در حالی که تعطیلات طولانی‌مدت نوروزی، بلافاصله پس از اعلام نتایج انتخابات مجلس هشتم، فرصت هرگونه داوری افکار عمومی در خصوص اعتراضات اصلاح طلبان به شیوه برگزاری انتخابات و نتایج اعلام شده را از بین برد، سخنگوی شورای نگهبان در اوایل هفته جاری از تایید نتایج انتخابات تهران از سوی این شورا خبر داد و بدین ترتیب اعتراضات مکرر اصلاح طلبان و به طور خاص نامه اعتراض‌آمیز محمد خاتمی و مهدی کروبی را بدون پاسخ گذاشت.
به این ترتیب پس از انتخاب 19 اصولگرا از این حوزه ، برای تعیین یازده کرسی باقیمانده، اصلاح طلبان واصولگرایان در دور دوم انتخابات در مقابل یکدیگر صف آرایی کنند.یک صف آرایی که از هم اکنون بسیاری نتایج آن را نیز قابل پیش بینی اعلام کرده اند.
شورای نگهبان تا کنون از میان 206 حوزه انتخاباتی در چهار لیست جداگانه که در روزهای تعطیلات نوروزی منتشر شد انتخابات 157 حوزه رای گیری را تایید کرده است. این در حالی است که در برخی حوزه ها ، اعتراضاتی از سوی کاندیداها به “روند برگزاری انتخابات”، “انحصار تبلیغاتی کاندیدایی خاص” و “تخلفات محرز در شمارش آرا” وجود داشته است. انتخابات در شهرهای تبریز ، قزوین ، کرج ، زنجان ، بابلسر ، زاهدان، اردبیل ، تالش و انزلی نیز همراه با اعتراض کاندیداها بوده است.
بی اعتنایی به نامه خاتمی و کروبی
کروبی و خاتمی در روزهای پایانی سال گذشته، در نامه مشترکی خطاب به اعضای شورای نگهبان، با اشاره به ”نگرانی‌ها”یی که در خصوص نتایج انتخابات تهران وجود دارد و با تکرار دیدگاه ستاد ائتلاف اصلاح طلبان مبنی بر اینکه “نتایج اعلام شده تناسبی با آرا ریخته شده در صندوق‌ها ندارد”، خواستار “بازشماری کل آرای حوزه انتخابیه تهران و در صورت عدم امکان، شمارش مجدد تعدادی صندوق انتخابی به شیوه تصادفی و شمارش حداقل 5 نامزد از هر یک از دو جناح اصولگرا و اصلاح طلب” شده بودند.
این درخواست، در ابتدا با واکنش تقی‌آبادی، بازرس شورای نگهبان رو‌به‌رو شد که در آخرین روز سال (29 اسفند 86) گفت: “درخواست بازشماری آراء، حق قانونی و طبیعی کاندیداها است؛ بازشماری آراء به انتخاب موردی و تصادفی از میان صندوق‌ها، امکان‌پذیر است و شورای نگهبان به این مسئله اقدام خواهد کرد.” اما همین واکنش اولیه نیز (که به گفته عیسی سحرخیز، حکایت از آن داشت که شورای نگهبان درخواست بازشماری را از سوی “کاندیداها” معتبر می داند و نه از سوی رهبران جریان اصلاحات) پس از عبور از تعطیلات، به کل به فراموشی سپرده شد. به این ترتیب بود که شورای نگهبان در روز 11 فروردین همراه با 35 شهر دیگر، انتخابات تهران را تایید کرد.
براساس قانون چنانچه شورای نگهبان اعتراضات وارده را درست تشخیص می داد ، باید اقدام به بازشماری صندوق های شبهه دار می کرد و نهایتا آرای صندوق هایی که در آنها تقلب صورت گرفته بود، باطل می شد . رویه ای که در انتخابات مجلس ششم اعمال شد. در آن دوره پس از آنکه اصلاح طلبان در صدر انتخاب مردم تهران قرار گرفتند ، شورای نگهبان 700 هزار رای را باطل کرد تا حداد عادل به جای علیرضا رجایی مجلس راه یابد.
