چند روز پس از انجام مذاکرات هسته‌ای و سخنان حسن روحانی در دیدار با سفیر سوییس که خواستار انتقال حسن‌نیت ایران به آمریکا شده٬ برخی نمایندگان مجلس معترض محرمانه بودن مذاکره‌های انجام شده در ٰژنو شدند.
اعتراض نمایندگان مجلس پس از آن رخ داده که چند رسانه غربی گزارشی را به عنوان متن پیشنهادهای ایران منتشر کردند و با این ادعا که جزییات پیشنهاد ایران به غرب است، بهانه ای ساختند برای اعتراض مخالفان مذاکره با آمریکا که با آن دولت روحانی را متهم کنند که پیشنهادهایی را که غریبه ها بدان دسترسی دارند از مردم ایران مخفی نگاه می دارد.
اواخر هفته گذشته وب‌سایت المانیتور٬ درباره پیشنهادهای ایران به طرف مقابل ٬ نوشته بود: “پیشنهاد ایران مواردی از جمله تعلیق غنی‌سازی بیست درصدی، قول تبدیل ذخایر بیست درصدی به میله‌های سوخت و دست کشیدن از اورانیوم مصرف شده در راکتور آب سنگینی که قرار است در اراک ساخته شود را در بر می‌گیرد. این تعهدات در کنار پذیرش افزایش بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باعث خواهد شد که غرب بتواند به این اطمینان برسد که ایران ناگهان به سمت ساخت سلاح اتمی خیز بر نمی‌دارد”.
پیش از این اعلام محرمانه بودن مذاکرات و بسته پیشنهادی٬ با واکنش اصول‌گرایان مواجه شده بود. از آن جمله وب‌سایت اصول‌گرای بولتن‌نیوز٬ در این زمینه نوشته بود: “عراقچی نماینده ارشد کشورمان از معاونین وزرای خارجه گروه ۱+۵ درخواست کرده است که مانع از انتشار جزئیات طرح ایران برای حل موضوع هسته ای به بیرون بشوند زیرا درز اطلاعات به خارج باعث می شود که گروههای تندرو!!! در ایران مانع موفقیت این طرح بشوند. این در حالیست که بخش عمده نرم افزار اطلاعاتی پاورپوینتی که آقای ظریف برای ارائه مطلب خود به گروه ۱+۵ استفاده کرده است به نمایش ساختار پیشنهادی برای انجام مذاکرات آینده تمرکز داشته است. این درخواست آقای عراقچی از دیپلماتهای گروه ۱+۵ و اعلام اینکه اگر جزئیات طرح به بیرون درز کند باعث کارشکنی از سوی افراطیون ایرانی می شود با هیچ منطقی از اصول دیپلماسی انقلابی ایران سازگاری ندارد و معلوم نیست به چه دلیل این سخن از سوی او بیان شده است”.
حسین شریعتمداری٬ مدیرمسوول منصوب آیت‌الله خامنه‌ای در روزنامه کیهان٬ هم در سرمقاله این روزنامه نوشت: “آنچه با جرات درباره مذاکرات ژنو می‌توان گفت این است که حریف امتیاز- و یا قول امتیاز- گرفته و در مقابل هیچ امتیازی نداده است. اگر اینگونه باشد- که شواهد از آن حکایت می‌کنند- با پوزش باید پرسید؛ غیر از امتیازاتی که احتمالا به حریف داده و یا قول آن را داده‌ایم، چه نکته و بخش درخور توجه دیگری هست که باید محرمانه بماند؟”
هم‌زمان مجتبی ذوالنور٬ مشاور نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران در این زمینه گفته بود: “اگر گروه ۱+۵ بگوید تا زمان لغو غنی‌سازی، تحریم‌ها را لغو نمی‌کند، ممکن است تیم مذاکره‌کننده ایرانی نیز وعده‌هایی داده باشد که مورد قبول ملت قرار نگیرد؛ از این رو مذاکرات نیاز به شفاف‌سازی دارد”.
