سعید مسعودی ـ مهدی شکیبایی
راهپیمایی مسالمت آمیز میلیون ها نفر از مردم ایران که به دعوت میرحسین موسوی و در اعتراض به تقلب در انتخابات ریاست جمهوری، به خیابان ها آمده بودند، دیشب در آخرین لحظات به درگیری کشیده شدو بر اساس گزارش های رسمی، یک نفردر آن جان باخت. به این ترتیب بر تعداد جان باختگان اعتراضات سراسری ایران - که در تهران شایع است حداقل 6 نفر بوده اند - یک نفر اضافه شد. گفته می شود قرارست مراسم هفت و چهلم کشته شدگان حوادث اخیر به زودی در نقاط مختلف کشوربرگزار شود.
در این راهپیمایی عظیم که بسیاری از ناظران داخلی و خارجی آن را با راهپیمایی های عاشورا و تاسوعا در دوران انقلاب مقایسه کرده اند، میرحسین موسوی و محمد خاتمی در سخنان کوتاهی ضمن دعوت مردم به پرهیز از اقدامات تحریک آمیز، تاکید کردند که برای احقاق حق مردم ایران با تمام توان ایستاده اند. حضورمهدی کروبی در این تظاهرات در حالیکه شالی سبز بر گردن داشت، نشان دیگری از عزم جدی اصلاح طلبان برای ایستادن در کنار مردم تلقی شده است.
از پیچ شمیران تا آزادی
میدان انقلاب تا حوالی ساعت 3 ظهر، حالت منتظری را داشت که ترجیح می دهداز علت انتظار خود سخن نگوید. این وضعیت به ویژه ناشی از آن بود که برگزاری این راهپیمایی به علت مسدود بودن منابع خبری و اخبار ضد و نقیضی که در مورد آن پخش می شد، حتمی به نظر نمی رسید. در واقع پس از آنکه وزارت کشور با درخواست ستاد مهندس میرحسین موسوی برای برگزاری این راهپیمایی مخالفت کرد و به دنبال دیدار آیت الله خامنه ای با موسوی، اخبار حکایت از آن داشت که این راهپیمایی لغو شده ست. حتی از قول دعوت کنندگان مردم به راهپیمایی نیز بیانیه هایی منتشر شد که برگزاری آن را در فضای مبهمی تر قرار داد. با این حال در فضایی که به نظر می رسیدمردم وکسبه محل به زندگی وامورات روزمره خود مشغولند، راهپیمایان به تدریج ظاهر و همزمان نیروهای ضدشورش نیز درچهارسمت میدان انقلاب مستقرشدند.
به این ترتیب در ساعت 4 و ده دقیقه سیل عظیم جمعیت به مقابل دانشگاه تهران رسید. در اینجا بود که جمعی ازدانشجویان که درپشت میله های دانشگاه تهران جمع شده بودند نیز به جمع راهپیمایان پیوستند. در این هنگام ازتمامی خیابانهای منتهی به میدان انقلاب ـ خیابان 16 آذر، خیابان کارگرشمالی وجنوبی، خیابان جمالزاده شمالی وجنوبی، خیابان اسکندری و… ـ مردم به گروه عظیم راهپیمایان پیوستند و جمعیت به سمت خیابان های انقلاب و آزادی سرازیرشدند.
نکته جالب توجه این بود که تظاهرکنندگان بدون دادن شعار و در آرامی حرکت می کردند؛ آن هم در حالیکه جمعی ازدانشجویانی مردم را ازکشته شدن بیش از ده نفر از همکلاسی های خود دردرگیریهای شب گذشته کوی دانشگاه آگاه می کردند.
جمعیت هرچه بیشتربه سمت خیابان آزادی می رفت اثر کمتری ازنیروهای لباس شخصی، نیروهای ضدشورش و ماموران امنیت و موتورسواران دیده می شد. تا جایی که درنبش خیابان اسکندری شمالی تعدادی از نیروهای ضدشورش به ماشین های خود برگشتند و سیل جمعیت ازچهارراه نواب گذشت.
از این نقطه به بعد و در حالیکه به طور مرتب خبر از حضور میرحسین موسوی و خاتمی در میان تظاهر کنندگان می رسید، مردم به سردادن شعارهای مختلف پرداختند. شعارهایی که بیش از همه به گوش می رسید عبارت بود از:
گفته بودیم اگرتقلب بشه همه جا آشوب می شه
مرگ بردیکتاتور
موسوی، کروبی، رای منو پس بگیر
نصرومن ا… وفتح المبین مرگ براین دولت مردم فریب
شب می خوابه صبح می شه یه شبه سید می شه
یا حسین میرحسین
ضرغامی حیا کن سیما رورها کن
بسیجی واقعی همت بود وباکری
نیروی انتظامی حمایت حمایت
زندانی سیاسی آزاد باید گردد
و…
جمعیت درحال دادن این شعارها به ناحیه مقاومت بسیج که یگان محمد رسول الله درآن مستقر و قبل ازدانشگاه صنعتی شریف قراردارد، رسید. در اینجا همه مردم یکصدا شعاردادند: “بسیجی واقعی، همت بود و باکری”. درحوالی دانشگاه شریف بود که میرحسین موسوی به اتفاق هیات همراه که سواربراتومبیل بودند درمیان جمعیت حاضرشد و مردم با شعارهای “موسوی، موسوی، حمایتت می کنیم” و “مرگ بردیکتاتور” ازاو استقبال کردند. مهندس موسوی نیز بربالای اتومبیلی که درآن مستقربود، رفت وجمعیت لحظاتی چند برای شنیدن سخنان وی روی زمین نشستند. میرحسین خطاب به مردم گفت: “من ازحضورتمامی شما عزیزان سپاسگزارم. بنده طی شکایتی که به شورای نگهبان کرده ام خواستاررسیدگی جدی به موضوع تقلب شده ام. بنابراین ازشما عزیزان تقاضا دارم ضمن رعایت آرامش همچنان پیگیراین موضوع باشید، زیرا بنده به هیچ وجه ازحق این مردم عزیزنمی گذرم.” در اینجا جمعیت شعار دادند:
خمینی خمینی موسوی تنها مانده
رای ما یک کلام نخست وزیر امام
موسوی موسوی رای منو پس بگیر
موسوی موسوی پرچم ایران منو پس بگیر
پس ازپایان سخنرانی موسوی، جمعیت به حرکت خود به سوی میدان آزادی ادامه داد؛ آن هم در حالیکه هر لحظه بر تعداد تظاهر کنندگان افزوده می شد تا جایی که به تدریج صف تظاهر کنندگان از پیچ شمیران تا میدان آزادی قابل ردگیری بود. مردمی که دراین مسیرطولانی درخانه هایشان بودند نیز به پشت بام ها آمده بودند وبا تکان دادن پرچم سبزحمایت خود را از این تظاهرات اعلام می کردند.
