پس از برگزاری انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری در خرداد 1388 و آغاز اعتراضات مردمی به نتیجه اعلام شده از سوی شورای نگهبان و رهبری، مسئولان ارشد جمهوری اسلامی نگران انتخابات پیش رو هستند تا آنجا که برخی از آنها انتخابات را یکی از راه های”براندازی” و عاملی برای خدشه‌دارکردن نظام قلمداد کرده اند. به همین علت، در کنار دخالت بیشتر نظامیان در بحث انتخابات و سختگیری های مضاعف از سوی شورای نگهبان، “آموزش به کاندیداهای انتخابات آتی مجلس” نیز در دستور کار برگزار کنندگان انتخابات قرار گرفته است.
دراین باره حسنعلی نوری جانشین رئیس ستاد انتخابات کشور و مدیر کل دفتر انتخابات ازآغاز جلسات آموزشی ستاد انتخابات در استانها خبر داده و گفته است: “هدف از برگزاری این جلسه تدوین برنامه جامع آموزش انتخابات به مجریان انتخابات در سراسر کشور بود. برنامه جامع آموزشی شامل آموزش فرایند مختلف انتخابات به مجریان اعم از مسئولان انتخابات کشور، استانداران، فرمانداران، بخشداران، هیئت‌های اجرایی، اعضای شعب اخذ رای و حتی کاندیداهای تعیین صلاحیت شده است.”
پیش از این مصطفی محمدنجار، وزیر کشور دولت محمود احمدی نژاد که مسئولیت برگزاری انتخابات آتی مجلس در اسفندماه سال جاری را برعهده دارد نیز از اجرای این طرح خبرداده و گفته بود: “بر اساس تقویم زمان بندی، کارها پیش می‌رود و کاملاً با شورای نگهبان و سایر دستگاه‌ها در این خصوص هماهنگ هستیم. هم اکنون نیز آموزش فرمانداران در خصوص انتخابات از برنامه‌های پیش روی ماست و همه کمیته‌ها و ستادهای مربوط به انتخابات در وزارت کشور تشکیل شده است و هیأت‌های نظارت نیز هم اکنون مشغول فعالیت هستند.”
بنا بر نوشته وبسایت رسمی وزارت کشور مقرر شده است که این دوره های آموزشی با برگزاری 12 همایش پیش از برگزاری انتخابات مجلس پیگیری و دنبال شود.
اظهارات وزیر کشور و جانشین رییس ستاد انتخابات کشور درباره آموزش به مقامات اجرایی و همچنین کاندیداهای تایید صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان در شرایطی است که حکومت جمهوری اسلامی و برگزار کنندگان و ناظران بر چند انتخابات اخیر از سوی منتقدان و شرکت کنندگان در آنها به دخالت، جانب داری از گروهی خاص و تقلب در نتیجه انتخابات متهم شده اند.
از جمله در انتخابات مجلس هفتم، احزاب اصلاح طلب و تعداد زیادی از نمایندگان مجلس ششم، شورای نگهبان را به جانب داری از گروهی خاص و رد صلاحیت گسترده کاندیداهای اصلاح طلب و مستقل متهم کردند. همچنین در انتخابات ریاست جمهوری 1384 مهدی کروبی کاندیدای تایید صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان برخی نزدیکان و نهادهای تحت نظر رهبرجمهوری اسلامی از جمله سپاه و بسیج را به دخالت در انتخابات متهم کرد. علی اکبر هاشمی رفسنجانی رییس کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز که در آن دوره کاندیدای مجلس بود با حمایت از مهدی کروبی از مقامات اجرایی کشور خواست تا به شکایت او رسیدگی کنند.
