محمدتقی کروبی: نگوییم دولت نمی تواند، می تواند

فرشته قاضی
فرشته قاضی

» در حوزه آزادی های سیاسی هیچ اتفاقی نیفتاده

مهدی کروبی روز گذشته از بیمارستان مرخص شد. محمد تقی کروبی، در مصاحبه با “روز” می گوید که پدرش پس از سه روز از بیمارستان مرخص و به منزل شخصی اش که محل حصر و به نوعی زندان اوست بازگردانده شده.

روز گذشته فاطمه کروبی، همسر مهدی کروبی از بستری شدن او در یکی از بیمارستان های تهران به دلیل تشدید مشکلات جسمانی خبر داده و به وب سایت سحام نیوز گفته بود که “ شرایط جسمی شان خیلی آسیب دیده، اما شرایط روحی شان عالی است، به تعبیرخودشان بیش از هر زمانی خدا را از انتخاب این مسیر شاکرند”.

خانم کروبی همچنین گفته از زمان روی کار آمدن دولت جدید، تغییر محسوسی در میزان برخورداری همسرش از حقوق زندانیان از جمله نحوه ملاقات با نزدیکان یا دسترسی به تلفن ایجاد نشده است. در همین زمینه با محمد تقی کروبی، فرزند مهدی کروبی مصاحبه و از او درباره نحوه تعامل دولت با مساله حصر پدرش و همچنین میرحسین موسوی و زهرا رهنورد سئوال کرده ایم.

او در مورد اینکه چرا مدتهاست هیچ خبری از وضعیت آقای کروبی از سوی خانواده او اعلام نمی شود، و آیا فشارهای امنیتی مانع از اطلاع رسانی در این زمینه شده، چنین توضیح می دهد: ما عمل های جراحی ایشان و بستری شدن شان را اطلاع رسانی کرده ایم.اما اگر در این مدت اطلاع رسانی نکردیم و شاهد این بودید که مدت هاست خبری از خانواده ما نیامده واقعیت این است که اتفاقی نیفتاده و تغییری صورت نگرفته؛ در این مدت نه مثبت و نه منفی خبری نبوده که در موردش اطلاع رسانی بکنیم. در مورد عمل جراحی پدرم و عمل دیسک و زانو اطلاع رسانی کرده بودیم، ما هیچ گاه در مقابل فشارهایی که ممکن است وجود داشته باشد اطلاع رسانی را محدود نمی کنیم اما اطلاع رسانی را منوط به این می دانیم که اتفاق مثبت یا منفی ای در شرایط حصر ایجاد شود تا با جامعه و مردم در میان بگذاریم.

محمدتقی کروبی سپس درباره وضعیت جسمانی پدرش و وضعیت فعلی او چنین توضیح می دهد: همانطور که مادر اشاره کرده اند پدر ما سه سال از حصر را در مکانی متعلق به وزارت اطلاعات گذراندند و در آن مکان هم کاملا تنها بودند. شرایط حصر هم طوری بود که از دسترسی به هوای آزاد و نور آفتاب محروم بودند. ماندن مدت طولانی در چنین شرایطی عوارض جسمانی برای ایشان داشت؛ عوارضی مثل نرمی استخوان، کاهش شدید ویتامین دی، عود کردن دیسک و بیماری های تنفسی و گوارشی و… چند بار هم در بیمارستان بستری شدند. نهایتا دو بار عمل جراحی کردند. چند وقت پیش یکی روی زانوی ایشان بود و دیگری دیسک کمر. مراحل مربوط به مشکل تنفسی که ناشی از همان عدم دسترسی به هوای آزاد بود در یک پروسه درمانی قرار گرفت. خدا را شکر مساله تنفسی شان از زمانی که به خانه منتقل شدند خیلی بهتر شد و وضعیت گوارشی شان هم نسبتا خوب است. بی اشتهایی شدید که موجب کاهش شدید وزن بود کمی برطرف شده. چون جسم شان ضعیف شده در مقابل بیماری زودتر آسیب می بینند. یک بیماری پوستی به اسم زونا هم از چند هفته پیش شروع شد، همزمان زانوی شان را که عمل کرده بودند به شدت درد می کرد. شاید گرفتن مسکن های مختلف و داروهایی که مصرف می کنند وضعیت گوارشی شان را به هم ریخته بود و بی اشتهایی شدید داشتند، همین ناراحتی گوارشی خود پزشک دستگاه امنیتی را هم مجاب کرد که ایشان از مداوا در منزل به بیمارستان منتقل شوند و با خانواده هماهنگ کردند و طبیعی است که خانواده ضمن تشکر از پزشک محترم، پزشکان دیگری هم مدنظر داشتند که همکاری انجام پذیرفت و به بیمارستان منتقل شدند. آزمایشات مختلف انجام شد و الان هم مرخص شدند. نیاز به مراقبت بیشتر دارند که بتوانند از هوای آزاد بیشتر استفاده کنند و یک مقدار هم وضعیت تغذیه شان بهتر شود.

