جعفر شجونی از روحانیون حامی دولت احمدی نژاد و علی مطهری، نماینده اصولگرای منتقد دولت، در سخنان جداگانه ای از بروز اختلاف میان آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی و محمود احمدی نژاد، رئیس دولت دهم بر سر برخی مسائل خبر دادند.
علی مطهری دیروز در گفت‌وگو با سایت “خبرآنلاین” (نزدیک به علی لاریجانی) به طور تلویحی از نارضایتی آیت الله خامنه ای از نحوه اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها خبر داد.
این نماینده اصولگرای مجلس با اشاره به آنچه “پافشاری” احمدی نژاد و مشایی بر نظرات خودشان عنوان کرد، گفت: “رهبری چون میدانند رئیسجمهور از نظر خودش کوتاه نمیآید معمولاً دخالت نمیکنند.”
مطهری مثال این مسئله را نحوه اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها اعلام کرد و افزود: “آن چه که اکنون در حال اجرا شدن است، چه خوب و چه بد، قانون مجلس نیست؛ بلکه آن چیزی است که آقای احمدینژاد از ابتدا بر آن اصرار داشت که اکنون فرصت توضیح آن نیست.”
جعفر شجونی، روحانی عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز و حزب موتلفه اسلامی هم دیگر چهره اصولگرایی بود که از بروز اختلاف میان آیت الله خامنه ای و احمدی نژاد خبر داد.
او که با مجله “همشهری ماه” گفت‌وگو می کرد، با اشاره به بی اعتنایی احمدی نژاد به نظرات روحانیون و مراجع تقلید، از حرکت “دست به عصای” رهبر جمهوری اسلامی در ارتباط با دولت اصولگرا سخن گفت.
به گفته شجونی، اصولگرایان در حال “مدارا” با دولت هستند. او در جواب خبرنگار همشهری ماه درباره اشتباهات احمدی نژاد گفت: “حالا مگر عمر دولت چقدر است؟”
عضو جامعه روحانیت مبارز با اذعان به اینکه “مراجع با گرایش های دولت موافق نیستند” افزود: “این نقطه ضعف دولت است. منتها خود دولت در دلش اینطور است که مخالفت مراجع برای ما ننگ نیست. بالاخره این استخوان لای زخم است و کاری هم نمیشود کرد. ما صبر میکنیم.”
“تنها سرمایه باقی‌مانده برای خامنه‌ای”
طی ماه های گذشته، برخی ناظران و تحلیلگران از بروز اختلاف میان آیت الله خامنه ای و محمود احمدی نژاد خبر داده اند.
این تحلیلگران با اشاره به مسائلی مانند آنچه در رابطه با حکم معاون اولی اسفندیار رحیم مشایی میان رهبر جمهوری اسلامی و رئیس دولت روی داد یا عزل و نصب های دولت که به گفته آنها بر خلاف نظر آیت الله خامنه ای صورت می گیرد، آنها را نشانه بالا گرفتن اختلاف میان اولین و دومین مقام ارشد جمهوری اسلامی می دانند.
اختلافاتی که محمدعلی توفیقی، تحلیلگر سیاسی مقیم پاریس آنها را “واقعی و جدی” ارزیابی می کند.
او در گفت‌وگو با “روز” احمدی نژاد را مانند پسربچه ای می داند که از پدرش نقطه ضعفی گرفته و به این خاطر به طور مرتب از او “حق السکوت” می گیرد.
توفیقی در تشریح این مسئله می گوید: “خود احمدی نژاد بهتر از هر کسی می داند که با چه تقلب و به چه شکلی او را تا مقام ریاست جمهوری بالا کشیده اند و از میزان حمایت آقای خامنه ای از خود هم خبر دارد و به همین خاطر نسبت به تمام دولت های بعد از انقلاب از قدرت بیشتری برخوردار است.”
او در عین حال می افزاید: “آقای خامنه ای هم تمام اعتبار خود را روی احمدی نژاد سرمایه گذاری و به همین خاطر نه تنها اصلاح طلبان را حذف کرد بلکه بسیاری از دوستان قدیمی خود را نیز فدای او کرد؛ احمدی نژاد هم اکنون سرمایه دست به نقدی است که برای خامنه ای باقی مانده است.”
به نظر توفیقی، به دلیل این شرایط یک “تعادل” میان رهبر جمهوری اسلامی و رئیس دولت ایجاد شده که شرایط را میان آنها به نوعی پایدار کرده است.
“اختلاف هست ولی دولت حرف گوش می‌کند”
اذعان اصولگرایان و چهره های منتسب به جریان حاکم در جمهوری اسلامی به بروز اختلاف میان آیت الله خامنه ای و محمود احمدی نژاد در شرایطی است که به باور کارشناسان، میزان حمایت های لفظی و عملی رهبر جمهوری اسلامی از رئیس دولت اصولگرا بیش از تمام روسای جمهور پیشین کشور است.
آیت الله خامنه ای پیشتر گفته بود به این علت از دولت احمدی نژاد به طور ویژه حمایت می کند که این دولت بیشتر از بقیه دولت ها، مورد هجوم و انتقاد واقع شده است.
او همچنین در سفر اخیر خود به قم در دیدار با اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه، به بیان دلایل پشتیبانی خود از دولت اصولگرا پرداخت.
