دیک چنی، معاون رییس جمهور امریکا روز شنبه ملک عبدالله، پادشاه عربستان را ملاقات کرد. هدف این سفر پیدا کردن راه حلی برای آرام کردن وضعیت عراق است که طی هفته اخیر، رویدادهای خونباری را تجربه کرده. درحال حاضر، واشنگتن امیدوار است که خانواده سلطنتی آل سعود از تأثیر خود بر شبکه های بومی سنی در کشور خود استفاده و راه حلی برای این معضل بیابند .
این دیدار که با متحدان اصلی واشنگتن انجام شد در زمان خاصی صورت گرفت: بحران لبنان؛ به بن بست رسیدن موقعیت اسراییل و فلسطین؛ ادامه کشمکش ها بر سر پرونده هسته ای ایران…
این درحالی است که روز قبل از نشست رییس جمهور بوش و نوری المالکی، نخست وزیر عراق، 215 نفر در بخش شیعه نشین بغداد طی چند عملیات تروریستی منتسب به شورشیان سنی به قتل رسیدند. هرلحظه ممکن است ائتلاف سست موجود در دولت بغداد از هم فروپاشد: حزب صدر، حزب نزدیک به امام شیعه مقتدا صدر، رهبر جیش المهدی، ازطرف دیگر تهدید کرده است که در صورت ملاقات با بوش به حمایت خود از دولت خاتمه خواهد داد.
درخصوص ایران، اغلب موضوعات مورد بحث دیک چنی و سعودی ها به نگرانی شیخ نشینان خلیج فارس برمی گردد که نمی خواهند شاهد تجهیز همسایه شیعه خود به سلاح های هسته ای و کشتارجمعی باشند؛ مسأله ای که مطمئناً بر اقلیت های شیعه این کشورها نیز تأثیر خواهد گذاشت. آنها از حمله به ایران نیز به دلیل امکان انجام اقدامات تلافی جویانه ازسوی دولت تهران واهمه دارند.
به علاوه، دولت واشنگتن تهران و سوریه را به براندازی دولت فواد سینیوره محکوم کرده؛ قابل ذکر است که دولت بیروت از زمان ترور پیر جمیل، وزیر مسیحی، بیش از پیش در معرض سقوط در پرتگاه بی ثباتی قرار گرفته است.
با توجه به رقابت پیچیده ای که از دهه ها قبل بین واشنگتن و تهران فاصله انداخته، اکنون این دو کشور در تلاش اند تا از تأثیرات منطقه ای خود در خاورنزدیک استفاده و دیگری را از گردونه این رقابت دیرینه خارج کنند. ایران روز شنبه درصدد برگزاری یک نشست سه محوره با حضور رؤسای جمهور عراق و سوریه بود؛ این درواقع هدفی است که تهران قصد تحمیل آن را دارد، چه در عراق و چه در بقیه کشورهای منطقه.
به نظر می رسد که این دیدار به تاریخ دیگری موکول شده باشد: از یک طرف، جلال طالبانی به دلیل بسته بودن فرودگاه بغداد سفر خود را قبل از روز یکشنبه لغو کرد، ولی خاطرنشان کرد که مطمئناً به تهران سفر خواهد کرد. ازطرف دیگر، دولت سوریه به این دعوت هیچ پاسخی نداده و تاکنون سکوت اختیار کرده، زیرا دمشق که امروز امیدوار است تا امتیازاتی به نیت بازسازی سیاسی از واشنگتن دریافت دارد، از این نگران است که به تقلید کورکورانه از تهران محکوم شود. و البته تاکنون متحد اصلی اش [دولت تهران] را از خود نرنجانده است…
احمد بخشایش، یک تحلیلگر ایرانی، درخصوص نشست تهران می گوید: “دولت جمهوری اسلامی اهداف دیگری را نیز دنبال می کند. ایران قصد دارد تأثیر و نفوذ خود را در عراق افزایش دهد.” این استاد علوم سیاسی در دانشگاه علامه تهران در ادامه می افزاید: “دولت ایران همچنین می خواهد پشتیبان دولت عراق باشد تا درصورت خروج نیروهای امریکایی از این کشور، بتواند آن را تحت حمایت خود نگهدارد.”
کیهان به عنوان محافظه کارترین روزنامه پایتخت پا را فراتر گذاشته و اظهار می دارد:” این نشست موضع رییس جمهور امریکا را به لرزه انداخته.”
این درحالی است که کمیسیونی درخصوص مسأله عراق به سرپرستی جیمز بیکر، وزیر امور خارجه اسبق امریکا، ممکن است در آینده ای نزدیک به رییس جمهور بوش سفارش نماید که برای درخواست همکاری سوریه و ایران دست یاری خود را به سوی این دو کشور دراز کند. رییس جمهور احمدی نژاد نیز با دانستن این واقعیت، اکنون قصد دارد قبل از اینکه ایالات متحده به درب مذاکره بکوبد، ساز خود را با بغداد و دمشق کوک کند.
به گفته استفان هادلی، مشاور امنیت ملی امریکا، عراق قصد دارد پیامی به دو همسایه خود بدهد. او در این خصوص می گوید: “واقعاً مهم است که عراق به طور مستقیم با این کشورها به مذاکره بپردازد و بسیار واضح وشفاف به آنها بگوید باید نقش مثبتی در ایجاد امنیت، ثبات و دموکراسی در عراق بازی کنند.”
منبع: نوول ابزرواتور، 25 نوامبر 2006
مترجم: علی جواهرفروش