رسا قاضی نژاد
استیضاح موفق روز سه شنبه مجلس هر چند می تواند دلیل کافی برای متوقف شدن بخشی از انتقادات مجلس از دولت باشد اما درست همزمان با سخنان حمایت آمیز رهبر جمهوری اسلامی در مورد دولت، چند تن از نمایندگان مجلس از پیگیری استیضاح های دیگر خبر داده اند و اینکه محمد رضا اسکندری جدی ترین گزینه مورد نظر است.
تنها یک روز پس از استیضاح وزیر کشور، آیت الله خامنه ای در سخنانی گفت “عده ای به دلیل دشمنی با دولت می خواهند در اصل نظام خدشه وارد کنند” تا همانند چند ماه گذشته، از دولت احمدی نژاد حمایت کرده باشد؛ اما در مقابل برخی از نمایندگان مجلس در گفتگو های جداگانه با خبرگزاری ها تایید کردند که نه تنها طرح استیضاح وزیر جهاد کشاورزی در انتظار اعلام وصول از سوی هیات رییسه مجلس است بلکه وزرای دیگری نیز در معرض استیضاح قرار دارند.
این اظهارات نمایندگان در حالی بیان می شود که پس از استیضاح کردان، علی لاریجانی رییس مجلس با اشاره به تغییر 10 وزیر کابینه دولت نهم و اینکه ” اکنون کابینه لب مرز رای اعتماد مجدد قرار دارد”، هشدار داده بود: “اگر یک وزیر برکنار شود باید کل کابینه رای اعتماد بگیرد. دولت و مجلس باید در این شرایط ملاحظه کنند، چون چندماه بیشتر از عمر این دولت باقی مانده مجلس و دولت مراقبت می‌کنند که مساله جدیدی پیش نیاید. البته نه دست دولت و نه مجلس بسته نیست.”
اشاره ای که لاریجانی در سخنانش داشت، به اصل 136 قانون اساسی جمهوری اسلامی باز می گردد که اگر بیش از نیمی از وزرا به هر دلیلی تغییر کنند همه اعضای کابینه باید مجددا از مجلس رای اعتماد بگیرند. بر این اساس، با برکناری علی کردان وزیر کشور، به نتیجه رسیدن استیضاح یک وزیر دیگر به منزله استیضاح کل کابینه محسوب می شود.
سه یا چهار وزیر در صف
با اینکه در چهار ماه اول فعالیت مجلس هشتم چند بار تلاش نمایندگان برای استیضاح وزرای دولت از جمله وزیر آموزش و پرورش، فن آوری اطلاعات و بهداشت ناکام ماند، اما اینک نمایندگان مجلس پس از برکناری وزیر کشور سعی در طرح استیضاح سایر وزرا دارند.
دیروز سایت خبری آفتاب به نقل از یک نماینده مجلس خبر داد پس از علی کردان، “سه وزیر در نوبت استیضاح” قرار دارند. هرچند این منبع نام نماینده مزبور را ذکر نکرده اما به نقل از وی نوشته است: “پس از به تعویق افتادن اعلام وصول استیضاح وزیر کشاورزی، نمایندگان طراح این استیضاح تصمیم گرفته‌اند تا پس از مشخص شدن نتیجه استیضاح کردان در این خصوص مشورت کنند. با این حال تصمیم نمایندگان درباره استیضاح وزیر کشاورزی قطعی است. همچنین طرح استیضاح وزیر بهداشت نیز آماده است. برخی از نمایندگان هم طرح استیضاح وزیر آموزش آماده کردند و روز یکشنبه تنها در مدت چند دقیقه، 6 نماینده آن را امضا کردند.“
اما همزمان، سایت خبری عصر ایران از “مزه دادن استیضاح به کام نمایندگان” خبرداده و نوشته است نمایندگان مجلس اینک درصدد استیضاح چهار وزیر دیگر هستند. این منبع ضمن نام بردن از وزرای جهاد کشاورزی، آموزش و پرورش و بهداشت، گزینه چهارم استیضاح را وزارت صنایع اعلام کرده است؛ نمایندگان استان های آذری زبان و استان فارس نیز طرح استیضاح محرابیان وزیر صنایع را در دستور کار دارند.
