در حالی که وزیر خارجه دولت شیعه عراق، جمهوری اسلامی را متهم به ارسال سلاح از آسمان این کشور به سوریه کرده است ، سفیر جمهوری اسلامی در دمشق این ادعا را رد کرده و گفته است دولت بشار اسد نیازمند این کمک ها نیست.
هوشیار زیباری، وزیری کرد در دولت عراق کوشش بسیاری دارد تا کشورش را در جریان ارسال اسلحه از ایران به سوریه بی تقصیر نشان دهد، با این حال در این راه دشوار حرف های ضد و نقیضی هم می زند. وزیرخارجه دولت نوری المالکی روز جمعه در پایتخت ایالات متحده به مقامات آمریکایی گفت :” پرواز هواپیماهای ایرانی حامل سلاح به سوریه کاهش یافته است.”
این گزاره از آن جهت قابل تامل است که از اوایل پاییز سال گذشته که بازرسی عراق از هواپیماهای باربری جمهوری اسلامی آغاز شد، بغداد تاکنون ادعایی مبنی بر یافتن سلاح از داخل این هوایپماها به میان نیاورده بود.
نخستین بار 11 مهرماه در حالی که یک هواپیمای جمهوری اسلامی در حال عبور از آسمان عراق بود به دستور نیروی هوایی عراق فرودآمد و به ظن جابجایی اسلحه به سوریه مورد بازرسی قرار گرفت.
در آن زمان حدود سه ماه از اعلام رسمی وقوع جنگ داخلی در سوریه – توسط صلیب سرخ- گذشته بود و تهران کوشش فراوانی داشت تا مانع از سقوط دولت بشار اسد توسط شورشیانی شود که از سوی عربستان سعودی، قطر، ترکیه و غرب حمایت می شدند. شهریور پارسال بود که عراق از طریق ارسال پیام و تماس با سفیر جمهوری اسلامی در بغداد تأکید کرده بود که اجازه نخواهد داد محموله های سلاح و مهمات از طریق عراق به سوریه رسانده شود. دولت عراق با صدور بیانیه ای به جمهوری اسلامی هشدار داده بود که عبور از قلمرو زمینی یا هوائی این کشور برای ارسال جنگ افزار به سوریه را تحمل نخواهد کرد.
با این حال ناظران می گویند نفوذ جمهوری اسلامی در دولت شیعه عراق بیش از این بود که به راستی سلاحی کشف یا ضبط شود. هوشیار زیباری هم اوضاع را برای مقامات ارشد کاخ سفید چنین توجیه کرده است :” عراق نمی‌تواند آن را به طور کامل متوقف کند و با این حال، نباید کشور او به این خاطر مورد سرزنش قرار بگیرد.”
برخی کارشناسان معتقدند دشوار نیست که ایران پیش از انجام پرواز هواپیماهای باری خود به مقصد سوریه، بغداد را از نوع محموله آنها مطلع ساخته و از این راه دست دولت مالکی را برای انجام بازرسی های ظاهرا تصادفی باز بگذارد. به این ترتیب هم ایران به ادامه ارسال محموله های نظامی در بین پروازهای باری بر فراز عراق قادر گردیده و هم بغداد می‌تواند نظارت مورد درخواست آمریکا را در جهت بازرسی از پرواز های مشکوک هواپیماهای باری ایران بموقع اجرا بگذارد.
زیباری در این ارتباط روز جمعه همچنین به انتقال شکایات عراق به جمهوری اسلامی اشاره کرد و گفت کشورش “امکانات کافی” برای مانع شدن از چنین پروازهایی ندارد.
با این حال محمدرضارئوف شیبانی ، سفیر تهران در دمشق این مواضع زیباری را برنتابیده است و دیروز در گفتگو با خبرگزاری دانشجویان ایران – ایسنا- گفته است :” ایران به هیچ عنوان سلاحی به سوریه منتقل نمی‌کند.”
جمهوری اسلامی در 29 ماهی که از آغاز ناآرامی ها در سوریه می گذرد همواره تاکید کرده است که مانع از سقوط بشار اسد – رئیس جمهور این کشور- خواهد شد، در تمامی این مدت غرب و نیروهای مخالف اسد تاکید داشته اند که تهران به صورت مالی ، تسلیحاتی و نفری از ارتش بشار اسد حمایت می کند.
اتهام حضور نظامی جمهوری اسلامی در جنگ داخلی سوریه پس از آن جدی تر از همیشه مطرح شد که سید حسن نصرالله تاکید کرد نیروهایش در نبرد القیصر خواهند جنگید. گفته می شود حزب الله لبنان حد ود ۱۷۰۰ تن از نیروهایش را درگیر فتح شهر القُصیر در سوریه کرده است. سید حسن نصرالله در توجیه مداخله افرادش در این درگیری گفته بود: “حزب الله لبنان نمی تواند در قبال سرنوشت بشار اسد دست روی دست گذاشته و نظاره‌گر منفعل اوضاع و وقایع باشد.”
