ساخت و ساز غیرقانونی سپاه پاسداران در مرکز شهر تهران که در ماه‌های اخیر اعتراض بسیاری را برانگیخته، بالاخره صدای محمدباقر قالیباف، شهردار کنونی تهران و عضو ارشد سپاه پاسداران را نیز بلند کرد. این ساختمان بزرگ که در میدان عشرت آباد ساخته می‌شود در محدوده بنای تاریخی “کلاه فرنگی” است و ساخت آن اعتراض سازمان میراث فرهنگی را نیز در پی داشته است.
به گزارش سایت فرهنگ، وابسته به سپاه پاسداران، قالیباف در صفحه اینستاگرام خود نوشت: “یکی از مطالبات عمومی از نهادهای نظامی در این سال‌ها، خروج پادگان‌ها از داخل کلانشهرها بوده است. در سال‌های گذشته با تدابیر مقام معظم رهبری و همکاری نیروهای مسلح حداقل در دو مورد، پادگان‌ها از داخل شهر تهران به منظور حفظ و حراست از محیط زیست و زندگی مردم به خارج از شهر منتقل شده‌اند. در چنین شرایطی، در قلب شهر تهران اسکلت‌های ساختمانی عظیم در میدان سپاه بالا رفته‌است که حتی برای ساخت آن مراحل قانونی لازم هم طی نشده است.” قالیباف اضافه کرد: “تا به امروز نیز مجموعه مدیریت شهری تهران، دادگاه نظامی و رئیس دیوان عدالت اداری مخالفت قانونی و حتی دلسوزانه خود را با ادامه ساخت این بنا اعلام کرده‌اند. ولی متاسفانه همچنان کار ساخت و ساز این ساختمان ادامه دارد. از نهادی که همیشه در راه دفاع از سرزمین، مردم و حقوق آنها پیشقدم بوده است انتظار می‌رود که این بار نیز در برابر قانون و برای احقاق حقوق مردم پیشتاز بوده و برای احترام به حقوق عمومی، اقدام به توقف احداث و تخریب این سازه نماید. بنده نیز اگر جای این دوستان و همرزمان سابقم بودم نه تنها جلوی احداث این سازه غول آسا را می‌گرفتم، بلکه راهی هم برای بازدید همه مردم به عمارت تاریخی کلاه فرنگی باز می‌کردم.”
پس از انتشار این نوشته، سایت تابناک، وابسته به محسن رضایی به دفاع از اقدام سپاه پاسداران پرداخت و اظهارات قالیباف را “فرافکنی شهرداری تهران در یک پرونده پر سروصدا” نامید. نویسنده این گزارش تاکید کرده: “مستندات حکایت از آن دارد که سازه در حال ساخت در میدان سپاه مجاز است و روند قانونی برای این ساخت‌وساز پیموده شده؛ اما همچنان مسئولان شهرداری که در زمان مقرر واکنش نشان نداده بودند، اصرار می‌کنند که فرایندهای قانونی طی نشده تا شاید همگان یادشان برود، این سازه موافقت شهرداری برای ساخت را دریافت کرده است.” نویسنده تابناک اضافه کرده که بر اساس آیین‌نامه “روش اجرایی صدور مجوز ساخت‌وساز نیروهای مسلح” چنانچه نهادهای نظامی بخواهند در داخل شهر ساخت و سازی انجام دهند، باید درخواست را به شهرداری منطقه بدهند و اگر ظرف یک ماه پاسخی نیامد، به معنی موافقت شهرداری تلقی می‌شود و می‌توانند پروژه خود را بدون مجوز رسمی آغاز کنند. در ادامه این گزارش تاکید شده بود: “هیچ اشکالی متوجه شان نیست، زیرا در سال ۸۸ با سبک و سیاق قانونی مشخص شده در توافق نامه، درخواست مجوز کرده‌اند که هیچ پاسخی از طرف شهرداری به آن داده نشده و در پایان تابستان دو سال پیش، با یادآوری آن درخواست بی پاسخ و همچنین ارائه اطلاعات لازم (وفق توضیحات مندرج در آیین نامه)، خبر از آغاز پروژه عمرانی داده و البته ۹ ماه بعد عملیات عمرانی را آغاز کرده‌اند.” در این گزارش مجری طرح مزبور نیز “اقشار بسیج” عنوان شده است.
