جایزه‌های اسکار بهترین فیلم، گلدن گلوب بهترین فیلم درام و بافتای بهترین فیلم برای آرگو، نخستین اتفاق‌های مهم سینمایی در سال ۲۰۱۳ میلادی بود. جوایزی که اعطای آنها با انتقادات بسیاری همراه شد. فیلم ارگو به کارگردانی بن افلک برداشتی آزاد از وقایع بحران گروگان‌گیری در سفارت ایالات متحده آمریکا در تهران است، که در آن ۶ دیپلمات آمریکایی توانستند از منزل سفیر کانادا در تهران به خارج از ایران فرار کنند. تهیه‌کنندگان این فیلم بن افلک، جرج کلونی و گرانت هسلوف هستند. میشل اوباما، همسر باراک اوباما، در پیامی ویدئویی از کاخ سفید اعطای اسکار هشتاد و پنجم به این فیلم را اعلام کرد.
دنیای سینما در روزهای پایانی سال ۲۰۱۳ با خبر درگذشت پیتر اوتول، بازیگر مشهور ایرلندی به کار خود پایان داد.
در این مطلب، مرور کوتاهی داریم بر جوایز سینمایی و مهمترین خبرهای دنیای سینما در سال ۲۰۱۳.
جوایز سینمایی
آرگو نامزد هفت جایزهٔ مختلف در جوایز اسکار ۸۵ام بود و در نهایت سه اسکار بهترین فیلم، بهترین فیلمنامهٔ اقتباسی و بهترین تدوین را کسب کرد. این فیلم نامزد پنج جایزه گلدن گلوب شد که دو جایزه (بهترین فیلم درام و بهترین کارگردانی) را از آن خود کرد و همچنین برنده جایزه بهترین فیلم از طرف انجمن تهیه کنندگان امریکا شد. آرگو همچنین جایزه‌های بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و تدوین را از مراسم بفتا به‌دست آورد.
روز 24 فوریه، در مراسمی که در دالبی تئاتر لس‌آنجلس برگزار شد این فیلم در رقابت با فیلم‌هایی نظیر “زندگی پی” ساخته آنگ لی، “بینوایان” ساخته تام هوپر، “لینکلن”، ساخته استیون اسپیلبرگ و “جانگوی آزاد شده”، ساخته کوئنتین تارانتینو موفق به دریافت جایزه اسکار شد. در بخش بهترین بازیگر نقش اصلی مرد، دانیل دی لوئیس برای فیلم “لینکلن”، در بخش بهترین بازیگر نقش اصلی زن جنیفر لاورنس برای “کتابچه بارقه امید”، در بخش بهترین کارگردانی آنگ لی برای “زندگی پی”، در بخش بهترین بازیگر نقش مکمل زن آن هاث‌وی برای “بینوایان” و در بخش بهترین بازیگر نقش مکمل مرد کریستوف والتز برای “جانگوی آزاده شده” موفق به کسب جایزه اسکار شدند. همچنین جایزه بهترین فیلم خارجی اسکار ۲۰۱۳ که سال پیش به “جدایی نادر از سیمین” رسیده بود نیز به “عشق” ساخته میشل هانکه، برنده نخل طلا رسید.
شصت‌وسومین جشنواره فیلم برلین نیز خرس طلای خود را به فیلم رومانیایی “ژست کودک” به کارگردانی کالین پیتونتز اعطا کرد. پرده بسته ساخته جعفر پناهی که در بخش رقابتی بهترین فیلم در این جشنواره حضور داشت، جایزه بهترین فیلمنامه را به دست آورد. جایزه خرس نقره‌ای بهترین بازیگر زن به پائولینا گارسیا برای نقش‌آفرینی در فیلم “گلوریا” و جایزه بهترین بازیگر مرد به نظیف موژیک برای بازی در فیلم “اپیزودی از زندگی آیرون پیکر” ساخته دنیس تانوویچ رسید.
شصت‌وششمین جشنواره فیلم کن نیز جایزه بهترین فیلم خود را به “آبی گرمترین رنگ است” ساخته عبدالطیف کشیش اعطا کرد. “گذشته” فرهادی، “درون لیون دیویس” برادران کوئن، “آنسوی کاندلابرا” استیون سودبرگ، “زیبایی بزرگ” پائولو سورنتینو و “ونوس در پوست خز” از دیگر نامزدهای جایزه نخل طلای کن بودند. جایزه بهترین بازیگر زن به برنیس بژو برای بازی در فیلم “گذشته” تعلق گرفت. جایزه بزرگ هیات‌داوران به فیلم “درون لیون دیوس” رسید، در حالیکه جایزه ویژه هیات‌داوران بخش رقابتی نیز به “مثل پدر، مثل پسر” ساخت کوره‌را هیروکازو اعطا شد. جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره کن امسال به بروس درن برای نقش‌آفرینی در فیلم “نبراسکا” ساخته السکاندر پاین اهدا شد.
مستند ایتالیایی “SacroGra” شیر طلای هفتادمین جشنواره فیلم ونیز را بدست آورد. در این جشنواره فیلم “ماهی و گربه” از ایران موفق به کسب جایزه ویژه بخش “افق‌های نو” شد.