آنگونه که خبرگزاری فارس و دیگر رسانه های نزدیک به آیت الله خامنه ای از این جلسه نقل کرده اند، رهبر جمهوری اسلامی با ذکر نمونه‌هایی درباره “سوء رفتارهای” مقام های ارشد دولتی در گذشته آورده است: “امروز وقتی رئیس جمهوری یا مسئول ارشدی از دولت به خارج از کشور می‌رود، من نگرانی ندارم؛ اما قبلا نگران بودم که مسئولان در خارج از کشور می خواهند چه بگویند؟”
به گفته علیرضا اسلامیان، از اعضای مجلس خبرگان رهبری، آیت الله خامنه ای در این جلسه در زمینه رابطه خود با رئیس دولت گفته است: “در شرایط کنونی اختلاف نظر هست و من هم برخی مسائل را قبول ندارم؛ اما الان اگر رهبری چیزی بگوید، رئیس جمهور می‌پذیرد و به آن عمل می‌کند.”
به گفته علیرضا اسلامیان، آیت الله خامنه ای در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه “دولتمردان فعلی حرف حق و حرف نظام و حرف انقلاب را می‌زنند”، به موضوع طرح “مکتب ایرانی” اشاره کرده و گفته بود: “من با طرح مکتب ایرانی مخالفم و نسبت به این موضوع به آقایان تذکر هم داده ام، ولی برداشتم این نیست که منظور آنها مقابل قرار دادن ایرانیت در برابر اسلامیت باشد. “
آیت الله خامنه ای تاکید کرده: “آقای احمدینژاد واقعا نمی‌خواهد ایران را مقابل اسلام و برتر از آن قرار دهد؛ چرا که هیچ رئیس جمهوری به اندازه او از اسلام و آرمان‌‌ها و ارزش‌های اسلامی در سازمان ملل سخن نگفته و بنده با آنکه همواره به مسئولان انتقاد کرده ام، اما انصافا او بوده که نام امام زمان و حضرت زهرا را در محافل بین المللی احیا کرده است.”
حسن ممدوحی از اعضای جامعه مدرسین نیز درباره محتوای این جلسه گفته است: “رهبر انقلاب نه تنها در دیدار با اعضای جامعه مدرسین، بلکه در دیدارهای مختلفی که در استان قم داشتند تأکید فرمودند که این حد از انتقادات وارد به دولت معنی ندارد.”
این در حالی است که محمدعلی توفیقی، تحلیلگر مسائل سیاسی در پاریس معتقد است: “اختلافات میان رهبران ایران چندان رسانه ای نمی شود زیرا مقامات جمهوری اسلامی تلاش می کنند تا ظاهر شرایط را حفظ کنند.”
او در عین حال به “کدهای زیادی” که نشان می دهد “احمدی نژاد حرف خامنه ای را گوش نمی کند” اشاره می کند و می گوید: “آخرین نمونه از این شواهد، سخنان احمدی نژاد علیه قانون چشم انداز 20 ساله کشور بود که گفت این قانون توسط کسانی تدوین شده که هیچ اطلاعی از وضعیت و توانمندی های کشور نداشتند. در حالیکه این قانون بارها مورد تایید صریح آقای خامنه ای قرار گرفته است.”
به باور توفیقی، اختلاف بر سر این مسئله آنقدر بزرگ است که حتی موارد دیگری مانند اختلاف بر سر عزل و نصب های کابینه و عملکرد رحیم مشایی را در حاشیه قرار می دهد.
حمایتی از سر ناچاری
اما آیا این اختلافات میان آیت الله خامنه ای و محمود احمدی نژاد، آنگونه که محمدعلی توفیقی می گوید، به نقطه ای از “تعادل” رسیده که ثابت باقی می ماند یا اینکه ممکن است در صورت ادامه، به بروز بحران میان رهبر و رئیس جمهور بینجامد؟
به عقیده توفیقی، این مسئله تابع یک متغیر نیست و تنها به خود احمدی نژاد باز نمی گردد.
او می گوید: “احمدی نژاد در شرایط کنونی از پشتوانه نسبتا مطمئنی در بین نیروهای سپاه پاسداران برخوردار است.”
این عضو سابق شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، رئیس دولت اصولگرا را “برآورده کننده مطالبات نیروهای امنیتی و سپاهی” عنوان می کند: “هم اکنون بسیاری از مناصب سیاسی و اجرایی کشور در اختیار نیروهای نظامی است و از سوی دیگر هیچ دولتی به اندازه دولت احمدی نژاد تامین کننده منافع مالی و اقتصادی سپاهیان نبوده است.”
توفیقی به واگذاری بسیاری از پروژه های عظیم اقتصادی کشور به سپاه در دوران شهرداری و ریاست جمهوری احمدی نژاد اشاره می کند و می افزاید: “به همین دلیل احمدی نژاد حمایت این بخش بسیار اثرگذار در معادلات قدرت جمهوری اسلامی را با خود دارد.”
او بر این مبنا، بخشی از حمایت آیت الله خامنه ای از احمدی نژاد را “از سر ناچاری” می داند و پیش‌بینی می کند: “با نزدیک شدن به انتخابات آینده مجلس این چالش ها افزایش پیدا می کند زیرا به نظر می آید، احمدی نژاد و تیم همراه او علاوه بر این انتخابات، به انتخابات آینده ریاست جمهوری و در دورنمایی بلندتر حتی به مقام رهبری جمهوری اسلامی نیز می اندیشند.”