در چنین شرایطی بود که موسی پور ، رئیس شورای اطلاع رسانی وزارت کشور، بدون توجه به اظهارات اولیه تقی آبادی، اساسا “بازشماری مجدد آرا” را منتفی دانست و اعلام کرد: “مسلما شورای نگهبان کار تایید صحت انتخابات را پس از مهلت مقرر اعتراض صورت داده و در این مهلت هر کس که اعتراض داشته است آن را ارائه کرده و شورای نگهبان هم شکایات واصله را بررسی و در صورتی که نیاز به بازشماری بوده اقدام شده و سپس صحت انتخابات تایید شده است.“
تخلفات بزرگ در “سالم‌ترین انتخابات”
با آنکه سخنگوی شورای نگهبان، روز 26 اسفند ماه، انتخابات مجلس هشتم را “سالم‌ترین انتخابات نسبت به گذشته” توصیف کرد، اما معدود رسانه‌های غیر وابسته به جریان حاکم، از وجود تخلفات گسترده در روند برگزاری این انتخابات خبر دادند.
غیر از ردصلاحیت‌های گسترده، که دامنه آن علاوه بر نامزدها، به ناظران معرفی شده از سوی ستاد اصلاح طلبان نیز کشیده شد و امکان حضور دو سوم آنها در پای صندوقهای رای را سلب کرد، گزارش 1200 ناظر باقی مانده هم حاکی از این بود که: “نتایج اعلام شده از سوی ستاد انتخابات تفاوت‌هایی با واقعیت‌های صندوقهای رای دارد و ترکیب و ترتیب منتخبان تهران غیر از نتایج اعلام شده است.” در همین ارتباط “موسوی لاری” ، وزیر سابق کشور اظهار داشت:“سرنوشت انتخابات تهران حرف و حدیث دارد” و “مجید انصاری” هم تاکید کرد:“به شدت نسبت به روند شمارش، جمع‌بندی و اعلام نتایج مشکوک هستیم.” به گفته انصاری ، “نتایج شمارش آرا در حوزه انتخابیه تهران موجب شگفتی همگان گردیده است و گزارشات موثق و متعددی که از صندوق‌ها و وزارت کشور می‌رسد حاکی از آن است که چند تن از کاندیدای ائتلاف اصلاح‌طلبان در 10 نفر اول رأی‌آوردگان تهران هستند.“
این تخلفات باعث اعتراض ستاد ائتلاف اصلاح طلبان، مجمع روحانیون مبارز و جبهه مشارکت شد که هر یک با صدور اطلاعیه‌ای جداگانه، خواستار پاسداری از آرای مردم شدند و به طور مشخص، خواستار “اعلام نتایج تک تک صندوق های اخذ رای در تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر” شدند. این خواسته، اندکی بعد در نامه نامزدهای اصلاح طلب به پورمحمدی نیز تکرار شد: “خواستار آنیم که یک نسخه از صورتجلسه کلیه صندوقهای آرا به همراه گزارش تجمیع صندوق‌ها در اختیار ما قرار گیرد.“
گزارش “کمیته صیانت از آرا” ستاد اصلاح‌طلبان نیز در روز 24 اسفند به “حضور افراد غیر مسئول برای هدایت آرا به سود یک جریان سیاسی خاص، اعمال محدودیت برای ناظران ستاد ائتلاف اصلاح طلبان، توزیع آشکار کارت تبلیغاتی جبهه متحد اصولگرایان از سوی حامیان دولت، تبلیغات گسترده و آشکار همین لیست در شرق و جنوب تهران در روز انتخابات” به عنوان نمونه‌هایی از تخلفات انتخاباتی اشاره کرد.
تخلف‌ها در انتخابات به جدی گسترده بود که اعتراض اصولگرایان منتقد دولت در لیست “ائتلاف فراگیر اصولگرایان” را هم برانگیخت. این ائتلاف، فردای برگزاری انتخابات، در بیانیه‌ای از تخلفات گسترده مسئولان دولتی به نفع لیست “جبهه متحد” خبر داد و موارد متعددی از سوء استفاده‌های صورت گرفته در مساجد و مراکز دولتی به نفع جبهه متحد اصولگرایان را برشمرد. امیررضا خادم، عضو شاخص این ائتلاف نیز در نامه به شورای نگهبان خواستار بازشماری آرای خود و “بررسی احتمال اشتباه در نحوه شمارش آن” شد.