مردم با دیدن چهره های سرشناسی چون حجه السلام ابطحی، غلامحسین کرباسچی، مهدی کروبی، محمد خاتمی و… بر شدت شعارهای خود افزودند و هنگام رسیدن به پایگاه های بسیج، فریاد برآوردند که:
بسیجی واقعی، “همت” بود و “باکری”.
حجم جمعیت تظاهر کنندگان به اندازه ای بود که عبور آنها از مسیر انقلاب تا آزادی 4 ساعت به طول انجامید. علی رغم انتظارها تعداد جمعیت چنان زیاد و غیر قابل تصور بود که در حالی که در حدود ساعت 6 عصر راهپیمایان به میدان آزادی رسیده بودند، انتهای این جمعیت هنوز در حوالی میدان فردوسی بود؛ به همین دلیل نیروهای لباس شخصی و نیز پلیس ضد شورش تا پایان این مرحله از هر گونه واکنشی خودداری کردند. حتی چند نفر از نیروهای ضد شورش هم به میان جمعیت آمدند و به راهپیمایان پیوستند که با ابراز احساسات مردم روبرو شدند.
در راهپیمایی دیروز مدیریت خودجوش شعارها بود به طوری که عملا در یک مسیر طولانی عملا شعاری داده نشد و تنها شعارهایی که گاه گاه به گوش می رسید خطاب به احمدی نژاد بود و با این مضامین:
“محمود احمدی نژاد ما خس و خاشاکیم؟”، “بازم بگو جمعیت فوتباله”، “اون 63 درصد که می گفتن کجاست؟”
در طول مسیرهای راهپیمایی، هلیکوپتر های پلیس از بالای راهپیمایان را زیر نظر داشتند و در میان جمعیت شایع بود که در داخل یکی از هلیکوپتر چند نفر از سران نظام حضور دارند و در حال ارزیابی جمعیت هستند. اما این هلیکوپتر پلیس علاوه بر این در حال فیلمبرداری هم بود.
در طول مسیر در بسیاری از خانه های شخصی و دیگر موسسات خصوصی باز بوده و بین مردم آب سرد توزیع می کردند.
امروز اعتصاب، هر روزتظاهرات
همزمان با این راهپیمایی، منابع حاضر در تجمعات تهران گزارش می کنند که در میان مردم، پیشنهادی به صورت چهره به چهره در حال گردش است که موضوع آن، انجام اعتصابی سراسری در روز سه شنبه در اعتراض به دولت است. به علاوه، مردم به یکدیگر خبر می دادند که قرار است تا تجدید نظر در انتخابات، هر روز از ساعت 5 بعد از ظهر تظاهرات ادامه یابد و تظاهرات فردا در میدان ولی عصر برگزار خواهد شد.
در این تظاهرات در میان جمعیت برگه هایی از تبریک روسای دولت های سوریه، ونزوئلا، روسیه، قطر، کویت، بلاروس و چند کشور دیگر به احمدی نژاد به مناسبت انتخاب مجدد وی توزیع شدکه جمعیت به نشانه اعتراض روی آنها نوشتند: “دیکتاتورهای کوچولو”.
همچنین در این تجمع اعلام شد که تا دستیابی به خواسته ها، مردم هر شب ساعت 9 تا 11 در پشت بام ها به گفتن “الله اکبر” خواهند پرداخت.
یکی از حامیان میر حسین موسوی و از اعضای ستاد او در راهپیمایی دیروز اعلام کرد: “آقایان می گویند تخریب اموال عمومی کار حامیان میر حسین است. من از آنها می پرسم این جمعیت یک هفته قبل از انتخابات هر شب بیرون بود اما یک قطره خون از دماغ کسی بیرون نریخت”.
او افزود: “امروز هم در این راهپیمایی میلیونی خواهیم دید که مردم چقدر به یکدیگر احترام می گذارند و هیچ تخریبی دیده نخواهد شد. اگر این مساله تحقق پیدا کند و به کسی آسیب نرسد آنوقت معلوم می شود که چه کسانی و به چه انگیزه ای اموال مردم را تخریب می کردند”.
تیراندازی و قتل
این راهپیمایی مسالمت آمیز در آخرین لحظات و در حالی که مردم در حال پراکنده شده بودند با حمله نیروهای انتظامی رنگ خشونت به خود گرفت که در نتیجه آن یک نفرکشته شد. در اینجا بود که شعارهای مردمی حالت تندتری گرفت و آنان با مشت های گره کرده فریاد برآوردند:
می کشم میکشم آنکه برادرم کشت
نترسید نترسید ما همه با هم هستیم
