پس از انتشار گزارش‌هایی درباره کشف یک محموله دارو که به شکل قاچاق وارد ایران شده، معاون وزیر بهداشت تاکید کرد که در جمهوری‌اسلامی در حوزه دارو “تخلف، قاچاق، سوءاستفاده و غیره وجود دارد”.
رسول دیناروند، معاون وزیر بهداشت و رییس سازمان غذا و دارو، در گفت‌وگویی با اشاره به وجود قاچاق دارو در ایران، اضافه کرد که “گفته‌اند از هر جای دنیا دارو را بیاورید و من خودم شنیدم از یکی از همین وزرای قبلی که گفت من دست قاچاقچیان را می‌بوسم اگر کمبودهای دارویی از هر طریقی تامین شود”.
هم‌زمان با سخنان دیناروند، یک مقام نیروی انتظامی استان گلستان، خبر از توقیف یک محموله حاوی ۷ هزار و ۷۰۰ قلم داروی کمیاب و قاچاق در این استان داد.
به گفته‌ی وی از ابتدای سال جاری تاکنون ماموران نیروی انتظامی در شهرستان بندر گز “موفق به کشف حدود ۱۵ هزار قلم انواع داروی قاچاق و غیرمجاز شدند”.
ماه گذشته حیدر محمدی، رییس اداره کل بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان غذا و دارو، با اشاره به وارد شدن داروهای قاچاق و تقلبی به ایران، گفته بود که “پاکستان و کردستان عراق، مرکز تولید و توزیع داروهای تقلبی هستند. کشورهایی که در همسایگی ایران هستند و حجم قابل‌توجهی از این داروها را هم روانه ایران می‌کنند”.
دیناروند اما درباره داروهای قاچاق در بازار ایران به گروه‌بندی کالاهای وارداتی از زمان دولت قبل اشاره کرد و گفت که داروهایی که در این طبقه‌بندی در “گروه ۱۰” قرار می‌گیرند “نه با ارز خودش و نه ارز مبادلاتی نمی‌توانست واردات داشته باشد”. به گفته‌ی وی “بسیاری از کالاها را در سطح فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها می‌بینیم که از نظر ما گروه ۱۰ هستند… و این گروه ۱۰ چه جوری وارد کشور شده است؟ قاچاق”.
او اضافه کرد: “این چه قاچاقی است که توزیع رسمی دارد؟ یعنی همه فروشگاه‌ها دارند و تنها در تهران نیست”.
بحث‌های مربوط به دارو در ایران در سال‌های گذشته از جمله موارد بحث‌برانگیز بوده. این مساله از آن جهت دارای اهمیت است که بعد از تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای، امکان ورود دارو به ایران وجود نداشت.
گرچه برخی مسوولان جمهوری‌اسلامی گفته بودند که غرب اجازه واردات دارو به ایران را نمی‌دهد، اما این مساله از سوی دولت‌های غربی تکذیب شد و آن‌ها اعلام کردند که داروها در لیست کالاهای تحریمی نیستند.
با این حال به دلیل تحریم‌های اقتصادی و عدم امکان مبادله‌های ارزی، عملا امکان ورود دارو به ایران از بین رفت و تا مدت‌ها برخی داروها به شکل قاچاق وارد ایران می‌شد.
سال ۸۹ محمدرضا شانه‌ساز، مدیرکل نظارت بر امور دارویی وزارت بهداشت وقت، رقم واقعی قاچاق سالانه دارو در مجموع چرخه دارویی و مکمل‌های غذایی و دارویی کشور را ۸۰ تا ۱۵۰ میلیارد تومان اعلام کرد.
پیش از این حسین ساجدی نیا، فرمانده نیروی انتظامی تهران، گفته بود که “بخشی از این داروهای تقلبی که به درخواست جمهوری اسلامی تولید شده اند و در داروخانه‌های مجاز کشور هم وجود دارند، عمدتا از کشورهایی وارد ایران می‌شوند که از مواد غیراستاندارد و تقلبی در داروهای خودشان استفاده می‌کنند”.
پیش تر و در ماه‌های نخست آغاز به کار دولت روحانی، حسن هاشمی، وزیر بهداشت٫ گفته بود که شرکت‌های پخش دارو به دلیل بدهی معوقه بیمارستان‌ها و مراکز فروش دارو از پخش دارو خودداری می‌کنند و از طرفی هم شرکت‌های بیمه ۱۹۰۰ میلیارد تومان به بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها بدهکار هستند.
به گفته هاشمی مقداری از مشکلات کمبود دارو نیز به واردات مربوط می‌شود که ناشی از تحریم‌هاست و بخشی از آن هم به تغییر مدیریت‌ها در وزارت بهداشت در دولت دهم و تغییر نرخ ارز مربوط است.
