رابین رایت
علی رغم زمینه چینی های گسترده برای عملی ساختن مذاکره دو جانبه میان مقامات ایرانی و کوندلیزا رایس، وزیر خارجه آمریکا در حاشیه کنفرانس روز جمعه در مصر، به نظر می رسد چنین ملاقاتی یورت نگیرد.
قرار است منوچهر متکی، وزیر خارجه ایران و کاندولیزا رایس روز دوم از کنفرانس دوروزه در مصر در این کنفرانس شرکت کنند. این کنفرانس به ابتکار آمریکا با شرکت همسایگان عراق و به منظور برقراری ثبات در این کشور برگزار می شود و دولت بوش امیدوار است از این طریق از گسترش خشونت ها در عراق جلوگیری کند.
رایس هفته پیش اظهار کرد که عدم حضور ایران در این کنفرانس “از دست دادن فرصت” است. لیکن تماس های دو جانبه بین نمایندگان دو طرف در این روزها بیشتر جنبه شوخی پیدا کرده است.
بوش بعد از مذاکره با مقامات اروپا به این نتیجه رسید که گفتگو با ایران باید بیشتر از طریق نمایندگان رهبری ایران یعنی آیت الله خامنه ای صورت گیرد تا از طریق وزیر خارجه. در حکومت ایران آقای خامنه ای رهبری عمری داشته و قدرت وتو در مورد تصمیمات دولت دارد در حالیکه وزیر خارجه پاسخگوی رئیس جمهوری است که هر چهار سال یک بار انتخاب می شود.
این تصمیم آمریکا پس از مشورت با خاویار سولانا، دبیر سیاست خارجی اروپا گرفته شد. وی دوشنبه با رایس و هفته پیش با علی لاریجانی در ترکیه ملاقات کرد.لا ریجانی که به دفتر رهبری گزارش می دهد، مشاور شورای امنیت ملی و رئیس هیئت مذاکره کننده ایران در گفتگو با اروپا بوده است. هدف از این مذاکرات حصول اطمینان از این نکته بوده است که ایران از نیروی هسته ای برای ساخت سلاح استفاده نخواهد کرد.
متکی در تهران و واشنگتن به عنوان چهره مهمی در دولت محمود احمدی نژاد تلقی نمی شود. مقامات آمریکایی دیروز گفتند: “این فرصت نه از نظر زمان، نه مکان و نه اشخاص مذاکره کننده” زمان درستی برای مذاکره نیست.
در تهران موضوع مذاکره مورد بحث های زیادی واقع شده است. برخی از مقامات معتقدند از کنفرانس شرم الشیخ باید برای شروع مذاکرات با آمریکا استفاده کرد در حالیکه گروهی دیگر باور ندارند آمریکا در این کار جدی باشد.
غلامحسین الهام، سخنگوی دولت ایران در تهران گفت ایران برای مذاکره آمادگی ندارد. وی افزود: “تا زمانی که آمریکا لحنی خود خواهانه و یک طرفه دارد ما نمی توانیم مذاکره کنیم.”
طرفین دیروز از انجام مذاکره نا امید بودند. یک مقام مزارت خارجه گفت: “من فکر نمی کنم مذاکره ای درکار باشد ولی احتمال آن را نمی توان رد کرد.” مقامات ایرانی نیز گفتند: “امکان مذاکره چندان زیاد نیست.”
مقامات آمریکا و عراق نیز کم کم چشم انداز انتظارات خود را از کنفرانس تقلیل داده اند. یک دیپلمات عرب گفت: “انتظار معجزه نمی توان دا شت.” همسایگان عراق که در این کنفرانس شرکت می کنند عبارتند از ایران، اردن، کویت، عربستان سعودی، سوریه و ترکیه.
مقامات آمریکا طی ماه گذشته شرمایه گذاری زیادی روی این کنفرانس انجام داده اند. رایان کاکر، سفیر آمریکا در عراق دیروز در کنفرانس خبری گفت: “همسایگان عراق نقش مهمی را ایفا می کنند. این همسایگان می توانند در بهبود یا بدتر شدن وضعیت و برقراری ثبات در عراق بسیار موثر باشند.”
منبع: واشنگتن پست، 2 مه