مهدی کروبی، میرحسین موسوی و زهرا رهنورد از ۲۵ بهمن سال ۸۹ در حالی در بازداشت خانگی به سر می برند که علیرغم همه اتهاماتی که حامیان محمود احمدی نژاد و رهبر جمهوری اسلامی، متوجه آنها کرده اند هیچ دادگاهی برای رسیدگی به این ادعاها برگزار نشده است. تاکنون هیچ یک از مقامات جمهوری اسلامی نیز مسئولیت حصر مهدی کروبی، میرحسین موسوی و زهرا رهنورد را برعهده نگرفته اند.

حسن روحانی که سال گذشته بر مسند ریاست جمهوری نشست در دوران تبلیغات انتخاباتی وعده هایی مبنی بر آزادی زندانیان سیاسی و رفع حصر از رهبران جنبش سبز داده بود. او در جمع دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف در زمان تبلیغات انتخاباتی و در پاسخ به آنها گفته بود: “به نظر من مشکل نیست شرایطی را در یک سال آینده بشود فراهم کرد که نه تنها آن‌هایی که در حصرند آزاد شوند بلکه حتی آن‌هایی که به خاطر سال ۸۸ در زندان هستند هم آزاد شوند”.

 اما اکنون با گذشت بیش از یکسال از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، هیچ گونه تغییری در وضعیت حصر رهبران جنبش سبز صورت نگرفته و خانواده های آنها می گویند که حتی تماسی نیز از سوی دولت با آنها گرفته نشده است. هفته گذشته خدیجه موسوی خامنه، خواهر میرحسین موسوی در مصاحبه با “روز” بر این مساله تاکید کرده بود و حالا محمدتقی کروبی، فرزند مهدی کروبی در همین زمینه به “روز” می گوید: این مورد را هم در مصاحبه با نزدیکان آقای موسوی به آن رسیدید و هم آنچه که امروز در فضای سیاسی ایران اتفاق می افتد بر این موضوع تاکید می کند. برای مثال اتفاقی که برای دراویش افتاد و زندانیانی که مظلومانه گرفتار هستند و بعد خانواده ها و دراویشی که می خواهند برای همدردی مشارکت کنند، دیدید که تعداد بسیار زیادی را به نحو بسیار بدی ضرب و شتم و دستگیر کردند. از بد حادثه با وجود گذشت یک سال دولت در زمینه آزادی های مدنی و حقوق سیاسی جامعه حساسیتی از خود نشان نداده. درباره حصر رهبران جنبش سبز هم همین طور است، یعنی واقعیت اش این است که اگر چه اینها به عنوان چهره های مطرح کشور هستند و سلامتی و آزادی شان بسیار مهم است و هرگونه تغییری نشانگر تغییر رویکرد است اما می بینیم که هیچ اتفاقی در این حوزه هم نمی افتد و مهم تر اینکه قدم مثبتی هم دیده نمی شود. تغییرات اندکی هم اگر اتفاق افتاده، برای مثال اگر این بار کمی سریع تر بردند بیمارستان، ناشی از تغییر فضای کشور است نه از مجموعه پی گیری مقامات دولتی در این حوزه. به نظر من شخصا، دولت از ابتدا هم یک موضوعی را به اشتباه مطرح کرد و آن اینکه مسائل بین المللی بر مسائل داخلی اولویت دارد و تلاش اش را بکند در قدم اول بحران های بین المللی را حل کند و سپس به مسائل داخلی بپردازد. نمی شود قانون اساسی را تفکیک کرد، وظایف دولت را تفکیک کرد و اهم و فی الاهم کرد. اینها هر کدام مستلزم توجه دولتمردان است، اما متاسفانه دولتمردان ما اگر چه قدم هایی در عرصه بین المللی برداشته اند، در حوزه داخلی توجهی به حقوق سیاسی و مدنی که مهم ترین پایگاه اجتماعی این دولت است و تنها نکته ای که این دولت و این کاندیدا را از سایر کاندیداها متمایز کرد پرداختن به همین امور بود، توجهی نکرده اند.