در انتخابات مجلس هفتم نیز انتقاد اصلاح طلبان از شورای نگهبان در جانب داری از گروهی خاص برقوت خودش باقی بود. اما در انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری در سال 1388 اعتراض کاندیداهای تایید صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان (میرحسین موسوی، مهدی کروبی، محسن رضایی) به موضوع دخالت، جانب داری و تقلب در انتخابات به شکل جدی معترض شده و دامنه اعتراضات به صورت گسترده در کشور ادامه یافت که با پا پس کشیدن یکی از معترضان (محسن رضایی) اعتراضات همچنان برقوت خود باقی است.
خط و نشان های شورای نگهبان
این درحالی است که پس از آغاز اعتراضات به نتیجه اعلام شده انتخابات سال 88 از سوی وزارت کشور و تایید آن از سوی شورای نگهبان حکومت جمهوری اسلامی به بازداشت و زندانی کردن چهره ها و همچنین حذف احزاب اصلاح طلب و منتقد دولت پرداخته و در طول سال جاری با نزدیک تر شدن به انتخابات آتی مجلس بسیاری از مقامات رسمی کشور بر عدم حضور اصلاح طلبان و نیروهای مستقل در انتخابات تاکید کرده اند.
تاکنون دو تن از چهره های شاخص شورای نگهبان که براساس ساختار و قانون جمهوری اسلامی مسئولیت بررسی و تایید صلاحیت کاندیداها برای شرکت در انتخابات مختلف را برعهده دارد، در این باره اظهار نظر کرده اند. آیت الله محمد یزدی از اعضای این شورا چندی پیش با این تعریف که “دشمن به دنبال نفوذ در دستگاه های کشور است” تاکید کرده بود که “ افرادی که به مجلس راه پیدا میکنند باید به جز اعتقاد به خداوند، حاکمیت نظام دینی، قانون اساسی، ارزش‌های انقلاب، خط امام و ولایت فقیه را قبول داشته و پایبند به فصل‌الخطاب مقام معظم رهبری باشند. ”
این عضو ارشد شورای نگهبان همچنین تصریح کرده بود: “اگر تنها به دعا و نماز اکتفا کنیم دشمن آهسته‌‌آهسته میآید و نظام را می‌گیرد لذا باید حاکمیت نظام را حفظ کرد. دشمن به دنبال این است که از راه شورای شهر، مجلس، ریاست‌جمهوری، مکتب ایرانی، دموکراسی، حقوق بشر و… وارد شود و ارزش‌های ما را تحت‌الشعاع قرار دهد، پس لزوم هوشیاری باید در هر زمانی مدنظر قرار گیرد.”
همچنین آیت الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان که همزمان ریاست هیات مرکزی نظارت بر انتخابات مجلس نهم را برعهده دارد تاکنون بارها از عدم تایید صلاحیت اصلاح طلبان و معترضان به انتخابات گذشته سخن گفته است. وی در آخرین اظهاراتش در این باره انتخابات آتی در خطبه های نماز جمعه تهران گفت: “فتنه‌گران و منحرفان در این خصوص فعالیت دارند و فکر میکنند میتوانند مردم را فریب دهند و ملت ایران گذشته آنان را فراموش میکنند. فتنه‌گران با چه رویی دوباره میخواهند در عرصه‌های نظام حضور پیدا کنند و با مردم مواجه شوند. این قشر از جریان‌ها خود، نظام اسلامی و مردم را به زحمت نیندازند.”
دبیر شورای نگهبان با اشاره به دیدار اعضای مجلس خبرگان با آیت الله خامنه ای به نگرانی اعضای خبرگان و رهبرجمهوری اسلامی درباره انتخابات مجلس اشاره کرده و تاکید کرد: “اعضای خبرگان رهبری نگرانیهایی داشتند مبنی بر اینکه منحرفان برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود میخواهند اذهان عمومی را مشوش کنند که انتقادهای بجایی بود و این موارد در حضور رهبر معظم انقلاب مطرح شد و قرار شد این موضوع به صورت مکتوب خدمت رهبر معظم انقلاب تقدیم شود.”
