هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
P.O.Box 94000 creteil cedex
France10014
خوانندگا ن روز می توانند از طریق پنجره کتاب که در بالای صفحه اول دیده می شود به اطلاعات تازه در مورد کتاب ها و نشریات دسترسی پیدا کنند.
کاروان عمر: زندگی و‌آثار داریوش رفیعی
به کوشش: شهرام آقایی پور
284 ص، تهران: انتشارات پازینه، 1386، چاپ اول
کتاب «کاروان عمر» که نام آن از یکی از آثار خواننده فقید و هنرمند ایرانی، «داریوش رفیعی» گرفته شده است، به زندگی و آثار او می پردازد. او که در سال 1337 خورشیدی و در عنفوان جوانی در گذشت، آثار خاطره انگیز و به یاد ماندنی هم چون «زهره»، «گلناز»، «شب انتظار» و… از خود به یادگار گذاشت. این مجموعه شامل چهاربخش است. بخش «گفته ها و ناگفته ها» شامل مصاحبه ها و نوشته هایی درباره «داریوش رفیعی» است. این بخش تصویری از محیط اجتماعی و زندگی این هنرمند ارائه می دهد. بخش دوم به تصنیف های «رفیعی» و بخش سوم به نت های آثار او اختصاص دارد. در بخش چهارم، سه فهرست یعنی «فهرست بر اساس نام تصنیف»، «فهرست بر اساس مصرع شروع تصنیف» و «فهرست بر اساس دستگاه»، گردآوری و تدوین شده است.
زندگینامه سیاسی و اجتماعی احتشام السلطنه
دومین رئیس مجلس شورای ملی
نویسنده: فرشید مهری
302 ص، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1386، چاپ اول
این کتاب، زندگینامه سیاسی و اجتماعی «محمود خان علامیر» از طایفه قاجار، معروف به «احتشام السلطنه»، فرزند «محمد رحیم خان علاء الدوله» پیشکار مظفرالدین میرزا ولیعهد است. او در سال 1279 ه. ق در تهران متولد شد. پس از تحصیلات مقدماتی، در سال 1297 ه. ق به خدمت دولتی درآمد. «احتشام السلطنه» از دوره پادشاهی ناصرالدین شاه تا اوایل حکومت رضا شاه، دارای مناصب حکومتی بود. در جریان حوادث مشروطه، تلاش زیادی برای استقرار مشروطه در ایران کرد و در اولین دوره مجلس شورای ملی، پس از استعفای «صنیع الدوله» از ریاست مجلس، به این سمت انتخاب شد. بعدها به عنوان وزیر مختار ایران در لندن و برلن خدمت کرد. «احتشام السلطنه» در زمان جنگ جهانی اول، سفیر کبیر ایران در استانبول بود. او در سال 1305 به مدت شش ماه در کابینه «مستوفی الممالک» وزیر کشور بود و پس از آن، ریاست کمسیون معارف را بر عهده داشت. کتاب حاضر، علاوه بر زندگینامه این شخصیت برجسته اواخر دوره قاجار، شامل مجموعه ای از اسناد، مدارک، فرمان ها و دستخط هاست.
استاد محمد سیاه قلم
نویسنده: یعقوب آژند
112 ص، تهران: شرکت سهامی کتاب های جیبی، 1386، چاپ اول
این کتاب از مجموعه «مفاخر هنری ایران»، به معرفی زندگی و آثار نگارگر برجسته ایرانی، «محمد سیاه قلم» می پردازد. نویسنده با توجه با اختلاف نظر بر سر هویت این نگارگر برجسته و آثار او، بحث خود را حول سه موضوع متمرکز می کند: 1- هویت استاد «محمد سیاه قلم»، 2- هویت نقاشی های او، 3- منشاء و مکان این نقاشی ها. او پس از ارائه دلایل و مدارک گوناگون به این نتیجه می رسد که استاد «محمد سیاه قلم»، نقاش برجسته ایرانی در عصر «بایسنقر میرزا» فرزند «شاهرخ تیموری»، همان «غیاث الدین محمد نقاش» است که در نیمه اول قرن نهم هجری قمری می زیسته و از شاگردان استاد «عبدالحی»، نقاش نام آور سده هشتم و اوایل سده نهم هجری بوده و در زمان «بایسنقر میرزا» همراه با هیات سیاسی به چین رفته است.