او می گوید که هیچ تماسی از سوی دولت با خانواده مهدی کروبی گرفته نشده: هیچ کسی از مقامات دولتی تاکنون با ما تماس نگرفته. باید به یک نکته توجه کرد اینکه دولت در ارتباط با موضوع آزادی های مدنی و حقوق معترضین به طور جدی تاکنون وارد اصل موضوع نشده. دلایل متعددی ممکن است در ذهن طراحان این تفکیک باشد از جمله اینکه شاید بگویند اگر مسائل بین المللی را حل کنیم با دست پر به مسائل داخلی خواهیم پرداخت. من نمی خواهم وارد این استدلال و استدلالات دیگر شوم و نقد کنم اما می خواهم به یک نکته اشاره کنم و آن اینکه یک دولت و یک مجموعه به قدرت می رسد و قبل از رسیدن به قدرت وعده هایی داده و مهم تر اینکه متعهد به اصول قانون اساسی است. نمی توان اصول قانون اساسی را معلق و منوط کرد به شرایطی که مربوط به بیرون می شود. مسائل بیرون آنطور که دولت فکر می کرد حل نشد. ۸ سال گذشته دولتی سر کار بود که هم در مسائل داخلی هم در مسائل بیرونی تخریب به تمام معنا بوده، اینکه دولت حتی تصورش این بود که بحران هسته ای یا موضوعات این چنینی را ۶ ماهه یا ۳ ماهه حل می کند باید بگویم ناشی از عدم شناخت نسبت به حقوق بین الملل و روابط بین الملل بوده. پر واضح است پرونده ای را که به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شده و در آژانس به بحران رسیده، حتی اگر از نظر حقوقی هم اراده ای باشد به این سرعت بسته نمی شود. حال در چنین شرایطی منوط کردن مسائل داخلی به آن بسیار غلط است. و مهم تر اینکه بسیار بسیار غلط است که بگوییم دولت نمی تواند. اتفاقا دولت می تواند. دولت اختیارات بسیاری دارد، بسیاری از امور اجرایی زیرمجموعه همین دولت دارد اتفاق می افتد. به طور طبیعی مردم انتظار دارند بین وزارت کشور وزیر کشوری که دستش آغشته به خون مردم است با وزیر کشور دولتی که با رای معترضین به قدرت رسیده تفاوت در رفتار و عمل ببینند. وقتی در نیروی انتظامی در بر همان پاشنه می چرخد برای مسئولانش، در حالیکه زیر نظر وزیر کشوری است که زیر نظر رئیس جمهور است، شورای عالی امنیت ملی به موضوعات خاص اصلا ورود نمی کند. در حالیکه یک تعداد از اعضای دولت وارد این شورا شده اند. پس چه فرقی می کند و چه تفاوتی برای جامعه است بین این افراد و افراد قبلی. من البته بر این باور هستم که این افراد دلسوز هستند اما اینگونه نگوییم که دولت نمی تواند. اتفاقا دولت می تواند. دولت خیلی قدرت دارد و بخش اعظم مسائل اجرایی زیر نظر دولت است.

محمد تقی کروبی می افزاید:بهترین پاسخ به آن دسته از مشاورانی که دولت را برحذر می کنند و می گویند بگوییم دولت اختیار ندارد و توپ را بیندازیم زمین کسی که پاسخگو نیست، این است که بگوییم نه، دولت اختیار دارد و باید دولت را پاسخگو کرد. دولت می تواند با رایزنی و قدرت اجرایی اش کارها را پیش ببرد. من پدرم رئیس مجلس بود و قدرت اجرایی رئیس جمهور را هم نداشت اما همه می دانند که اقای کروبی وقتی رئیس مجلس بود که فقط نقش قانونگذاری دارد با رایزنی با مسئولان بالای مملکت توانست بسیاری مشکلات را حل کند. طبیعی است رئیس جمهور می تواند علاوه بر رایزنی از قدرت اجرایی اش هم استفاده کند.