اسکندری، جدیست
در این میان به نوشته آفتاب، پس از کردان جدی‌ترین استیضاح مربوط به محمدرضا اسکندری می‌شود که به گفته بسیاری از کارشناسان و برخی نمایندگان در مدت مسئولیت در وزارت جهاد کشاورزی عملکرد مناسبی نداشته است.
طرح استیضاح اسکندری همزمان با طرح استیضاح کردان 24 مهر ماه با 46 امضاء تقدیم هیات رییسه شد. هرچند هیات رییسه طرح استیضاح کردان را اعلام وصول کرد اما چند روز پیش از استیضاح کردان خطاب به امضا کنندگان استیضاح وزیر کشاورزی اعلام شد که جلسه ای برای گفتگوی نمایندگان و وزیر برگزار خواهد شد.
در آستانه استیضاح کردان، روز یکشنبه نمایندگان منتقد در مقابل وزیر جهاد کشاورزی قرار گرفتند و هرچند تا روز سه شنبه، همزمان با استیضاح وزیر کشور خبری در مورد این جلسه منتشر نشد، اما روز گذشته برخی از نمایندگان امضا کننده از “تصمیم راسخ” نمایندگان خبر دادند.
غیر از رئیس کمیسیون کشاورزی که از به جریان افتادن “استیضاح وزیر کشاورزی” سخن گفته، یک نماینده دیگر مجلس اعلام کرده است: “اسکندری پاسخی ندارد، استیضاح او قطعی است”. جبار کوچکی‌نژاد از طراحان استیضاح محمدرضا اسکندری با اشاره به مشکلات و نارسایی‌ها گوناگون در حوزه فعالیت وزارت کشاورزی تصریح کرده: “با مشخص شدن وضعیت کردان، اکنون در مورد استیضاح اسکندری تصمیم‌گیری خواهد شد.“
وزیر کشاورزی حدود سه ماه پیش به دعوت نمایندگان کمیسیون کشاورزی برای پاسخ به سوال نمایندگان به مجلس رفت اما نتوانست آنان را قانع کند. بر همین اساس نمایندگان سه ماه به اسکندری فرصت دادند تا اقدامی برای رفع معضلات بخش کشاورزی انجام دهد که به اعتقاد طراحان استیضاح با وجود پایان یافتن این فرصت هنوز نارسایی‌ها در این بخش پابرجا است.
هیات رییسه و استیضاح
همانطور که هیات رییسه مجلس هشتم در چهارماه نخست مجلس تلاش کرد، انتظار می رود با توجه به سخنان رهبرجمهوری اسلامی، استیضاح دیگری صورت نگیرد. این مساله را عصر ایران بدین شکل منعکس کرده است: ”تحلیل غالب این است که مجلسی ها، دیگر وزیری را به زیر نخواهند کشید ولی احتمالاً خواهند کوشید از برگ برنده استیضاح، در تعاملات خود با دولت بهره گیرند.”
با این حال هیات رییسه مجلس تابع نمایندگان است. دیروز هرچند با هنر نایب رییس دوم از “اثرات استیضاح کردان بر رابطه دولت و مجلس” سخن گفت و حاجی بابایی عضو هیات رییسه از مطرح نبودن استیضاح دیگری در هیات رییسه خبرداد، اماابوترابی نایب رییس اول مجلس از تاکید برخی نمایندگان بر استیضاح چند وزیر دیگر پرده برداشت.
حمیدرضا حاجی‌بابایی در حاشیه جلسه علنی دیروز مجلس در جمع خبرنگاران با اشاره به برخی شایعات مبنی بر اسیتضاح چند تن از وزراء در مجلس گفت: “هیچ استضیاحی در هیات رئیسه مجلس مطرح نیست.“
در مقابل حسن ابوترابی فرد در پاسخ سئوال ایسنا مبنی بر اینکه آیا استیضاح دیگری در دستور کار مجلس است، یادآور شد: “بعضی از همکاران ما در مجلس شورای اسلامی بر استیضاح برخی از وزرا تاکید دارند، اما ما بر این اعتقاد هستیم که در چارچوب گفت‌وگو و بحث جدی شاید بتوان قبل از طرح استیضاح به راهکارهای مناسبی دست یافت و مجلس دیگر شاهد استیضاح قرار نگیرد.”