اداره راهنمایی و رانندگی مراجعه کنند و کارت موقت سوخت بگیرند ولی وقتی ما به اداره راهنمایی و رانندگی مراجعه کردیم گفتند چنین چیزی نیست.”
اینها تنها بخشی از مشکلاتی است که از سهمیه بندی بنزین و عدم تعیین نرخ آزاد آن ناشی شده است. بار دیگر به جمله رئیس جمهور بیاندیشیم که 85 درصد مردم از این طرح راضی هستند.