اسکات پترسن
محافظه کاران ارشد ایران با ایجاد مانع و پافشاری بر روی برخی مواضع، دولت اوباما را که به دنبال راهی برای آغاز گفتگو با جمهوری اسلامی و مصالحه است، در تنگنا قرار داده اند.
به نظر می رسد پس از 30 سال دشمنی و خصومت، چنین موضع گیری هائی به ناممکن شدن تغییر منجر شود. با این حال تحلیلگران می گویند ممکن است چنین مواضعی، بازتابی از یک بلوف سیاسی باشد، زیرا این سید علی خامنه ای رهبر عالی ایران است که تصمیم آخر را درباره برقراری هرگونه رابطه ای با آمریکا می گیرد.
حسین شریعتمداری از جمله افراد گوش به فرمان رهبر ایران است که مدیریت روزنامه تندروی کیهان را برعهده دارد و درعین حال، نماینده خامنه ای در آن روزنامه است. او نتیجه گیری سخت گیرانه ای از اقدامات گذشته آمریکا در ایران، از کودتای طرح ریزی شده سیا در سال 1953 گرفته تا منفجر شدن هواپیمای مسافربری ایران توسط ناو آمریکائی در سال 1988 که منجر به کشته شدن 290 مسافر شد، دارد.
شریعتمداری در مصاحبه ای گفت: «از آن زمان تا کنون آمریکا هر روز یک مشکل جدید بوجود آورده است، حالا هم بر روی مسأله هسته ای دست گذاشته است. این بهانه است. آنها یک چیز دیگر برای بهانه جوئی پیدا می کنند. با درنظر گرفتن همه اینها، آمریکا دشمن ماست ، پس جائی برای دوستی باقی نمی ماند.»
دیدگاه های خشک شریعتمداری موحب شده وی را با مجری رادیوئی تندروی آمریکا- راش لیمبا- مقایسه کنند. با این حال تحلیلگران می گویند خامنه ای گاه و بیگاه برای حفظ نظامی اسلامی، دست به مصلحت اندیشی زده است. او در گذشته اجازه کمک به آمریکائی ها در مسائلی نظیر افغانستان و عراق را داده است.
ریچارد هولبروک فرستاده آمریکا به افغانستان نیر در هفته جاری گفت «کاملاً آشکار است ایران نقش مهمی در افغانستان ایفا می کند.» و اینکه ایران «وظیفه قانونی هم برای ایفای نقش در منطقه دارد.» مطمئناً این اظهارات با استقبال ایران روبرو شده است.
صدای مصلحت اندیشانه تری از سوی علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران و چهره نزدیک به خامنه ای، به گوش می رسد. وی گفت: «آمریکا در گذشته پا بر روی حقوق ایران گذاشته است.» این مذاکره کننده ارشد سابق ایران روز یکشنبه در تهران گفت: «ضمناً آمریکا باید نحوۀ رفتار خود در برابر مردم ایران را تغییر دهد. آمریکا باید به جای بازی بوکس، شطرنج بازی کند.»
یک بازمانده جنگی می گوید بدترین سناریو به مواضع افراطی خامنه ای باز می گردد. «برخی اعتقاد دارند ایران هیچگاه قدرتمندتر از این نبوده است، و دشمنان ایران هیچگاه ضعیفتر از این نبوده اند، بنابراین اکنون زمان مصالحه نیست.»
آقای احمدی نژاد شروطی را برای گفتگو تعیین کرده که پذیرش برنامه هسته ای ایران از سوی آمریکا، پذیرفتن ایران به عنوان قدرت منطقه ای، عذرخواهی آمریکا به خاطر رفتار «سلطه گرانه» در گذشته از آن جمله اند. در عین حال، محافظه کاران افراطی نیز از واژۀ دوستانه «گفتمان» با آمریکا سخن به میان آورده اند.
احمد توکلی چهره بانفود محافظه کار و رئیس مرکز تحقیقات مجلس ایران می پرسد: «ما برای برقراری رابطه با آمریکا چه کار نکرده ایم؟ رئیس جمهور ما نامه فرستاد و اندیشمندان آمریکائی را دعوت کرده است. او خواستار مناظره با جورج بوش هم شده بود. ما همیشه دنبال رابطه بوده ایم، اما نه با امپریالیسم.»
محافظه کاران ایران می گویند اقدامات آمریکا علیه ایران حقیقت دارند، درحالیکه اتهامات متقابل آمریکا از جمله نقش ایران در حملات سال 1983 به کشتی های آمریکائی و سفارت آمریکا در لبنان و یا دست داشتن در انفجار پایگاه های نظامی آمریکا در عربستان سعودی فقط «اتهام» هستند.
وقایع حال حاضر به روشن تر شدن موضوع کمک می کنند. واکنش سرد آمریکا در برابر تهاجم اسرائیل به غزه و تلفات زیاده از حد فلسطینی ها در این ماجرا، آزمونی بود که به اعتقاد دست راستی های ایران، اوباما در آن شکست خورده است.
شریعتمداری در این باره می گوید: «در بحث غزه، 100000 نفر از مردم انگلستان به اعتراض دست زدند. آقای اوباما هیچ موضعی اتخاذ نکرد. مردم دنیا می بینند چه اتفاقی افتاده و با این حال، اوباما سکوت کرده است. چطور می توانند انتظار تغییر را داشته باشند؟»
شریعتمداری سرنوست تیم بدمینتون زنان آمریکا که ابتدا برای شرکت در مسابقات 6 فوریه به ایران دعوت شدند اما سپس برای آنها روادید ورود به ایران صادر نشد، را به غزه ربط می دهد.
تحلیلگران در آمریکا می گویند از دید تهران، بعید است آمریکا دست از پشتیبانی از اسرائیل بردارد. در ضمن انتظار نمی رود ایران در پشتیبانی از حماس و حزب الله تردیدی به خود راه بدهد. علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور اسبق ایران به تلویزیون المنار متعلق به حزب الله لبنان گفت: « آنها ما را به پشتیبانی از تروریسم متهم می کنند و از حزب الله لبنان و مقاومت فلسطین نام می برند. آیا اینها تروریسم است؟ اینها مردم مخالفی هستند که به مقاومت مشغول اند.»
ایران و آمریکا می گویند منتظر علائم مثبت هستند اما درعین حال منتظرند طرف دیگر تغییر را آغاز کند. شریعتمداری نیز می گوید روابط نزدیک، چارۀ کار نیست. «تحریم ها، آسیب به بار آورده اند. اما هزینه ای که آنها می خواهند برای خلاص شدن از تحریم ها پرداخته شود، خیلی بیشتر است. ایران روابطش را با آمریکا قطع کرد، و در عین حال به فضا دست یافت و دانش فنی هسته ای کسب کرد و قدرت بیشتری در منطقه به دست آورد.»
منبع: کریستین ساینس مانیتور- 18 فوریه - 2008