سخنگوی وزارت خارجه از بهبود روابط تهران و لندن خبر داد. مرضیه افخم در نشست خبری هفتگی‌‌اش با اشاره به سفر یک روزه سایمون گس، مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه انگلستان به تهران، تاکید کرد: “روابط تهران و لندن در روند بهبود تدریجی گام به گام است و رایزنی‌ها در این باره ادامه دارد.” او گفت: “هنگامی که در روابط بین دو کشور وقفه‌یی ایجاد شده است، حل آن زمان می‌برد.”
پیس از آن، سخنگوی وزارت خارجه انگلیس طی بیانیهای سفر سایمون گس دیپلمات بریتانیایی به تهران را گامی دیگر در راستای بهبود روابط دو کشور خوانده بود. در جریان دیدار نماینده انگلیس از ایران، خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران، از اعتراض ایران به گزارش حقوق بشری انگلیس و اقدام خزانه‌داری بریتانیا خبر داد. در گزارش این خبرگزاری آمده بود: “ مدیرکل غرب اروپای وزارت امور خارجه در این ملاقات مراتب ناخرسندی کشورمان را نسبت به گزارش حقوق بشر وزارت خارجه انگلیس و همچنین اقدام وزارت خزانه داری انگلیس برای روزآمد کردن فهرست تحریم علیه برخی از مقامات کشورمان به طرف انگلیسی اعلام کرد و اینگونه اقدامات را مغایر با حسن نیت در بهبود روابط دو کشور دانست.”
خبرگزاری فارس ذیل این خبر و در بخش نظرات خوانندگان، از قول یکی از خوانندگان سایتش آورده بود: “خدا پدرشو رحمت کنه که دست دراز سیصد ساله این خبث را کوتاه کرد. آنهائی که راه را برای بازگشت این جرثومه باز کردن، ان شاالله با نیت بد نبوده، دعا کنیم که هدایت شوند.” و از قول دیگری اضافه کرده بود: “یارو را از در بیرون میکنند از پنجره وارد میشود این شخص ازآن آدمهای پر رو دنیاست”
در ماه های اخیر و با وجود برقراری رابطه حداقلی بین دو کشور، تغییری در سیاستهای دولت انگلیس نسبت به ایران، ایجاد نشده است و همین موضوع ناخرسندی محافظه کاران را به دنبال داشته است. گزارش حقوق بشری وزارت خارجه انگلیس درباره ایران یکی از موارد این ناخرسندیها بود.
همچنین تحریم اخیر برخی مقامات ایرانی توسط دولت انگلیس نیز اعتراضهایی را در ایران برانگیخت. از جمله گروهی از نمایندگان مجلس در بیانیه ای به این مناسبت نوشتند: “دولت انگلیس که سابقه دشمنی استعماری او در جهان و با ملت ایران و دخالت‌های نابجای متعدد آنها در امور داخلی کشورمان در دهه‌های گذشته بر همگان آشکار گردیده است در روزهای اخیر در اقدامی دیگر برخی از مقامات فعلی و سابق جمهوری اسلامی از جمله دو تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی را به‌قول خود تحریم کرده است.این اقدام هرچند تأثیری در امور داخلی کشورمان ندارد اما حکایت از عدم‌پایبندی اعضای ۱+۵ بر ادعاهایی دارد که در ژنو اتفاق می‌افتد و نشان می‌دهد که آنها هرگز از دشمنی با ایران اسلامی دست نخواهند کشید.”
در همین حال احتمال سفر نمایندگان ایرانی عضو “گروه دوستی پارلمانی ایران و انگلیس” به بریتانیا هم خبر ساز شده است. چند روز پیش عباسعلی منصوری آرانی رئیس گروه دوستی مزبور در گفتگو با خبرگزاری تسنیم، دیگر رسانه وابسته به سپاه گفته بود: “قانون انگشت‌نگاری به خودی‌خود بد نیست، اما هر اتفاقی که می‌افتد باید به صورت متقابل باشد؛ یعنی هر آنچه برای ما هست، برای آنها هم وجود داشته باشد. ما از هیات پارلمانی انگلیس انگشت‌نگاری نکردیم، طبیعتاً اگر قرار باشد هیات پارلمانی ایران هم به انگلیس برود، بدون شک بدون انگشت‌نگاری خواهد بود.”
خشم محافظه کاران از آنجاست که در تمامی این موارد، “نظام مقدس جمهوری اسلامی” ناچار به عقب نشینی شده است.