محمدجواد ظریف٬ وزیر خارجه اما اخبار منتشر شده درباره پیشنهادی ایران را غیرواقعی توصیف کرد وو در صفحه فیس بوک خود نوشت: “همه مطالبی که برخی رسانه های غربی از قول منابع موثق ایرانی در مورد جزئیات خیالیِ طرح نوشته اند همه حدس و گمان است و هیچ کدام ارتباطی به طرح و بحث های جلسه ندارد”.
به گفته ظریف: “مذاکرات ژنو مفید و سازنده بود. توافق هم کردیم که بحث ها محرمانه بماند. محرمانه ماندن مذاکرات به معنای واهمه داشتن از افشای محتوای آن نیست. اطمینان داشته باشید که هیچ نگرانی در مورد اعلام عمومی آنچه در مذاکرات طرح شد نداریم… مطمئن باشید که بنده و همکارانم آن چنان استوار و منطقی مذاکره کرده ایم که هیچ نگرانی از افشای مطالب مذاکرات نداریم. ولی چون برای رسیدن به تفاهم وارد این عرصه دشوار شده ایم و نه برای افشاگری و برد زودگذر و کم فایده تبلیغاتی، لذا جزئیات مذاکره را، با کسب اجازه از محضر شریف مردم، محرمانه نگاه می داریم”.
با این حال٬ برخی نمایندگان مجلس به انتقاد از محرمانه بودن مذاکرات پرداخته و خواستار افشای جزییات آن هستند.
حسین نقوی‌حسینی٬ عضو کمیسیون امنیت ملی٬ با اشاره به نشست این کمیسیون برای بررسی این مذاکرات با حضور محمدجواد ظریف٬ گفت: “این که ما مطرح کنیم مباحث مذاکرات محرمانه است، این واقعا اعلام خوبی نیست. اولا به جهت این که مباحثی که در نشست مطرح می‌شود هیچ وقت محرمانه نمی‌ماند، اگر ما هم سعی کنیم که مطالب را مطرح نکنیم دیگران مطرح می‌کنند. ثانیا نمی‌شود مسائل مربوط به منافع ملی کشورمان را محرمانه نگه داریم، مگر چنین چیزی می‌شود! بالاخره ملت ما باید در جریان روند گفت وگو‌ها و تصمیم‌گیری راجع به منافع ملی کشورشان قرار بگیرند. مگر ما می‌توانیم بگوییم مردم، ما در مورد منافع ملی کشور تصمیم می‌گیریم محرمانه است و شما خبر نداشته باشید! بعد از سایت‌های غیررسمی بشنویم مطالبی مطرح می‌شود که ملت ایران برای حفظ آن‌‌ها سال‌های سال خون دل خوردند”.
مساله‌ای که مورد اشاره منصور حقیقت‌پور٬ دیگر عضو این کمیسیون نیز قرار گرفته است: “اگر بنا است مردم ایران از جزئیات مذاکرات هسته‌ای مطلع نشوند وزارت امور خارجه باید توجیهات لازم را در این باره داشته و به مردم ارائه کند و به طور شفاف با مردم صحبت کند… از محتوای بسته پیشنهادی ایران به گروه ۱+۵ هیچ کدام از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس حتی رئیس کمیسیون و رئیس مجلس هم با خبر نیستند وزارت خارجه و دولت باید یا دلیل قانع‌کننده‌ای را برای عدم اطلاع‌رسانی در خصوص مذاکرات هسته‌ای را به مردم ارائه کند و یا قید محرمانه را از مذاکرات برداشته و مردم را در جریان جزئیات آن قرار دهد”.
محمد صالح جوکار٬ دیگر نماینده‌ای بود که خواستار شفاف شدن جزییات مذاکرات هسته‌ای شده است: “مسئولان مذاکرات ۱+۵ باید به طور حتم اطلاعات و نتایج مذاکرات هسته‌ای را به گوش رسانههای ملی برسانند و این در حالی است که باید از مسئولان ذی ربط پرسید آیا بهتر نیست مردم به جای رسانههای غربی، نتیجه مذاکرات را از رسانههای خودی بشنوند. شفاف‌سازی در کلیت مذاکرات هسته‌ای نمی‌تواند ضرری به منافع امنیتی کشور وارد کند”.