اخراج خبرنگاران رسانه‌های غیر همسو با دولت از ستاد انتخابات، وادار کردن سربازان پادگان‌های شمال شرق تهران به رای دادن به لیست جبهه متحد اصولگرایان، دخالت نیروهای بسیجی در انتخابات و وادار کردن مردم به رای دادن به اصولگرایان در برخی محله‌های تهران، وادار شدن کارگران کارخانجات دولتی به رای دادن به جبهه متحد اصولگرایان و اخراج ناظران ستاد اصلاح طلبان در زمان شمارش آرا، نمونه‌هایی از تخلفات گسترده انتخاباتی بود که به رسانه‌های غیر دولتی درز کرد.
خبرگزاری فارس، پیشتاز “پردازش آرا”
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، خبر تایید صحت انتخابات تهران را اولین بار در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اعلام کرد. این خبرگزاری تنها رسانه اصولگرا بود که نتایج انتخابات را پیش از به سرانجام رسیدن شمارش دستی آرا، و حتی پیش از اعلام مرحله‌ای نتایج از سوی شورای نگهبان اعلام می‌کرد. این موضوع، خود یکی از اصلی‌ترین موضوعات مورد اعتراض اصلاح طلبان بود. آنها معتقدند خبرگزاری فارس که به لایه‌های پنهان جناح اصولگرا منتسب است، با انتشار پیش از موعد اخبار مربوط به نتایج انتخابات، به زمینه‌سازی برای دخل و تصرف در آرا پرداخت و شرایط روانی را برای دست بردن در نتایج شمارش آرا فراهم کرد.
سایت “بهارستان هشتم” که ارگان رسمی ائتلاف اصلاح طلبان بود، دو روز پس از برگزاری انتخابات در خبری اعلام کرد که: “در اکثر مناطق تهران نفرات اصلاح طلب (یاران خاتمی ) از اول تا 15 هستند” و اعلام پیروزی 71 درصدی اصولگرایان توسط پورمحمدی، وزیر کشور دولت نهم را “نوعی پردازش غیر واقعی آرا” ارزیابی کرد و خواستار آن شد که: “وزیر محترم کشور و شورای نگهبان آنچه در صندوقهای رای وجود دارد را اعلام کنند و نگذارند خدای نکرده طراحی و یا مهندسی خاصی در این خصوص صورت بپذیرد.“
روزنامه اعتماد ملی نیز در سرمقاله روز 26 اسفند ماه، اشاره آشکاری به زمینه‌سازی برای اعلام پیروزی اصولگرایان از سوی خبرگزاری فارس کرد و نوشت: “… نکته دیگری که انتظار می‌رود مسوولا‌ن وزارت کشور و شورای نگهبان در این خصوص مراقبت کنند و توضیح لا‌زم را برای افکار عمومی ارائه دهند، این است که اخبار متفاوت و یکسویه‌ای توسط برخی خبرگزاری‌های وابسته به نهادهای عمومی با گرایش اصولگرایانه می‌رسد که اخبار انتخابات را به صورت لحظه‌ای، روی سایت خبری خود مخابره می‌کنند؛ در حالی که سخنگوی وزارت کشور و شورای نگهبان هیچ خبری را به صورت رسمی و مستند در اختیار خبرنگاران قرار نداده است و در خصوص این اخبار منتشر شده هم موضعگیری ننموده است. اگر این اخبار صحیح است، چرا وزارت کشور آن را رسما منتشر نمی‌کند و اگر انتشار این خبرها با واقعیات منطبق نیست، چرا سکوت و عدم موضعگیری؟”
عبدالله ناصری، سخنگوی ستاد ائتلاف اصلاح طلبان، نیز با بیان صریح‌تری، “فضاسازی برخی رسانه‌های اصولگرا را مقدمه دخل و تصرف در آرای مردم” خواند و رسانه‌های حامی دولت را متهم کرد که “چون انتظار چنین شکستی را از اصلاح طلبان در انتخابات مهندسی شده نداشتند، با فضاسازی قصد فراهم کردن زمینه دخل و تصرف در آرای مردم را دارند.“
آنچه قبل از پردازش آرا گفته شد…
نکته جالب در خصوص نتایج اعلام شده برای حوزه انتخابیه تهران، این است که تا قبل از مشخص شدن سرنوشت فرایند پیچیده و چند لایه “پردازش و مهندسی آرا”، نه تنها سایت‌های اصلاح طلبان، که حتی سایت‌ها و خبرگزاری‌های اصولگرا نیز چنین نتیجه‌ای را برای تهران پیش‌بینی نمی‌کردند. نگاهی به اخبار منتشر شده در این باره در روز برگزاری انتخابات، نشان می‌دهد که فضاسازی رسانه‌های و مهندسی آرا تا چه حد واقعیت را تغییر داده است.