اواسط اردیبهشت ماه محمدمهدی تندگویان، مخبر کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران نیز با اشاره به “تفاهم‌نامه‌ای بین شهرداری تهران و نیروهای مسلح” که براساس آن اگر شهردار منطقه ظرف مدت یک‌ماه، پاسخی به درخواست ندهد به منزله پاسخ مثبت و تایید است، گفته بود: “شهردار منطقه نیز عنوان داشته که نامه را ندیده است.” او اضافه کرده بود: “در حالی شهرداری مدعی است پروانه‌ای برای ساخت این ساختمان نداده، تفاهم‌نامه‌ای نیز بین نیروهای مسلح و میراث فرهنگی شهر تهران وجود دارد که متعهد شده‌اند در حریم سازه تاریخی عشرت‌آباد، ساخت و ساز نداشته باشند.” او تاکید کرده بود: “با توجه به تاثیر این سازه بر منظر شهری و نمای میدان و همچنین نزدیکی این ساختمان به بنای تاریخی”کلاه فرنگی”، شورای شهر نظر بر قلع این ساختمان دارد و باید این موضوع در جلسه بررسی شود.”
تندگویان چندی بعد از صدور رأی نهایی کمیسیون ماده پنج درباره تخلف صورت گرفته در سازه عشرت‌آباد خبر داد و گفت: “ارتفاع این سازه تا سقف ۱۶ متر تعیین شد. رأی نهایی سازه واقع در میدان سپاه امروز در کمیسیون ماده پنج صادر شد و باید پیچ و مهره های سازه آهنی باز تا ارتفاع آن به سقف تعیین شده برسد.”
اواخر خرداد ماه نیز “دادسرای نظامی تهران” حکم کرد که هر نوع ساخت‌وساز در حریم منظری عمارت کلاه فرنگی باید متوقف شود. با اینهمه زور سپاه بیشتر از این حرف‌ها بود و ساخت و سازها ادامه یافت.
در همان روزها حجت‌الاسلام منتظری، رئیس دیوان عدالت اداری که در مراسم افطار با مسئولان شهرداری شرکت کرده بود، خطاب به سازندگان بنای عشرت‌آباد گفت: “برادر عزیز، می‌خواهی بسازی اول پروانه بگیر! اگر این در نقطه‌ای است که نباید تغییر کاربری داده شود، هر کسی می‌خواهد باشد؛ نباید حقوق شهروندان را زیر پا بگذارد. چطور به خودت اجازه می‌دهی در کلانشهری مثل تهران بدون پروانه چنین ساختمانی بسازی؟” با ادامه کار در پادگان سپاه پاسداران، بازپرس شعبه ۳ دادسرای نظامی به مسئولان پادگان ولی‌عصر یک روز مهلت داد که کار را متوقف کنند.
پس از آن بود که محمدرضا یزدی، معاون حقوقی و امور مجلس سپاه در گفتگو با خبرگزاری رسمی مجلس، با ادعای اینکه تشریفات اخذ مجوز برای ساخت وساز اطراف میدان سپاه رعایت شده است، گفت: “مسئولان قضایی تنها می‌توانند دستور توقف ساخت و ساز منطقه میدان سپاه را به ستاد کل نیروهای مسلح دهند.” او تاکید داشت: “متاسفانه دوستان به دادسرای نظامی مراجعه کردند و از سپاه پاسداران شکایت کردند در حالی که این اقدام به دستور ستاد کل نیروهای مسلح بوده است، قاعدتا مسئولان قضایی باید از ستاد کل نیروهای مسلح درخواست توقف پروژه را داشته باشند، این در حالی است که تاکنون ابلاغ رسمی در این زمینه صورت نگرفته بود.”
روز بعد معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران اظهارات معاون حقوقی سپاه پاسداران را رد کرد: “شهرداری تهران به ویژه شهرداری منطقه۲ تلاش زیادی کرد تا نهاد نظامی مربوطه را مجاب کند که این بنا باید مطابق با ضوابط ساخت و ساز در محوطه‌های تاریخی و پهنه G۳۲۱ احداث شود که متاسفانه در طول این سال‌ها توجهی به این مساله نشد.” او با تاکید بر اینکه “نهاد نظامی مربوط” در طول سال‌های اخیر هیچ توجهی به تذکرات کتبی شهرداری مبنی بر ساخت غیر مجاز این بنا نداشت، یادآور شد: “متاسفانه مسئولان نظامی بدون توجه به این اخطارها همچنان کار ساخت بنا را انجام می‌دهند. به همین دلیل شهرداری موظف بود مطابق ضوابط و مقررات خود این تخلف را پیگیری کند.” روز بیستم تیرماه نیز نادر نوروزی، مدیرکل حقوقی شهرداری تهران تاکید کرد که تعیین تکلیف نهایی سازه میدان سپاه توسط مقامات قضایی خواهد بود.
گرچه گفته می‌شود که چند روزی است ساخت و ساز در این پادگان متوقف شده است، اما به نظر می‌رسد که با توجه به ورود مستقیم شهردار تهران به این کشمکش، ماجرای ساخت و ساز غیرقانونی سپاه پاسداران به این سادگی حل و فصل نخواهد شد.