گفت‌وگوای ایران و ۱+۵ در ژنو در حالی انجام شده است که برخی موارد مطرح شده در این مذاکرات با واکنش اصول‌گرایان مواجه شده است. نشریات٬ خبرگزاری‌ها و وب‌سایت‌های نزدیک به اصول‌گرایان تلاش کرده‌اند با انتشار تحلیل و مصاحبه‌های گوناگون٬ بخش‌هایی از مذاکرات را زیر سوال ببرد. خبرگزاری فارس٬ اقدام به انتشار مصاحبه با تعدادی از نمایندگان مجلس کرده و به نقل از آنان امکان پذیرش پروتکل الحاقی از سوی ایران را تقریبا غیرممکن دانسته است.
حسن کامران٬ سیدباقر حسینی و محمدحسین آصفری٬ اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس٬ در گفت‌وگوهای جداگانه‌ای٬ امکان پذیرش پروتکل الحاقی را به صدور اجازه برای انجام غنی‌سازی در خاک ایران و همچنین تصویب مجلس موکول کرده‌اند.
هم‌زمان کمیته‌‌ای که پس از گفت‌وگوی تلفنی روحانی و اوباما به عنوان “کمیته صیانت از منافع ایران” تشکیل شده است٬ اقدام به برگزاری چندمین راهپیمایی خود پس از نمازجمعه در هفته‌های اخیر کردند.
این کمیته در سه هفته گذشته دو راهپیمایی در انتقاد از احتمال حذف شعار “مرگ بر آمریکا” و روند اطلاع‌رسانی درباره مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه ۱+۵ برگزار کرده است. در تازه‌ترین این راهپیماییها٬ معترضان با شعار “جمعه شفافیت و صداقت با مردم” به محرمانه ماندن مذاکرات هسته‌ای اعتراض کردند.
در پایان این راهپیمایی قطعنامه‌ای صادر و از مقام‌های دولت یازدهم خواسته شد: “ملت ایران را از محتوای بسته پیشنهادی به غرب و امتیازاتی که قرار است به طرف مقابل داده شود آگاه کنند… مسئولین به حقوق اساسی ملت مبنی بر آگاه بودن از معامله‌ای که قرار است با غرب صورت بگیرد احترام گذاشته و رویکرد امنیتی و مخفی کاری با مردم را کنار بگذارند”.
این راهپیماییها در حالی انجام می‌شود که حسن روحانی در دیدار با سفیر جدید سوییس در ایران٬ ابراز امیدواری کرده که وی “حسن نیت جمهوری اسلامی را به طرف آمریکایی منتقل کند”.
از سوی دیگر محمد محمدیان٬ نماینده ولی‌فقیه در دانشگاه‌ها٬ با اشاره به سخنان هفته‌های اخیر پیرامون احتمال مذاکره با آمریکا٬ گفت: “مذاکره فی نفسه ممنوعیت ندارد وانسان می‌تواند با بدترین دشمنانش هم مذاکره کند اما مسأله اینجاست که یک عده از اول انقلاب اصرار دارند که آمریکا دشمن نیست بلکه کلانتر دنیاست”. به گفته محمدیان “یک جریان فکری در کشور منتظر است که آب و جارو بردارد و سفارت خانه را تمیز کند و برای آمریکایی ها فرش قرمز بیندازند این جریان برای رسیدن به اهداف و مقاصدش حتی دست تحریف مدرن زده است این ها در راستای تحریف خاطرات امام خمینی (ره) صرف نامه فرستادن به امام را شأنیت بخشیده اند و گمان می کنند ارسال یک پیشنهاد ولو طرف مقابل به آن جوابی ندهد آن پیشنهاد مشروعیت پیدا می‌کند”.