سایت “الف” که به احمد توکلی، نماینده شاخص اصولگرا منتسب است، در روزهای قبل از انتخابات به طور آشکار از لیست “جبهه متحد” حمایت می‌کرد و این حمایت در روزهای آخر به درگیری با سایت بازتاب ( که از ”ائتلاف فراگیر” حمایت می‌کرد) نیز منجر شد. اما با این حال این سایت در سه نتیجه “نظرسنجی خروج” که در روز انتخابات منتشر کرد، از نتایجی غیر از آنچه بعدا وزارت کشور دولت احمدی نژاد اعلام کرد، خبر داد.
این سایت در بعدازظهر روز جمعه 24 اسفند، نتایج نظرسنجی از رای‌دهندگان در حال خروج از شعب اخذ رای در تهران را حاکی از “برتری نسبی یا مطلق فهرست اصولگریان (جبهه متحد) و برتری نسبی اصلاح طلبان در شمال شهر” دانست. برآورد این سایت خبری- تحلیلی اصولگرا تا آن لحظه این بود که: “اگر وضعیت فعلی تا ساعات آتی ادامه پیدا کند، اصولگرایان جبهه متحد، سه الی چهار چهره ورزشی یا شناخته شده فهرست موازی و تعدادی از اصلاح طلبان مشترک فهرست های اعتمادملی و یاران خاتمی حایز اکثریت آرا خواهند شد.“
ساعتی بعد، این سایت خبر داد که: “در تهران نیز درحالی که آرای اصولگرایان تا ساعات میانی بعد از ظهر در بیشتر مناطق در وضعیت مناسب قرار داشت، حضور رای دهندگان اصلاح طلب در ساعات پایانی رای گیری به ویژه در مناطق مرکزی به سمت شمال، وضع اصلاح طلبان را بهبود نسبی بخشیده است.” و در نهایت در آخرین ساعات رای‌گیری، این سایت اصولگرا خبری با تیتر “بهبود نسبی وضع اصلاح‌طلبان در ساعات پایانی” منتشر کرد و خبر از احتمال پیروزی مشترک لیست‌های جبهه متحد اصولگرایان و ائتلاف اصلاح طلبان در تهران داد.
این پیش‌بینی‌ها به یک سایت اصولگرا منحصر نبود و سایت‌های دیگری همچون بازتاب، جهان نیوز و حتی رجانیوز نیز پیش‌بینی‌های مشابهی داشتند. سایت “عصر ایران” نیز در همین راستا نوشت: “امروز اکثر رأی‌دهندگان تهرانی ، به فهرست های شناخته شده اصلاح طلبان و اصولگرایان ونیز تلفیقی از چهره های مطرح هر دو جریان و مستقل ها رأی می دادند …..تا ظهر امروز ، اصولگرایان در بیشتر شعب رأی گیری ، نسبت به اصلاح طلبان جلوتر بوده اند ولی از بعد از ظهر که حوزه های غرب و شمال تهران فعال تر شده اند ، وضعیت کاندیداهای اصلاح طلبان تا حدی بهتر شده است.“
با این حال اندکی پس از آنکه درهای شعب اخذ رای بسته شد، ناظران از شعب و خبرنگاران از ستاد انتخابات اخراج شدند و خبرگزاری فارس هم فضاسازی برای “مهندسی” نتایج انتخابات را آغاز کرد؛ مشخص شد که اولین عضو لیست اصلاح طلبان، که حتی اصولگرایان هم رتبه بالایی را برای او پیش‌بینی می‌کردند، در نتیجه ”پردازش” آرا توسط دولت احمدی نژاد، در رتبه 29 قرار گرفته است.
نهایت آن که مجلس هشتم، باید مجلسی همسو با دولت احمدی نژاد می شد، همچنان که رهبر جمهوری اسلامی، دو روز مانده به انتخابات، بر اهمیت این همسویی تاکید کرده بود…