کمپینی برای تمام فصول
نویسنده: جلوه جواهری
122 ص، تهران: 1386، چاپ اول
این کتاب، گزیده ای از مقالات «جلوه جواهری» است که در ارتباط با «کمپین یک میلیون امضاء» به نگارش درآمده. این مجموعه به منظور طرح گسترده تر مسائل نظری مطرح در جنبش یک میلیون امضاء و مستند کردن تجارب فعالان آن منتشر می شود. «جلوه جواهری»، فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی، فعال امور زنان، نویسنده و مترجم در حوزه مطالعات زنان و خود عضو «کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز در ایران» است.
فرهنگ داستان نویسی افغانستان
نویسنده: محمد حسین محمدی
246 ص، تهران: انتشارات شهاب ثاقب، 1385، چاپ اول
در عرصه ادبیات و هنر افغانستان، تاکنون پژوهشی آمار جدی انجام نشده است. به راستی در صد سالی که از پیدایش داستان نویسی در این کشور می گذرد، چند داستان بلند یا رمان خلق شده است؟ در این دوران، داستان نویسان افغانستان چه تلاش هایی در این زمینه کرده اند؟ کتاب حاضر تلاشی است در راستای معرفی داستان نویسان افغانی و آثارشان در صد سال اخیر. این کتاب شامل چهاربخش است: «فرهنگ داستان نویسان» که شرح حال داستان نویسان و آثارشان را در بر می گیرد؛ «فرهنگ توصیفی داستان بلند و رمان» که شامل مشخصات شناسنامه ای و خلاصه ای از رمان هاست؛ «کتاب شناسی داستان کوتاه» که به معرفی داستان های کوتاه اختصاص دارد؛ و «سال شمار ادبیات داستانی افغانستان» که به طور فشرده، تحولات مهم داستان نویسی معاصر این کشور را مرور می کند.
فرهنگ و سیاست ایران در عصر تجدد (1300-1320 ش)
نویسنده: علیرضا ذاکر اصفهانی
297 ص، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1386، چاپ اول
این پژوهش که به فرهنگ و سیاست در ایران عصر پهلوی اول می پردازد، با اتکاء به گفتمان جهان سومی دهه های 40 و 50 شمسی در ایران، مبتنی بر زیر گفتمان شرق – غرب و با الهام از آراء اصحاب مکتب فرانکفورت و شاخه فرانسوی اندیشه های پست مدرن شکل گرفته و بیش از همه به شرق شناسی «ادوارد سعید» و سایر تئوری هایی که به تبیین روابط «محور- پیرامون» در نظام بین الملل اشاره دارند، نظر داشته است.نویسنده در نهایت، یک نظریه ترکیبی از این تئوری ها ارائه کرده است تا بتواند روابط دو حوزه امپریالیستی و ملل زیر دستی را در حوزه فرهنگ و سیاست تبیین کند. او بر آن است که ساختار روابط فوق در ایران و در دوره مورد نظر، یعنی فاصله سال های 1300 تا 1320 شمسی، حاصل جمع کنش شرق شناسی هاست. لذا در وهله اول به بنیاد شرق شناسی در ایران و نقش آن در پی ریزی مقطعی که از آن به عنوان «دوره گذار» یاد می شود، پرداخته است.
روحیه ایرانی؛ روحیه شرقی
(نقد و بررسی کتاب سازگاری ایرانی مهندس بازرگان)
نویسنده: مرتضی رهبانی
244 ص، تهران: انتشارات چاپخش، 1387، چاپ اول
این کتاب، نقدی است بر کتاب «سازگاری ایرانی»، اثر «مهدی بازرگان» که به عنوان ضمیمه ای بر کتاب «روح ملت ها» اثر «آندره زیگفرید» نوشته شد. «بازرگان» از پیشگامان طرح مسئله استبداد و چگونگی شکل گیری آن در ایران است. او به این نتیجه مهم رسید که این پدیده در ایران تنها ناشی از دولت نیست بلکه ملت نیز در شکل گیری استبداد نقش مهمی بازی می کند. در کتاب حاضر ضمن بررسی انتقادی کتاب «بازرگان» درباره علل عقب افتادگی ایران و ایرانی، نظریات «محمد نوید بازرگان»، «عزت الله سحابی» و «غلامعباس توسلی» - یعنی کسانی که با اندیشه و آرای بازرگان کاملا آشنا هستند- درباره نقد اندیشه های بازرگان در حوزه استبداد و هویت ایرانی نیز ارائه شده است.
