مریم دستگیر
تنها یک هفته پس ازآنکه ایران اعلام کرد به غنی سازی درمقیاس صنعتی دست یافته است، وزیردفاع آمریکا به منظورجلب حمایت کشورهای دوست واشنگتن در منطقه برای مقابله با تهران بار دیگر به خاورمیانه سفرکرد و دراولین گام روزدوشنبه وارد اردن شد.
این سفر، به منظورآنچه “مقابله با نفوذ ایران درمنطقه” خوانده شده، انجام می شود. رابرت گیتس درسفردوره ای خود به منطقه از اردن، مصر واسراییل دیدن خواهد کرد. ایران طی هفته های گذشته ناخشنودی خود را نسبت به برگزاری کنفرانسی برای حل مسائل عراق درمصراعلام کرده بود. ازسوی دیگر آمریکا نیزتلاش کرده است تا آنجا که ممکن است درمعادلان منطقه ای ایران را خارج ازدایره بازیکنان درگیر بگذارد.
این سومین سفررابرت گیتس به خاورمیانه پس از انتخاب وی به عنوان وزیر دفاع آمریکا در دسامبرگذشته است. حضور مداوم رابرت گیتس درمنطقه نشان دهنده آن است که وزارت دفاع به صورت جدی وضعیت ایران، عراق و خاورمیانه را دردستور کارخود قرار دارد. طی ماه های گذشته برخی ازمنابع داخل این وزارتخانه اطلاعاتی را درخصوص برنامه هایی برای حمله پیشگیرانه به ایران درزدادند که پس ازآن توسط مقامات این وزارتخانه تکذیب شد با این وجود جورج بوش رییس جمهوری آمریکا طی ماه های گذشته چندین بار تاکید کرده است که برای برخورد با ایران، همه گزینه ها ازجمله گزینه نظامی روی میز است.
یکی ازمقامات ارشد وزارت دفاع گفته به لس آنجلس تایمز گفته است که پیام گیتس به اردن و مصر این است که حمایت از دولت نوری المالکی نخست وزیر عراق، بهترین راه برای جلوگیری ازاستیلای ایران درعراق است. آمریکا از مصر واردن خواسته است تا دولت های دیگر منطقه را درموقعیتی قراردهند تا با عراق همکاری کاملی را در اجلاس منطقه ای همچون اتحادیه عرب داشته باشند.
برخی ازدولت های عربی نسبت به حمایت ازدولت شیعه المالکی ازخود تردید نشان می دهند. چرا که معتقدند دولت وی به تهران بسیارنزدیک است. این مقام وزارت دفاع آمریکا گفته است که واشنگتن امیدوار است که این این کشور ها به حمایت خود ازدولت المالکی ادامه دهند: “ ما حقیقتا اعتقاد داریم که این مهمترین راه برای کاهش فشارایران است.”
ایالات متحده تلاش می کند با کنار گذاشتن ایران درمحاسبات منطقه ای نقش بیشتری به کشورهای همسایه عراق بدهد. ازجمله این کشورها اردن ومصرهستند که طی ماه های گذشته درمذاکرات صلح خاورمیانه وعراق، نقش فعال تری ایفا می کنند. اگر چه گروه مطالعه عراق به رهبری هامیلتون- بیکراز دولت بوش خواسته بود تا برای حل مساله عراق، ایران و سوریه را درنظر بگیرد، اما دولت بوش تلاش کرده است با قوی کردن محور عربستان سعودی، اردن، مصروحتی پاکستان، عملا ایران را خارج از برنامه ریزی های حل مساله عراق بگذارد. رابرت گیتس پیش ازسفر خود به منطقه گفته بود که سفر او به اردن به دلیل این است که واشنگتن اعتقاد دارد که این کشور نفوذسازنده و عمیقی درمنطقه دارد. سه موضوع لبنان، جنگ عراق ومناقشه اسراییل وفلسطین قراراست دردیدارهای گیتس و پادشاه عربستان مورد بررسی قرار گیرد.
دولت های عرب نگران رفتار دولت شیعه عراق با سنی های این کشورهستند که پس ازسقوط صدام قدرت را ازدست داده اند. همه کشورهایی که آمریکا ازآنها خواستارحمایت ازدولت المالکی است اکثریت سنی هستند.
یکی ازهمرهان گیتس درسفربه خاورمیانه گفته است که شک وتردی جدی نسبت به اینکه دولت مالکی دولت قدرتمندی است وجود دارد. به نوشته لس انجلس تایمز، دولت بوش روی اردن، مصروکشورهای عرب خلیج فارس برای مخالفت با انچه که واشنگتن ایران را به آن متهم می کند – تمایل برای ساخت سلاح اتمی وحمایت ازسازمان های مسلح – حساب می کند.
به نوشته این روزنامه اردن ومصربا برنامه هسته ای ایران مخالفت کرده اند و مقامات آمریکایی اعتقاد دارند که دوکشوریاد شده نسبت به حمایت ایران ازگروه های نظامی مانند حزب الله درلبنان وحماس درفلسطین نگرانی هایی دارند. آمریکا تلاش می کند موضوع خرید سلاح به کشورهای عربی را نیز مورد بررسی قراردهد. قرار است دراین زمینه عربستان سعودی وبرخی دیگر ازکشورهای عربی به خرید جنگ افزارهای نظامی ازایالات متحده بپردازند. اگرچه اسراییل نسبت به برنامه اعلام شده واشنگتن برای فروش بمب های دقیق هدایت شونده به عربستان سعودی ابراز نگرانی کرده است. آمریکا پیش از این چنین سلاح هایی را به اسراییل فروخته بود. مقامات آمریکا میگویند که پیامی که از این کاربه اسراییل می رسد می تواند آنها را آرام کند: چرا که دشمن دشمن من، دوست من است.
فشارسیاسی منطقه ای ایران درحالی افزایش می یابد که ازسوی دیگرهم اکنون بیش از سه ماه از ربوده‌شدن دیپلمات‌های ایرانی در اربیل عراق می‌گذرد و هنوز نیروهای آمریکایی این 5 دیپلمات را آزاد نکرده‌اند و آخرین خبرها حاکی از احتمال فراهم شدن دسترسی کنسولی سفارت ایران در عراق به این دیپلمات‌ها طی روزهای آینده است.