وی افزود: “معمولاً در انتخابات اختلاف‌ها و درگیریهایی به وجود میآید که طبیعی است اما این اختلاف‌ها نباید موجب تنش در جامعه شود. هرکس حق دارد برای اینکه به خانه ملت راه پیدا کند، از طریق اقدامات مشروع و معقول فعالیت کند اما نباید از حدود تجاوز کند.”
نگرانی های سپاه از انتخابات
نگرانی مقامات شورای نگهبان و وزارت کشور با این اظهارات و همچنین طرح های آموزشی برای کاندیداها و برگزار کنندگان در شرایطی مطرح می شود که از سال گذشته نهادهای نظامی و در راس آنها فرماندهان سپاه پاسداران و بسیج برای کنترل بیشتر انتخابات وارد عرصه شده و به صراحت بارها درباره انتخابات آینده مجلس اظهار نظر کرده اند که مخالف قوانین جمهوری اسلامی است.
اسفندماه سال گذشته نیز فرمانده سپاه صاحب الامر استان قزوین در همایش ناظران شورای نگهبان این استان گفته بود: “ما مسئولیت خطیری داریم، باید مواظب باشیم که این انقلاب به انحراف کشیده نشود، تا چند روز قبل وحشت‌مان از فتنه بود، البته فتنه واقعی و عمیقی بود و خداوند متعال عنایت کرد و در سایه مدیریت و صفای وجود موسای زمان، فتنه خاموش شد. همان فتنه در حال ائتلاف با جریان دیگری به نام انحراف است و ریشه هر دو دارد یکی می‌شود و در انتخابات آینده پیچیدگی و سختی از انتخابات قبلی بیشتر است.
سرتیپ پاسدار سالار آبنوش همچنین سال 1391 را هم سالی خطرناک توصیف وتاکید کرده بود که “اگر نتیجه انتخابات مجلس نتیجه‌ای نباشد که در راستای ارزش‌های ما باشد سال ۹۱ سالی بسیار خطرناک و حتی خونین است به طوریکه صاحب‌نظرانی که قدرت تحلیل دارند و تاکنون مسائل را به درستی پیش‌بینی کردند، بیان داشتند که اگر مجلس بعد مجلس سالمی نباشد سال ۹۱ فتنه، خونین است زیرا با هم می‌جنگیم و جریان انحراف سردرمی‌آورد.”
این فرمانده سپاه خطاب به ناظران شورای نگهبان تاکید کرده بود که “باید دقت بیشتری شود و اسناد و مدارک و اطلاعات صحیح در این خصوص جمع شود و کسی که باید پذیرفته نشود، رد شده و به کسی که باید تذکر داده شود نیز تذکر داد.”
در تیرماه سال گذشته یدالله جوانی، رییس اداره سیاسی سپاه پاسداران طی مقاله ای در نشریه صبح صادق، ارگان سیاسی سپاه، خواستار “بالا بردن بصیرت و آگاهی برای شناخت عمیق تر نسبت به جریان های سیاسی، گروه ها و شخصیت ها و نسبت آنان با انقلاب، جمهوری اسلامی، ولایت فقیه و خط امام و رهبری” شد.
او در آن مقاله با اشاره به اعتراضات پس از انتخابات 88 تاکید کرده بود که لازم است برای پیشگیری از “فتنه های بعدی” با “اصلاح ساز و کارهای انتخابات در کشور و جدی تر گرفتن نظارت استصوابی از سوی شورای نگهبان از ورود عناصر و افراد غیر معتقد” به مجلس و دولت جلوگیری شود.
همچنین در ابتدای شهریورماه سال جاری غلامحسین غیب پرور فرمانده سپاه استان فارس به اعضای سپاه و بسیج این استان گفت: “باید هوشیار باشیم که از بصیرت‌افزایی غفلت نکنیم تا مجلس آینده به دست افراد غیر مسئول نیفتد.”
