مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران در فصل جاری به نیمه نزدیک می‌شود اما بیش از اتفاقات درون مستطیل سبز، دستخوش حواشی است. از یک طرف فدراسیون با صدا و سیما بر سر حق پخش تلویزیونی به مشکل برخورده و پخش مسابقات از تلویزیون قطع شده، از طرف دیگر هنوز تکلیف تعداد قابل توجهی از بازیکنان که به دراختیار داشتن کارت معافیت جعلی متهمند، مشخص نیست.
خدمت زیر پرچم یا فوتبال در تیم‌های نظامی؟
در آخرین اعلام رسمی سازمان لیگ، کارت معافیت ۲۷ بازیکن فوتبال باطل شده است. البته این خبر مربوط به تصمیمی است که در ۱۵ مهر ماه گرفته شده و این ۲۷ بازیکن را سرباز وظیفه محسوب کرده و جز با مجوز رسمی سازمان نظام وظیفه، حق فعالیت فوتبالی ندارند. همچنین تاکید شده که این حکم قطعی است و قابل تغییر نیست.
اما دادستان عمومی و انقلاب تهران تعداد کارت‌های باطل شده را ۳۸ تا اعلام کرده و گفته که کارت ۸۰ نفر دیگر نیز در دست بررسی قرار دارد. عباس جعفری دولت آبادی گفته است: “اجازه نمی‌دهیم کسانی که ازخدمت زیر پرچم نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران فرار می کنند در میادین ورزش نام جمهوری اسلامی ایران را یدک بکشند. مگر می شود کسی که جرم می‌کند، در تیم‌های ملی بازی کند؟ اگر قرار است کسی برای جمهوری اسلامی ایران افتخار آفریتی کند باید از راه درست باشد.”
سازمان نظام وظیفه تصمیم دارد تا این بازیکن را به طور مجانی در اختیار تیم‌های نظامی بگذارد. تیم‌های نظامی لیگ برتر فوتبال ایران هم ملوان بندرانزلی و تراکتورسازی تبریز هستند که نشانه‌ای از ساختار عجیب و منحصر به فرد ایران است؛ چرا که مثلا ملوان مدیر و مالک حقیقی دارد!
همچنین رییس سازمان لیگ توضیح داده که بازیکنانی که کارت معافیت‌شان باطل شده باید پول‌های دریافتی از باشگاه‌ها برای این فصل را برگردانند و به طور رایگان در تیم‌های جدید بازی کنند. با این حال بخشی از افکار عمومی و رسانه‌ها همچنان معتقدند که این مجازات کافی نیست و در واقع به بازیکنان فوتبال لطف شده است.
از جمله خبرگزاری ایسنا در یکی از سلسله مطالبش از “پوزخند فوتبال به سربازی” نوشت و انتقاد کرد که چرا با وجود اطلاع مسوولان از باطل شدن کارت معافیت مهرداد پولادی، از خروج این بازیکن و عقد قرارداد با تیم قطری جلوگیری نشده است. همچنین در مطلب دیگری عنوان کرد: “شیوه برخورد با متخلفان پرونده کارت‌های پایان خدمت در فوتبال ایران نشان داد که اگر کسی معروف باشد و چهره‌اش آشنا، حتی اگر سنگین‌ترین خلاف ممکن را انجام دهد نه تنها محروم نمی‌شود، بلکه مورد احترام هم واقع می‌شود و امکان دیگری به او داده می‌شود که بدون تحمل جریمه و مجازات به منفعت‌های مالی برسد.”
همچنین وبسایت تابناک، “فوتبالیست‌های سرباز فراری” را اشراف‌زاده‌هایی نامید که “همچنان برای خودشان آزاد و آسوده و بی‌قید زندگی می‌کنند و انگار نه انگار که چیزی شده است!” این وبسایت منتقد عدم برخورد با این بازیکنان است چرا که “اگر چنین تخلفی را هر یک از شهروندان ایرانی ـ البته غیر از افراد مشهور و وابسته به مشهور ـ انجام می‌دادند، بنا بر قوانین ممکلتی به زندان محکوم می‌شدند”. تابناک به پرونده شهرام جزایری هم اشاره کرده که این ثروتمند متخلف، چهار سال از یازده سال زندانش به خاطر در اختیار داشتن کارت معافیت جعلی بوده است.
جالب این که معاون حقوقی اتحادیه باشگاه‌ها هم در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس رویه در پیش گرفته شده را غیرقانونی و ناکافی دانسته و توضیح داده است: “این بازیکنان برای گرفتن کار معافیت از خدمت، روند قانونی را طی نکرده‌اند و غیرقانونی به این کارت معافیت دست پیدا کردند که این نقطه مشترک همه این بازیکنان است و آنها پروسه‌ای قانونی برای اخذ معافیت را طی نکرده‌اند و در کارشان با تقلب و سندسازی به کارت معافیت از خدمت رسیده‌اند. ماده ۶۰ قانون خدمت نظام وظیفه در این باره می‌گوید هر کس از هر راه غیرقانونی مثل اعمال نفوذ، تقلب، جعل، سندسازی، رشوه و راه‌هایی از این دست معافیت بگیرد یا خدمت نکند، باید به دادگاه صالحه معرفی شده و این جرم بین یک تا پنج سال حبس در پیش دارد.”
