تحریم های سنگینی در راه است

نویسنده

jalili604.jpg

‏ اسکات پیترسون ‏

تهران- شش قدرت برتر جهان به رهبری ایالات متحده در صدد تصویب دور تازه ای از تحریم ها علیه ایران ‏هستند. به دنبال ابراز تاسف خاویر سولانا، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از گفتگوی پنج ساعته اش ‏با فرستاده ایران در روز جمعه ، موضوع تحریم ها بر سر برنامه بحث انگیز هسته ای ایران ، مجددا پیگیری ‏خواهد شد.‏

رهبران ایران اعلام داشته اند که غنی سازی اورانیوم را متوقف نخواهند کرد. درخواست شورای امنیت ‏سازمان ملل برای توقف غنی سازی در راستای همکاری بیشتر ایران با آژانس بین المللی انرژی هسته ای و ‏به منظور کاستن نگرانی ها از جاه طلبی های هسته ای این کشور به عمل آمده بود. سعید جلیلی، مذاکره کننده ‏ارشد جدید ایران، قول داده بود “ابتکارات جدیدی” را با خود به این دیدار می آورد.‏

اما وقتی تاریخ دیگری برای ملاقات های بعدی تعیین نشد، شکست گفتگوها به نشانه پایان نافرجامی بر 18 ‏ماه تلاش کشور های غربی در محدود ساختن برنامه هسته ای بحث انگیز ایران به حساب می آید.‏

به نظر می رسد کار بر روی تنظیم تحریم های تازه سازمان ملل در این هفته به جریان بیفتد. این تحریم ها به ‏دو دسته از تحریم های متعادل تر سازمان ملل اضافه خواهد. ایالات متحده اخیراً ضرب شستی از تحریم های ‏یک جانبه را نشان داده که برای ادامه آن نیاز دارد کشورهای چین و روسیه، که مبادلات عظیم تجاری با ‏ایران دارند، با آن موافقت کنند.‏

گرت اوانس، رییس گروه بحران بین المللی که برای دیداری با مقامات ارشد ایران در تهران به سر می برد، ‏می گوید: “همه باید یک نفس عمیق بکشند، کمی عقب بروند و رویکرد جدیدی را برای مذاکرات بپذیرند. ‏مهمترین موضوع، بازداشتن ایران از دستیابی به سلاح هسته ای است. غنی سازی، به خودی خود موضوع ‏ما نیست.“‏

پنج عضو دایم شورای امنیت بعلاوه آلمان، روز شنبه برای تعیین قدم بعدی در برخورد با برنامه هسته ای ‏ایران، دیداری را برگزار کردند. ایران همچنان از پیشرفت چشمگیر در فرایند غنی سازی خود خبر می دهد ‏و در عین حال خواستار خروج پرونده اش از شورای امنیت است. ‏

ایالات متحده می گوید ایران “هرگز اجازه دسترسی به بمب را نخواهد داشت” و از کنار گذاشتن موضوع ‏اقدام نظامی علیه ایران هم طفره می رود.‏

آقای اوانس، وزیر امورخارجه اسبق استرالیا، می گوید غرب باید بپذیرد استراتژی مذاکرات تا کنون “کاملاً ‏ناموفق” بوده است و در جریان آن ایران از قابلیت صفر سانتریفوژ به 3000 دستگاه پیشرفت کرده است. ‏

اوانس می گوید در همین حال، تردیدها هم راجع به ایران افزایش یافته است. این کشور مسایل حساسی از ‏برنامه هسته ای اش را بازگو نکرده و محمود احمدی نژاد هم به طرز غیر قابل انعطافی، بی اعتنا است. ‏اوانس گفت “این مساله به معنی این است که ایران برای جلب رضایت باید آماده باشد به بازرسی های به ‏مراتب بیشتر تن در دهد.” ‏

این یعنی فراتر رفتن از خطوط امن پیمان منع گسترش سلاح هسته ای (ان پی تی) که ایران خود از امضاء ‏کنندگان آن است. این حتی به معنی فراتر رفتن از پیمان الحاقی است که شامل بازرسی های غیر مترقبه می ‏شود. ایران برای مدتی به طور داوطلبانه پروتکل الحاقی را مشتاقانه پذیرفت اما پس از ارجاع پرونده اش به ‏شورای امنیت، عمل به آن را معلق نمود. ‏

