ظاهرا هیچ گوشه ای از دنیا امروزه مصون از تغییر نیست. این روحیه امروز غالب شده است که حتی مطمئن ترین قدرت ها هم از لرزشی که دنیای عرب را در بر گرفته مصون نخواهند بود. بدون شک سوریه محتمل ترین نامزد در صف طوفان منطقه است. هرچه کشمکش های داخلی سوریه بیشتر طول بکشد، با سهولت بیشتری می توان پای دو بازیگر مهم خارجی، یعنی ایران و ترکیه را وارد این بحران کرد.
احمد داووداوغلو در جمع کوچکی از خبرنگاران چند روز پیش گفت: “ما همگی در حال گذراندن آزمون هستیم.” وی در توضیحات خود از نگرانی آنکارا درمورد گسترش عوارض ناآرامی های سوریه و تبدیل آن به یک جنگ داخلی سخن گفت.
قتل مشعل تمو، یکی از رهبران کرد مخالف دولت سوریه، مساله را به حوزه کردها نیز کشانده است. قتل او پیام روشنی را به کردهای آنسوی مرز ترکیه فرستاد که باید یکی از دو طرف را انتخاب کنند.
ولی وجه دیگری نیز در این سوی مرز وجود دارد. گزارشات رسیده از منابع موثق حاکی از آن است که در استان کردنشین ترکیه، موضع حزب کردی “پ ک ک” قوی تر شده است. این امر تا حدی ناشی از نزدیکی “فرماندهی نظامی” “پ ک ک” به حکومت دمشق است. تهدید های اخیر اسد علیه ترکیه نیز این نگرانی را افزایش داده است. تمام پل های ارتباطی میان آنکارا و دمشق در حال خراب شدن است.
اسد و حلقه درونی او ظاهرا آینده محتوم خود را نمی بینند، هرچند که عبدالله گل، رئیس جمهور ترکیه و طیب اردوغان، نخست وزیر این کشور، آن را مکررا بیان کرده اند.
ظاهرا مذاکرات میان سران ترکیه و سوریه متوقف شده است. در ملاقاتی که داووداوغلو در ماه ژانویه با اسد داشت، به این اعتقاد رسیده بود که او می تواند روند اصلاحات و دموکراسی را به جلو ببرد. در ملاقات ماه آوریل اسد قول داده بود که در انجام اصلاحات تسریع خواهد کرد، ولی اقدامی در این زمینه انجام نداد.
تا بالاخره با گسترش کشتارها در ماه ژوئیه اعتماد آنکارا به اسد “تا حد 20 درصد” کاهش یافت. داووداوغلو معتقد است که اکنون دیگر اسد به راه چائوشسکو و میلوسوویچ می رود که هردو پس از کشتار مردم خود سقوط کردند. اسد نتوانست تانک های خود را از حما خارج کند و به عوض به کشتار کسانی که با وی مخالف بودند پرداخت. او هیچگونه آزادی به مطبوعات نداد و هیچ قصدی هم برای برگزاری انتخابات آزاد در سال 2012 ندارد. در حال حاضر هیچ امیدی به او نیست.
در ماه سپتامبر دولت سوریه به عنوان دولت “سرکش” و “سرگردان” ارزیابی شد، که به ناچار در مسیر سقوط قرار گرفته است.
آنچه دولت آنکارا را نگران کرده وتوی روسیه و چین برای جلوگیری از صدور قطعنامه محکمی علیه سوریه در سازمان ملل است. سوریه از اینکه توانسته در جامعه جهانی شکاف ایجاد کند خشنود است. با این احساس خوشنودی امکان دست زدن به اقدامات خطرناک تری از سوی این رژیم وجود دارد.
آنکارا اکنون نگران آن است که وتوی این قطعنامه، که خشم آمریکا را نیز بر انگیخته، به خونریزی بیشتر و کشتار غیر نظامیان منجر شود.
برخی معتقدند اظهارات نیکولا سارکوزی در لیبی که گفت “ما این راه را به تنهایی هم می توانیم طی کنیم” باعث واکنش منفی چین و روسیه شده است.
حال، آیا باید نگران جنگ بود؟ نه. ولی اولویت با چیزی است که روسیه، اسرائیل و ایران باید به آن توجه کنند. ترکیه هر اقدامی انجام می دهد تا ثبات این کشور بر اثر تحولات همسایه “سرگردان” خود و یا همسایه “سرکش” دیگرش، به خطر نیافتد.
منبع: زمان - 11 اکتبر- 2011