جمهوری اسلامی در دهه هشتاد میلادی و در زمان اوج گیری جنگ داخلی لبنان، گروه شبه نظامی حزب الله لبنان را تاسیس کرد؛ گروهی که به رهبران جمهوری اسلامی وفادارست. تا جایی که برخی ناظران می گویند مواضع اخیر حسن نصرالله با هماهنگی با سران جمهوری اسلامی مطرح شده است.
نیز سردار وحیدی وزیر دفاع در دولت قبلی در واکنش به گزارش های جدید رسانه های غربی درباره حضور نیروهای نظامی جمهوری اسلامی در ناآرامی های سوریه گفته بود: ”جمهوری اسلامی ایران نیروی نظامی به سوریه اعزام نکرده و نمی‌کند.”
با این حال ناظران می گویند چالاکی شبه نظامیان حزب الله در نبرد دو ماه پیش بدون برخورداری از تسلیحاتی که از تهران به دست آن رسیده غیر ممکن بوده است.
گفتنی است چند روز پیش نیز مسئوولان هواپیمایی کشوری عراق ، یک هواپیمای ایرانی را مجبور به فرود کردند.به گزارش ایسنا، بر اساس بیانیه وزارت حمل و نقل عراق، مسوولان عراقی یک فروند هواپیمای ایرانی که به مقصد سوریه در حال پرواز بود را مجبور کردند تا در فرودگاه بغداد به زمین بنشیند.
بر اساس بیانیه این وزارت خانه بعد از فرود اجباری این هواپیما، مسوولان عراقی به بازرسی از آن پرداختند اما به هیچ نوع اقلام ممنوعه ای از قبیل سلاح و غیرو دست نیافتند.
روز دوشنبه سفیر جمهوری اسلامی در دمشق ارتش بشار اسد را بی نیاز از کمک های تهران دانست و تصریح کرد :“سوریه از نظر توان نظامی در حدی است که نیازی به ارسال کمک‌های تسلیحاتی و ارسال نیرو به این کشور نداشته باشد. ارتش سوریه توانایی لازم را دارد و مجموعه مردمی شکل گرفته که تعداد قابل توجهی را به عنوان عضو پذیرفته که آنها داوطلبانه در مواجهه با گروه‌های تروریستی عمل می‌کنند.”
با این حال 15 مرداد روزنامه جوان – نزدیک به سپاه – با انتشار گزارشی که بعدا از روی خروجی سایتش حذف شده بود از کشته شدن 3 متخصص تانک ایرانی در حومه دمشق توسط موشک های شورشیان سوری خبر داده و آن را “شهید” نامیده بود. زمستان گذشته نیز رئیس ستاد بازسازی جمهوری اسلامی در جنوب لبنان به قتل رسیده است. البته سردار شاطری در زمان کشته شدن نه در لبنان بلکه در سوریه به سر می برد. از همین رو گفته می شود او که در لبنان به “حسام خوشنویس” معروف بود، برای کمک به ارتش بشار اسد برای سرکوب مخالفان تحرکات ویژه ای در سوریه داشته است..
وی پاییز سال 91 در جریان گردهمایی بسیجیان شرکتکننده در رزمایش “الی بیتالمقدس” که در اردوگاه قدس سمنان برگزار شد علنا کمک نظامیان و شبه نظامیان جمهوری اسلامی به دولت بعث سوریه را تایید کرده بود. سردار شاطری با توصیف سوریه به مثابه “عمق استراتژیک محور مقاومت” تصریح کرده بود: “این معیارها برای کمک به سوریه از سوی انقلاب اسلامی ایران کافی است.”
پیشتر فرمانده کل سپاه پاسداران نیز کمک های سپاه قدس – واحد ویژه عملیات برون مرزی سپاه – به بشار اسد را تایید کرده بود. با این حال مشخص نیست چرا محمدرضارئوف شیبانی اصرار دارد تا بگوید :” نه سوریه نیازمند این کمک‌هاست و نه ایران در این چارچوب اقدامی انجام می‌دهد.”
گرچه تنها جمهوری اسلامی نیست که بر آتش جنگ داخلی سوریه می افزاید، اتحادیه اروپا نیز با لغو تحریم های تسلیحاتی علیه سوریه ترتیبی داده است تا اعضای این اتحادیه – به ویژه فرانسه و بریتانیا- بتوانند شورشیان مخالف را مسلح کنند. ایالات متحده نیز از این موضوع حمایت می کند. همچنان که عربستان ، ترکیه و قطر نیز در این نزاع حاضر هستند.
کمک های نظامی کشورهای جهان به طرفین دعوا در سوریه در حالی ادامه دارد که جنگ داخلی این کشور تاکنون بیش از 100 هزار کشته و میلیون ها آواره بر جای گذاشته است. نهادهای بین المللی هر دو طرف درگیر را به انجام جنایت های جنگی فجیعی و استفاده از سلاح شیمیایی متهم کرده اند.