پیش از این جانشین اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح، در پاسخ به این انتقاد که فوتبالیست‌هایی مثل عشوری و ماهینی به جای تنبیه، تشویق شده‌اند، گفته بود: “چنین موضوعی صحیح نیست در رابطه با فوتبالیست‌هایی که تخلف کرده‌اند دو تنبیه را در نظر گرفته‌ایم اول اینکه کارتشان باطل شده و باید به سربازی بروند و دوم اینکه در محاکم قضایی به جرمشان رسیدگی خواهد شد که موضوع دوم همچنان در جریان است و محاکم قضایی در این خصوص تصمیم خواهند گرفت.”
این مقام نظامی توضیح داده بود: “اگر این افراد را به پادگان‌ها می‌فرستادیم ممکن بود که عده‌ای مطرح کنند که اینها جوانند و جزو سرمایه‌های ورزشی کشور محسوب می‌شوند. بنابراین تصمیم نهایی این شد که به این افراد اجازه بازی اما تنها در تیم‌های نیروهای مسلح داده شود که البته در این خصوص نیز این ستاد کل است که تعیین می‌کند هر بازیکن به کدام تیم باید برود.”
به گفته سردار کمالی، باشگاه‌های نیروهای مسلح حق ندارند از بودجه بیت المال یا بخش خصوصی مبلغی را تحت عنوان قرارداد، پاداش و… به این دسته از بازیکنان بدهند. در صورت دریافت هرگونه مبلغی، نه تنها از ادامه بازی آن بازیکن جلوگیری می‌شود، بلکه باید ادامه سربازی خود را در یگان‌های نیروهای مسلح به اتمام برساند. خوب بازی نکردن و کم‌کاری هم عاقبت مشابهی به دنبال خواهد داشت.
فقط فوتبالیست‌ها مقصرند؟
گفته می‌شود همه چیز از پیگیری‌های علی دایی و باشگاه پرسپولیس شروع شد. چرا که باشگاه فولاد، قهرمان فصل پیش متهم به دراختیار داشتن چند بازیکن با کارت معافیت جعلی بود. اما آنها نمی‌دانستند که این ماجرا آن قدر گسترده خواهد شد که دامن بازیکنان خودشان را هم خواهد گرفت.
به گفته رییس سازمان وظیفه عمومی ناجا، مظنونان به دراختیار داشتن کارت معافیت جعلی، ۱۱۹ نفر بوده‌اند که تاکنون کارت معافیت ۲۷ نفر از آنها باطل شده است. سردار صدرالسادات مدعی است که “در موضوع فوتبالیست‌ها به این جمع‌بندی رسیدیم که مدارکی از سوی سازمان‌های ذیربط و مسئول به ما داده شده بود که چه در بعد پزشکی و به خصوص در بعد ایثارگری معتبر نبودند. محرز است که در گواهی‌های صادرشده ازسوی سازمان‌های مختلف تخلفاتی اعمال شده البته اگر در حین بررسی معاینه‌های پزشکی نیز تخلفاتی وجود داشته باشد حتما با آنها برخورد خواهیم کرد.”
درواقع این مقام نظامی به دنبال این است که نقش سازمان نظام وظیفه در صدور تعداد زیادی کارت معافیت جعلی برای فوتبالیست‌ها نادیده بگیرد. البته قاعدتا او نباید چندان نگران پیگیری‌ها باشد، چرا که در جریان پیگیری‌های رسانه‌ای، اشاره‌ای به سوی دوم تخلف نمی‌شود و متفق‌القول به دنبال تنبیه بازیکنان فوتبال هستند. درحالی که این حجم گسترده صدور کارت به هیچ عنوان نمی‌تواند غیرسازمان یافته و بدون حضور افراد بلندپایه مظامی صورت گرفته باشد و اساسا اگر امکان صدور کارت معافیت با پرداخت پول وجود نداشت، بازیکنان فوتبال هم قادر به استفاده از آن نمی‌شدند.
با این اوصاف نیم‌فصل لیگ برتر که برسد، تغییرات بسیاری در تیم‌های لیگ برتری رخ خواهد داد. از طرفی تیم‌های مدعی قهرمانی و حاضران در لیگ قهرمانان آسیا باید به فکر ترمیم و پر کردن جای خالی بازیکنان سربازشان باشند و از طرف دیگر، ملوان و تراکتورسازی باید جا خالی کنند تا از موهبت بادآورده سرباز-بازیکن‌های مجانی استفاده کنند! این وسط تنها جایی که آب از آب تکان نمی‌خورد، همان سازمان نظام وظیفه است که کارت معافیت صادر و باطل می‌کند.