ایران تمایل خود برای بدست آوردن سلاح هسته ای را انکار می کند. منوچهر متکی، وزیر امورخارجه این ‏کشور، روز جمعه در نامه ای به بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل، نوشت “ایران هیچ مشکلی با شفاف ‏سازی اقداماتش ندارد و این حتی از الزامات موجود هم فراتر است. او ضمناً نوشته بازرسان آژانس بین ‏المللی انرژی هسته ای، 2500 روز صرف بازرسی از مراکز کشور کرده اند تا بی اساس بودن اتهامات ‏‏(مبنی بر وجود برنامه نظامی) را تایید نمایند.“‏

معذالک، بازی های سیاسی همچنان ادامه دارد. آژانس های خبری به نقل از یک دیپلمات فرانسوی گزارش ‏دادند که ملاقات سولانا با فرستاده ایران یک “افتضاح” بود. ایرانی ها می خواستند گفتگوها را دوباره از اول ‏شروع کنند و سولانا هم در حالی که “با خود فکر می کرد آینده مذاکرات چگونه خواهد بود”، دیدار را ترک ‏کرده است. ‏

جلیلی پیش از دیدار با سولانا در یک کنفرانس خبری در تهران گفته بود: “ایران همه ملزومات مورد توافق ‏را رعایت کرده و به همین دلیل بر بهره مندی از حقوقش در چهارچوب پیمان متع گسترش پافشاری می کند.” ‏او گفت اعتقاد دارد همه سلاح های کشتار جمعی “غیر قانونی” و “بی مصرف” هستند و اینکه “زبان زور” ‏علیه ایران به کار نمی آید.‏

از سوی دیگر، تحلیلگران می گویند این وظیفه ایران است که صلح آمیز بودن برنامه های هسته ای خود را ‏اثبات کند. الکساندر پیکایف، کارشناس موسسه روابط اقتصادی و بین المللی در آکادمی علوم روسیه، می ‏گوید: “اگر نظیر گزارش اخیر آژانس دو سال پیش منتشر می شد، وضعیت ما الان فرق می کرد. اما حالا ‏دیگر خیلی گذشته است.“‏

آقای پیکایف در تهران گفت: “اگر ایالات متحده سران آژانس بین المللی هسته ای را متقاعد سازد تا گزارش ‏بدبینانه تری را ارایه دهند، برای روسیه و چین مشکل است در برابر تحریم های بیشتر، ایستادگی کنند.” او ‏می گوید مسکو بر سر دو راهی است. بخشی از علت هم این است که ایران مسیرهای هسته ای مختلفی از ‏جمله مساله راکتور آب سنگین را دنبال کرده است. او اضافه کرد: “کرملین خواهان یک ایران مجهز به سلاح ‏هسته ای نیست و دلایلی برای مشکوک بودن به مقاصد ایرانی ها وجود دارد.“‏

مقامات ایرانی می گویند هرگونه بازگشت به پروتکل الحاقی منوط به تصویب مجلس ایران طی رای گیری ‏است. مجلس پس از آنکه پرونده ایران برای اولین بار به شورای امنیت فرستاده شد، دولت ایران را از ‏همکاری فراتر از حداقل الزامات منع کرده بود.‏

عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه، در مصاحبه ای گفت این وضعیت می تواند تغییر کند و بازرسی های ‏غیر مترقبه می تواند از سرگرفته شود، به شرط آنکه پرونده ایران اختصاصاً توسط آژانس بین المللی هسته ‏ای بررسی شود. ‏

آقای عراقچی می گوید: “این یک حرکت مثبت از سوی شورای امنیت خواهد بود و ما هم بر اساس آن عکس ‏العمل نشان خواهیم داد. هر زمان که آنها قطعنامه ای بر علیه ما تصویب می کنند و تحریم های بیشتری را بر ‏ضد ما اعمال می کنند، با واکنش ما روبرو می شوند. من مطمئنم ما در برابر اقدامات مثبت، واکنش مثبت ‏خواهیم داشت.“‏

منبع: کریستین ساینس مانیتور، ‏‎2‎‏ دسامبر ‏