اوایل آذرماه سال ۱۳۹۰ گروهی از اعضای سازماندهی شده گروه فشار، با عنوان دانشجو به سفارت انگلستان حمله کردند و به تخریب بخشی از اموال و مدارک آن پرداختند. حمله به سفارت انگلیس واکنش تند جهانی در پی داشت. خبرگزاری مهر در گزارشی با عنوان “قاب عکس ملکه انگلیس سرنگون شد” نوشته بود: “نیروی انتظامی نتوانست مانع ورود دانشجویان به داخل سفارت انگلستان شود و دانشجویان پس از ورود به داخل سفارت شیشه های سفارت انگلستان را شکستند و برخی از مدارکی که در طبقه اول سفارت بود را بیرون آوردند و در جمع دانشجویان به آتش کشیدند که این اقدام با شعار مرگ بر انگلیس دانشجویان مواجه شد.بنابراین گزارش هم اکنون دود حاصل از آتش تجهیزات سفارت انگلستان در خیابان اطراف این سفارتخانه دیده می شود.”
اشغال کنندگان سفارت انگلیس دربیانیه خود آورده بودند: “دانشجویان تسخیر کننده لانه فتنه گری روباه پیر این سفارت را یکی از اصلی‌ترین سامان دهندگان فتنه ۸۸ علیه ملت ایران و نظام اسلامی آن می‌داند و این دولت را که با هیاهویی بزرگ رسانه ای و تأمین مالی و سیاسی و با آبروی ملت ایران بازی کرده است را سال‌ها به پیش از این مستحق قطع ارتباط با ملت بزرگ و سرافراز ایران می‌دانسته است.” آنان تاکید داشتند: “ما خواستار اخراج سفیر انگلیس و قطع کامل روابط جمهوری اسلامی ایران با رژیم سلطنتی انگلستان هستیم.” بعد از این حادثه، اظهار تاسف وزارت خارجه هم مانع از قطع رابطه دولت انگلیس با ایران نشد.
این حمله با حمایت بخشی از مقامات جمهوری اسلامی مواجه شد. در آن زمان کاظم جلالی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی گفته بود: “انگلیسی ها نباید انتظار داشته باشند که در همه امور رفتار خصومت آمیز با ایران داشته باشند اما ملت ایران هیچ واکنشی به اقدامات خباثت آمیز آنها نشان ندهند.”
سفیر انگلیس در ایران پس از پایان ماجرا در گفتگو با بی بی سی اعلام کرد: “ایران از آن دست کشورهایی نیست که گروهی بصورت خودجوش تظاهرات و بعد به سفارتی خارجی حمله کنند. این نوع حرکت تنها با رضایت و حمایت حکومت صورت می گیرد. چندین دلیل هست و حالا که به گذشته نگاه می کنیم، می بینیم کاملا روشن است که این (حمله) تحت حمایت حکومت بوده است.” او اضافه کرد که احتمالا حکومت ایران پاسخ لندن به این یورش را دست کم گرفته بوده. پس از قطع رابطه انگلیس با ایران و اخراج سفیر ایران از انگلیس، تلاشهای مکرر جمهوری اسلامی برای برقراری مجدد رابطه ناکام ماند.چند ماه بعد آیت الله خامنه ای طی سخنانی کم سابقه از اشغال سفارت انگلیس انتقاد کرد. او گفته بود: “در قضیه اخیر اشغال آن سفارت خبیث، احساسات جوانان درست بود ولی رفتنشان [به داخل سفارتخانه] درست نبود.” او تاکید داشت: “من اجتماعات دانشجویی را تائید می کنم، اما با تندروی در این اجتماعات مخالفم”.
با اینهمه حتی اعتراف رهبرجمهوری اسلامی به رفتار اشتباه هوادارانش، زمینه برقراری دوباره رابطه را فراهم نکرد. در طول این دوسال سفارت سوئد حافظ منافع بریتانیا در ایران و سفارت عمان حافظ منافع ایران در بریتانیا بود.
پس از انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری، دولت جدید سیاست خارجی پرتحرکی در پیش گرفت و از جمله تلاش کرد که بحران روابط ایران و انگلیس را نیز حل کند. در مهرماه سال گذشته وزیر امور خارجه انگلیس خبر داد که در جریان دیدار با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، دو کشور توافق کرده اند که با هدف بازسازی روابط، کاردار غیرمقیم مبادله کنند. تعیین کاردار غیر مقیم به این معنی بود که روابط دیپلماتیک در پایین تر حد خود آغاز خواهد شد. اواخر آبان ماه محمدحسن حبیب‌الله زاده به عنوان کاردار غیرمقیم ایران در بریتانیا تعیین شد و آجی شارما، نیز از طرف انگلیس به عنوان کاردار غیرمقیم این کشور در ایران معرفی گردید. در اولین روز اسفندماه سال گذشته وزارت خارجه انگلیس اعلام کرد که رابطه دیپلماتیک غیرمستقیم با ایران را متوقف کرده و از این به بعد روابط خود با ایران را بطور مستقیم و از طریق آجی شارما کاردار غیر مقیم خود برقرار خواهد کرد. در این مدت جک استراو، وزیر خارجه سابق انگلیس نیز سفری به ایران کرد و برای بهبود روابط دوکشور تلاشهایی انجام داد. اکنون با گذشت چند ماه از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، زمزمه بهبود روابط بلندتر شده است.