روحانیت- بهائیان: نیمه اول سال 1334
تالیف: مسعود کوهستانی نژاد
255 ص، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1378، چاپ اول
در نیمه اول سال 1334 خورشیدی، در دوران زعامت آیت الله العظمی بروجردی، با سخنرانی های تند حجت الاسلام فلسفی، مبارزه روحانیت ایران با بهائیت و بهائیان به اوج خود رسید. علی رغم عقب نشینی حکومت در حمایت و دفاع از بهائیان در آخرین روزهای اردیبهشت 1334 و دادن وعده های بسیار در این مورد به روحانیت ایران، در تیرماه همان سال آیت الله بروجردی به علت تعلل شاه و دولت در عمل به وعده هایشان، به مدت یک ماه مسند تدریس را ترک کرد و سرانجام در مهرماه 1334 به قصد زیارت عتبات عالیات، در صدد مهاجرت و ترک ایران برآمد. در کتاب حاضر که بر اساس اسناد و مدارک این دوره از تاریخ معاصر ایران تالیف شده، جریان مبارزه روحانیت ایران با بهائیت و فراز و فرود این ماجرا در فاصله سخنرانی های حجت الاسلام فلسفی در اردیبهشت 1334 تا قصد مهاجرت آیت الله بروجردی در مهرماه همان سال بررسی شده است.
تاثیر ادبیات ایران زمین بر مجالس شبیه خوانی
نویسنده: محمدحسین ناصربخت
400 ص، تهران: انتشارات پرسمان، 1386، چاپ اول
شبیه خوانی یا چنانکه عوام آن را می نامند تعزیه، نمایشی است که به وسیله ایرانیان شیعه و حول محور مبارزه و شهادت امام حسین (ع) در محرم سال 61 ه. ق شکل گرفت. این نمایش که ساخته عوام بود، بعدها مورد توجه خواص و دربار نیز قرار گرفت و جایی ویژه در عرصه هنر نمایش ایران یافت. در کتاب حاضر، تاثیر ادبیات ایران بر مجالس شبیه خوانی مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده با ارائه نمونه هایی از حضور مستقیم و بلا واسطه ادبیات ایران در تعزیه و هم چنین تاثیر غیر مستقیم و غیر علنی آن در شکل دادن به اندیشه ها، مضامین، شخصیت پردازی و ساختار تعزیه، الگوهای تکرار شونده، اعمال و رفتار قهرمانان و چگونگی رویدادها و فضا سازی را در این نوع نمایش نشان داده است. بررسی تاثیر اساطیر و داستان های ایرانی بر تعزیه، ویژگی های اشخاص بازی و موقعیت های نمایشی در شبیه خوانی و شباهت میان تعزیه و ادبیات مکتوب ایران، از موضوعات دیگری است که در این کتاب مورد برسی قرار گرفته است.
تاریخ تجزیه ایران، دفتر دوم: تجزیه بحرین
نویسنده: هوشنگ طالع
293 ص، لنگرود: انتشارات سمرقند، 1386، چاپ اول
این کتاب، جلد دوم از مجموعه ای است که نویسنده در آن به بررسی تاریخ تجزیه بخش هایی از ایران در دو قرن اخیر پرداخته است. این بررسی که شامل 9 بخش است، اختصاص به تجزیه بحرین از ایران و تحولات مربوط به آن (در سال های 1348 و 1349 خورشیدی) دارد. عناوین مباحث کتاب عبارتنداز: «بحرین از دوران هخامنشیان تا برآمدن صفویان»، «دوران صفویان: آمدن اروپایی ها به خلیج فارس»، «از پیدایی نادر تا پایان کریم خان»، «بحرین در دوران قاجاریان»، «اقدام ایران در جامعه ملل درباره بحرین»، «بحرین: استان چهاردهم»، «فراگشت تجزیه بحرین»، «ایستادگی برابر تجزیه گران» و «جداسازی بحرین از ایران». کتاب با مجموعه ای از اسناد و مکاتبات مربوط به این حادثه و کتاب شناسی به پایان می رسد.