جایزه بهترین فیلم و کارگردانی پنجاه وهشتمین مراسم سالانه اعطای جوایز فیلم “دیوید دوناتلو” معروف به اسکار سینمای ایتالیا در رقابتی نزدک میان جوزپه تورناتوره، کارگردان سرشناس سینمای اروپا برای فیلم “بهترین پیشنهاد” و برناردو برتولوچی، دیگر کارگردان بزرگ سینمای ایتالیا برای فیلم “من و تو”، به تورناتوره رسید. وسترن اسپاگتی ایتالیایی “جانگوی آزاد شده”، ساخته تارانتینو جایزه بهترین فیلم اروپایی را از این جشنواره دریافت کرد.
جایزه یوزپلنگ طلایی بهترین فیلم شصت‌وششمین دوره جشنواره “لوکارنو” به فیلم اسپانیایی “داستان مرگ من” ساخته آلبرتو سرا رسید. این اولین‌بار بود که در تاریخ 66 ساله این رویداد سینمایی معتبر، یک فیلم اسپانیایی موفق به کسب جایزه اصلی جشنواره لوکارنو می‌شود. جایزه صدف طلایی بهترین فیلم شصت‌ویکمین جشنواره فیلم سن‌سباستین به “موی بد” ساخته ماریانو راندون از ونزوئلا تعلق گرفت.
مرگ در سینما
در نخستین روزهای سال ۲۰۱۳2013 و با درگذشت سرجیو نیکلائسکو، کارگردان، بازیگر و سیاستمدار رومانیایی و سازنده فیلم “کمیسر متهم می‌کند” مرگ بر سینمای جهان سایه انداخت. به دنبال او، ادوارد مولینارو کارگردان فرانسوی و سازنده فیلم معروف “قفس دیوانه‌ها”، مایکل وینر فیلمساز بریتانیایی و سازنده مجموعه سینمایی مشهور “آرزوی مرگ” با بازی چارلز برانسن ، تد پست کارگردان فیلم “قدرت مگنوم”، خسوس فرانکو فیلمساز اسپانیایی، کارلو لیتزانی نویسنده و کارگردان و یکی از قهرمانان سینمای نئورالیستی ایتالیا و پاتریس شرو کارگردان سینما و تئاتر فرانسه و سازنده فیلم‌های “ملکه مارگو” و “صمیمیت” نیز درگذشتند.
دنیای بازیگران نیز در سال ۲۰۱۳ شاهد مرگ چند چهره جوان و قدیمی سینمای جهان بود. پیتر اوتول، بازیگر ایرلندی فیلم “لورنس عربستان” مشهورترین چهره سینمایی بود که در روزهای پایانی سال ۲۰۱۳ درگذشت. پل واکر بازیگر سری فیلم‌های “سریع و خشمگین” ، جولیانو جما بازیگر معروف ایتالیایی، جون فونتین،ستاره قدیمی هالیوود و بازیگر فیلم “ربکا”، جیمز گاندولفینی بازیگر سریال محبوب “خانواده سوپرانو”، الینور پارکر بازیگر نامزد سه جایزه اسکار، کارن بلک نامزد اسکار برای فیلم “پنج قطعه آسان”، ریچارد گریفیث بازیگر بریتانیایی سری فیلم‌های “هری پاتر”، و نایجل داونپورت بازیگر بریتانیایی فیلم‌های برنده اسکار “مردی برای تمام فصول” و “ارابه‌های آتش” از دیگر درگذشتگان دنیای سینما در سال ۲۰۱۳ بودند.
سید فیلد، از نظریه‌پردازان سینما در حوزهٔ فیلمنامه‌نویسی نیز در نوامبر ۲۰۱۳ درگذشت. او کتاب‌های گوناگونی دربارهٔ نحوهٔ نگارش فیلمنامه به تحریر درآورده است و هم‌اکنون فیلمنامه‌نویسان زیادی در سراسر دنیا از سید فیلد در فیلمنامه‌نویسی تبعیت می‌کنند. الگوی سید فیلد هم‌اکنون یکی از رایج‌ترین الگوهای فیلمنامه‌نویسی در هالیوود است. فی کانین فیلمنامه‌نویس نامزد اسکار و رئیس پیشین آکادمی اسکار، روت پراور جهابوالا فیلمنامه‌نویس فیلم‌های “هواردز اند” و “اتاقی با یک چشم‌انداز” و نویسنده برنده جایزه بوکر، وینچنتسو چرامی نویسنده و فیلمنامه‌نویس ایتالیایی که برای فیلم “زندگی زیباست” نامزد اسکار شد، ری هری‌هاوزن یکی از چهره‌های پیشگام جلوه‌های انیمیشنی که مبدع بسیاری از تکنیک‌های استاپ-موشن بود و شیلا ویتکر مدیر پیشین جشنواره فیلم لندن و یکی از چهره‌های ثابت رویدادهای سینمایی در خاورمیانه از جمله جشنواره فیلم فجر، از دیگر درگذشتگان دنیای سینما در سال ۲۰۱۳ بودند.
راجر ایبرت منتقد مشهور آمریکایی و دانلد ریچی منتقد و متخصص سینمای ژاپن نیز از دیگر کسانی بودند که دنیای سینما در سال ۲۰۱۳ از دست داد.