این مقام ارشد سپاه تصریح کرده که “همچنین باید هوشیار باشیم از اشتباهات گذشته جلوگیری کرده تا افراد صالح و مورد اعتماد وارد مجلس نهم شوند. باید طوری برنامه‌ریزی کنیم که باشکوه‌تر از سال‌های قبل در انتخابات آخر امسال شرکت کنیم.”
محمدرضا نقدی فرمانده بسیج نیز در تیرماه سال جاری در همین رابطه از طرح این نهاد نظامی تحت عنوان “بصیرت بخشی” به مردم برای انتخابات پیش رو خبرداد و گفت:” راهبرد بسیج در انتخابات آینده بصیرت بخشی به مردم است به‌گونه‌ای که خودشان بتوانند گزینه اصلح را انتخاب کنند؛ بدون اینکه نیاز باشد مصادیق را به آنها معرفی کنیم.”
از دیگر سو حجت الاسلام علی سعیدی نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه پاسداران در مردادماه از گسیل 11 هزار هادی سیاسی سپاه به نقاط مختلف کشور خبرداده و تاکید کرده بود که “بدون تردید ورود نمایندگان اصلح به مجلس شورای اسلامی منجر به حفظ و تقویت جایگاه ولایت فقیه و ارتقای مبانی و اصول نظام انقلاب اسلامی می‌شود.”
البته نماینده آیت الله خامنه ای در تیرماه نیز طی اظهاراتی به صراحت اعلام کرده بود که “مردم حق دارند انتخاب کنند ولی هر انتخابی حق نیست، اگر منتخب مردم با منتخب خدا به یک نقطه رسید، حقانیت است.”
وی سپس “حاکمیت کامل ولایت فقیه” را در گرو “تابعیت کامل از ولی فقیه” دانسته و تاکید کرده بود: “در خصوص نماینده مجلس زمانی رأی من در صندوق، الهی است که نماینده ای از جنس و گفتمان رهبری انتخاب شود و زمانی رأی من برای شورای روستا و شهر الهی است که عضو شورا گفتمانش از جنس رهبری باشد در واقع اگر با انتخاب ما جایگاه رهبری تقویت شد آنگاه درست است و این سخن بدین معناست که سلسله مراتب باید طوری باشد که همه همسو با ولایت و رهبری حرکت کنند.”
هرچند که با حذف احزاب عمده اصلاح طلب و از سوی دیگر اعلام شرایط اصلاح طلبان برای شرکت در انتخابات حضور آنها در انتخابات آتی مجلس دور از ذهن است، اما به نظر می رسد مقامات سپاه، شورای نگهبان و همه منصوبان آیت الله خامنه ای همزمان با نگرانی حضور احتمالی اصلاح طلبان،نگرانی هایی درباره برخی از چهره های اصولگرایان و کاندیداهایی که احتمالا تایید صلاحیت خواهند شد، دارند.
از جمله پس از آشکار شدن اختلافات میان محمود احمدی نژاد و آیت الله خامنه ای از بهار سال جاری، حامیان رهبرجمهوری اسلامی بارها از احتمال حضور نزدیکان و حامیان محمود احمدی نژاد در انتخابات و مجلس آتی ابراز نگرانی کرده اند.
پیش از این نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه پاسداران نیز در همایش اساتید و مربیان عقیدتی سیاسی سپاه پاسداران در قم طی اظهاراتی تاکید کرده بود که “اکنون با سخت‌ترین و پیچیده‌ترین شرایط روبه‌رو هستیم، بین اصولگرایان با اصولگرایی تفاوت وجود دارد، باید این تفاوت‌ها برای پاسداران شفاف و روشن بیان شود.”
حجت‌الاسلام علی سعیدی همچنین افزوده بود: “امروز وضعیت اصولگرایان با ابتدای کار تفاوت کرده است، نمی‌توان چشم خود را در برابر اشتباهات برخی از کسانی که با عنوان اصولگرایی وارد عرصه سیاست شده‌اند، بست و چیزی به زبان نیاورد.”