دکتر ابراهیم امینی، عضو هیات پی گیری و نظارت بر اجرای قانون اساسی در زمان ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی و عضو هیات رئیسه مجلس ششم در مصاحبه با “روز” گفته بود که رئیس جمهور می تواند در مسائلی که مربوط به نقض قانون اساسی از سوی نهادها و حوزه های دیگر می شود از جمله در مساله حصر، تذکر قانون اساسی بدهد. محمدتقی کروبی با اشاره به همین مساله می گوید: کاملا حرف حقوقی و قانونی و درستی است.اتفاقا مادرم هم اشاره ای به این موضوع داشته اینکه تاکنون هیچ کسی در این زمینه، نه دبیر و نه رئیس شورای عالی امنیت ملی کاری نکرده. موضوع برای ما و جامعه این نیست که بتوانند حل کنند اما موضوع این است که اراده ای در جهت تحقق حقوق اساسی مردم وجود دارد یا ندارد. یکی از مهم ترین نمادهایش این است که دولت حداقل این موضوع را شفاف کند. بالاخره شورای عالی امنیت ملی مصوبه ای در این زمینه دارد یا ندارد؟ روشن کنند. مصوبه دارای زمان است. بعد به لحاظ حقوقی ما می توانیم اقامه دعوا کنیم و بگوییم که شورای عالی امنیت ملی حق اعمال مجازات ندارد و اصلا حق ورود به این حیطه را ندارد چون اعمال مجازات تنها در حیطه دستگاه قضایی است. موضوع این جا است که دولت اراده ای از خودش مبنی بر شفاف سازی هم تاکنون نشان نداده والا اگر دولت اقدامات خودش را بکند و گزارشش را بدهد همین می تواند افکار عمومی را مجاب کند که بالاخره دولت قدمی در این حوزه و حوزه های حقوق سیاسی برداشته.

فرزند مهدی کروبی در ادامه می افزاید: این عین واقعیت است که هیچ کس هنوز نمی داند قضیه حصر به چه صورتی بوده. کلیات موضوع را می دانند که این تصمیم خارج از سیستم حقوقی کشور گرفته شده و دستگاه قضایی اصلا وارد نشده و خود را ذیصلاح هم نمی داند در این زمینه. به طور عام گفته شده تصمیم در شورای عالی امنیت ملی گرفته شده و اینکه رهبری نقش اصلی را دارد، این هم به معنای عام گفته شده. اما طبیعی است که خواست رهبری باید در یک شکل و قالبی تدوین شده باشد. تا الان ما به عنوان خانواده آقای کروبی نمی دانیم، خانواده آقای موسوی هم نمی دانند، مهم تر اینکه چهره های رده اول سیاسی کشور هم نمی دانند. این طبیعی است و انتظار بسیار بسیار اولیه و طبیعی است که دولت، بخصوص رئیس شورای عالی امنیت ملی یعنی آقای روحانی به عنوان رئیس جمهور و دبیر این شورا یعنی آقای شمخانی سریع این موضوع را روشن کنند که وضعیت چیست؟ ما در چه وضعیتی هستیم. مصوبه ای وجود دارد یاندارد؟ نقل قولی که از رهبری می کنند شفاهی بوده؟ کتبی بوده؟ اینها چیزهایی است که هیچ هزینه ای را متوجه دولت نمی کند و در عین حال جزو وظایف و تعهدات اش است.

او با تاکید بر اینکه دولت در مورد حقوق مدنی و آزادی های سیاسی باید اراده خود را نشان دهد می گوید: تاکید می کنم ما دغدغه آقای کروبی و آقای موسوی را مطرح می کنیم به عنوان رهبران در بند اما موضوع اصلی ما تغییر رویکرد دولت در مقوله حقوق مدنی و آزادی های سیاسی تمامی آحاد جامعه است. آقای کروبی در پیام تبریک خود به آقای روحانی که به طور شفاهی از طریق مادرم رساندند تاکید کردند در سیستمی که نقض حقوق بشر در آن به طور جدی انجام می شود و افراد ناشناخته دست شان به جایی بند نیست این فرصت را مغتنم بشمارید و به داد مردم برسید. به اعتقاد من باید از دولت بخواهیم نه تنها در مورد حصر بلکه در مورد حقوق و آزادی های سیاسی اراده خود را نشان دهد. ماجرای دراویش، مساله اوین و ماجرای احضارهای وزارت اطلاعات، زیرمجموعه دولت است. اتفاقا الان در این مسائل سپاه فعال نیست وزارت اطلاعات دارد به همان نحو گذشته عمل می کنند. در حالیکه جامعه باید تفاوت بین آقای علوی و آقای مصلحی را حس بکند. وزارت اطلاعات زیرمجموعه دولت است. اینها نکاتی است که از نظر من دغدغه است و این دغدغه را باید به دولت انتقال داد. نمی شود بار همه این مسائل و مشکلات را صرفا گردن شخص رهبری را انداخت و عنوان رهبری را رافع مسئولیت های دولت بدانیم.