دیشب تا بامدادن به وقت تهران، میلیون ها نفر از مردم ایران و ایرانیان مقیم خارج از کشور، و گروه کثیری از صلح دوستان جهان، در انتظار حل یکی از مشکلات بزرگ بین المللی سال های اخیر، یعنی پرونده هسته ای ایران، چشم به گیرنده های تلویزیونی خود دوختند که تا پاسی از شب برنامه های ویژه خبری داشتند تا مگر از ژنو خبرهای خوشی به جهانیان برسانند. خبری که نرسید.
مذاکرات سه روزه میان ایران و گروه ۱+۵ در ژنو در حالی برگزار شد که گرچه در دو روز اول این گفت‌وگوها به نظر می‌رسید که توافق در حال دست‌یابی است٬ در روز آخر این گفت‌وگوها حضور وزیر خارجه فرانسه٬ به نظر می‌رسد که رسیدن به توافق را سخت‌تر کرده است.
هم‌زمان محمدجوادظریف٬ وزیر امورخارجه٬ گفته است که نرسیدن به توافق در این دور از مذاکرات پایان دنیا نیست و می‌تواند بعدها نیز برای رسیدن به توافق مذاکره کرد. سخنان ظریف در حالی بیان شده که حسن روحانی٬ رییس‌جمهور٬ از غرب خواسته است که فرصت رسیدن به توافق را از دست ندهد.
پس از روز نخست مذاکرات٬ وزرای امورخارجه کشورهای عضو گروه ۱+۵ وارد ژنو شدند. این مساله باعث شده بود که چشم‌انداز رسیدن به توافق٬ بیشتر شود. حضور جان کری وزیر امورخارجه آمریکا و دیدار سه‌جانبه وی با ظریف و اشتون٬ باعث شده بود که تصور شود رسیدن به توافق٬ نزدیک است. دیروز خبرگزاری ایرنا٬ نیز نوشته بود که رسیدن به توافق بزرگ نزدیک است.
با این حال و پس از حضور لوران فابیوس٬ وزیر امورخارجه فرانسه٬ سخنان وی باعث شد که رسیدن به توافق سخت‌تر شود. وی خواستار عقب‌نشینی بیشتر ایران و در نظر گرفتن نگرانی‌های امنیتی اسراییل شده بود.
وب‌سایت تابناک٬ نزدیک به محسن رضایی٬ به نقل از “یک منبع آگاه در وزارت خارجه” نوشت که “موضوع مخالفت فرانسوی ها امر جدیدی نیست و قابل پیش‌بینی بود. تا به حال آمریکایی‌ها بودند که نمی‌گذاشتند مذاکرات به نتیجه برسد اما امروز آنها با توجه به مشکلات داخلی و بین‌المللی که دارند فکر می‌کنند برای رفع این مشکلات به ایران نیاز دارند و سعی در توافق دارند”.
هم‌زمان با سخنان فابیوس٬ حسین نقوی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، ضمن انتقاد از رویکرد فرانسه٬ گفته است: “بهتر است ۱+۵ تکلیف خود را با باج‌خواهی‌های فرانسه روشن کند. در حالی که مردم فرانسه خواهان بهبود روابط بین پاریس و تهران هستند، متاسفانه دولت فرانسه نظر رژیم صهیونیستی را بر خواست مردم خود ترجیح داده است”.
فرانسه در مذاکرات ژنو خواستار آن شده که ایران فعالیت‌های خود را در رآکتور آب سنگین اراک متوقف سازد و پرسش‌هایی هم در مورد ذخیره اورانیوم ۲۰ درصدی ایران مطرح کرده است.
هم‌زمان عباس عراقچی، سرپرست تیم مذاکره‌کننده، گفته است که در حال حاضر مواضع جمهوری اسلامی با گروه ۱+۵ هنوز فاصله دارد و فعلا توافقی حاصل نشده است. وی اضافه کرده است که “این دور از مذاکرات به هر حال روز شنبه به پایان می‌رسد و باقی مذاکرات درباره فعالیت‌های اتمی ایران در زمانی دیگر ادامه خواهد یافت که هنوز مشخص نشده است”.
در تحولی دیگر اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام٬ درباره مذاکرات گفته است: “در حالی که عده‌ای سعی داشتند در آستانه مذاکرات، جو سیاسی جامعه را ملتهب، دوگانه و تیم مذاکره کننده را سازشکار معرفی کنند با رهنمودهای رهبری، هم عزم نمایندگان سیاسی ایران برای ادامه گفت و گوها جدی‌تر شد و هم دنیا متوجه شد مذاکره‌کننده‌ها پشتیبانی رهبری و مردم را هم دارند، چرا که اگر جدی نبودند، آنها هم جدی نمی‌شدند و وزرای خارجه پنج بعلاوه یک راهی ژنو نمی‌شدند”.
حسن روحانی نیز در دیدار با وزیر امورخارجه فرانسه٬ گفته است که “این سومین دور مذاکراتی است که در طول ۸۳ روز گذشته از آغاز کار دولت یازدهم انجام شده است… ایران علاقمند است افکار عمومی جهان بداند که فعالیت‌ها و فناوری هسته‌ای ایران صرفا صلح‌آمیز بوده و همه فعالیت‌های ایران تحت نظارت آژانس انرژی اتمی و در چارچوب ان‌پی‌تی انجام گرفته و همچنان با این مسئله موافق است، ضمن آنکه جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا اگر نسبت به برنامه هسته‌ای ایران نگرانی منطقی وجود دارد، این نگرانی‌ها را برطرف کن. ایران بر این موضوع که هرگونه تعلیق و تحریم مشکلی را حل نکرده و راه‌های پیش‌رو را پیچیده‌تر می‌کند، تأکید داشته و معتقد است تنها راه حل، مذاکره براساس احترام و اعتماد متقابل است”.
وب‌سایت رجانیوز٬ نزدیک به جبهه پایداری٬ درباره رفتار فرانسه در مذاکرات نوشته است: “رویکرد وزیر امور خارجه فرانسه یک رویکرد هماهنگ با سایر کشورهای غربی به ویژه آمریکا برای به دست آوردن امتیازات بیشتر از ایران است. علاوه بر این به نظر می رسد یکی از مسائل مورد اختلاف این است که ایران خواهان آن است که رئوس توافق جامع در توافقنامه موقت درج شود”.
این در حالی است که پیش از این و به خصوص پس از مذاکره سه‌جانبه اشتون و ظریف و کری٬ امکان رسیدن به توافق زیاد شده بود.
البته رسانه‌ها جزییاتی درباره این دیدارها منتشر نکرده بودند٬ اما عباس عراقچی گفته بود که “از آن‌جایی که بسیاری از تحریم‌های یک‌جانبه توسط آمریکا اعمال شده٬ بنابراین لازم است در این مورد و برخی مسائل دیگر٬ توافق نهایی بین وزیران خارجه دو کشور انجام شود”.
جان کری نیز گفته بود که مسائل حل نشده‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی وجود دارد. علاوه بر آن یک عضو وزارت خارجه آمریکا نیز دلیل سفر جان کری را٬ با هدف انجام “هر کمکی که ممکن است برای کاهش یا رفع اختلافات با ایران” صورت می‌گیرد.
پس از گمانه‌زنی‌ها پیرامون رسیدن به توافق٬ بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل گفته بود که به جان کری گفته است که توافق نکردن بهتر از توافق بد است. این یک توافق بد است. من از او می‌خواهم که برای امضای یک توافق بد عجله نکند.
