ایران یک وارد کننده گاز به معنای کامل شده است. ترکمنستان وآذربایجان صادرکنندگان گاز به ایران هستند. از سوی دیگر قراردادهای صادرات گازایران به اروپا درهاله ای از ابهام است. توان تولیدی ایران نیز موردمناقشه است، با تمام این احوال وزیر نفت از مکان یابی تازه برای صادرات گازبه اروپا خبر میدهد. این در حالی است که اروپایی ها در پروژه بزرگ ناباکو ایران را کنار گذاشتند.
به نوشته فارس، وزرای نفت ایران و سوریه اعلام کردند دو کشور طرحی را برای احداث خط لوله گاز با همکاری عراق مد نظر قرار داده اند.به گزارش این خبرگزاری، به نقل از رویترز، طرح ساخت این خط لوله هنوز در مرحله ایده و پیشنهاد است اما گفت‌وگوها میان دمشق، تهران و بغداد در مورد چگونگی امکان ساخت آن شروع شده.
مسعود میرکاظمی، رئیس اوپک و وزیر نفت جمهوری اسلامی به خبرنگاران در شهر دمشق گفت: ما در مورد اصول کلی توافق کرده ایم. این پروژه زمینه گسترش همکاری پایدار میان سه کشور را فراهم می کند.
سفیان العلاو وزیر نفت سوریه نیز گفت: این خط لوله می تواند نهایتا به خط لوله ای که از مصر تا سوریه کشیده می شود و در حال اتصال به ترکیه است وصل شود.
صادرات گازایران به اروپا در حالی است که شرکت سوییسی “ئی جی ال” که خواهان گازایران برای صادرات به اروپا بود تفام نامه اش با ایران را چندی پیش به حالت تعلیق درآورد. از سوی دیگر ایران از بزرگترین پروژه انتقال گاز، از شرق به اروپا، یعنی ناباکو کنار گذاشته شد واینها همه در حالی است که ایران با وجود منابع گاز فراوان، در تولید و تامین مصرف داخلی دارای مشکل است واز ترکمنستان وآذربایجان گاز وارد میکند.
در ابتدای دی ماه ایلناخبرداد که تفام نامه تازه ای با آذربایجان در خصوص واردات گاز بسته شده است.در این مورد معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران گفته است که: “با امضای این تفاهمنامه واردات گاز طبیعی ایران از این کشور همسایه در مرحله اول تا سقف 2میلیون متر مکعب در روز افزایش خواهد یافت.”
معاون وزیر نفت با بیان ای‌که “توافقات انجام گرفته منجر به افزایش تعاملات گازی بین دو کشور خواهد شد” تصریح کرده: بر این اساس تا پایان دی ماه ایران واردات گاز خود را از این کشور همسایه، به میزان 2 میلیون متر مکعب در روز افزایش خواهد داد.
مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به اینکه “در آینده نزدیک واردات گاز طبیعی از جمهوری آذربایجان تا سقف پنج میلیون متر مکعب در روز افزایش خواهد یافت”، اظهار داشت: “با افزایش ظرفیت خطوط لوله کنونی میان دو کشور، میزان واردات گاز طبیعی در مرحله اول به روزانه 2 میلیون متر مکعب و در مرحله دوم به 5 میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید.”
این در حالیست که آذربایجان آمادگی خود را برای صادرات سالانه 500 میلیون مترمکعب گاز به ایران اعلام کرده اما ایران خواهان 10برابر شدن این میزان است.
یک روزنامه گار حوزه اقتصادی به روز می گوید: “در واقع دولتمردان به این نتیجه رسیده اند که در سالهای آتی نمی توانند نیاز داخل را با تولید بیشتر تامین کنند، از این رو به واردات از کشورهای همسایه رو آورده اند.”
شاید بر همین اساس است که مرکز پژوهش های مجلس سال گذشته در گزارشی اعلام کرد که تراز گاز ایران تا 15سال آینده منفی خواهد بود.البته مدیرعامل شرکت گاز چنین اعتقادی ندارد ومیگوید: “از ابتدای امسال تا کنون نزدیک به هفت میلیارد مترمکعب گاز به کشورهای همسایه صادر شده است.”
به گزارش شانا، جواد اوجی با بیان اینکه “صادرات گاز به کشورهای طرف قرار داد، امسال در مقایسه با سال قبل 35.5 درصد رشد داشته است”، گفته: “مقایسه شاخص های صادرات و واردات گاز نشان می دهد تزار کلی صادرات گاز در سال جاری مثبت است.”
وی حجم گاز وارد شده به کشور را از ابتدای امسال تا کنون، شش میلیارد و 300 میلیون مترمکعب اعلام و تصریح کرده: “این مقدار واردات در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نزدیک به 40 درصد افزایش یافته است.”
یک تحلیل گر مسایل نفتی دراین مورد میگوید: “در واقع سخنان آقای اوجی از تناقض های فراوانی برخوردار است.بالاخره وقتی واردات ما 40درصد رشد داشته آیا باز تراز گاز ایران مثبت است؟ رشد صادرات به کدام کشورها بوده قرارداد صادرات گاز به پاکستان که اجرایی نشده است وایران کماکان همان مشتری قدیمی خود یعنی ترکیه را دارد.”
گفته های اوجی در بیان اینکه تراز گاز ایران الان مثبت است درحالی است که وی اوایل هفته گذشته که موج سرما کشور را فراگرفته بوددر یک برنامه تلویزیونی از مردم درخواست کمک کرده بود. به گزارش شانا، جواد اوجی شامگاه گذشته (جمعه 24 دی) در تماس تلفنی با برنامه تلویزیونی “شعله های آبی” با بیان اینکه ”ورود موج جدیدسرما به کشور، مصرف گاز را افزایش خواهد داد”، گفته بود: ”با ورود نخستین موج سرما به کشور، مصرف گاز سراسر کشور به 530 میلیون متر مکعب رسید که 107 تا 110میلیون متر مکعب آن به استان تهران اختصاص داشت، واز مردم تقاضا داریم با صرفه جویی ما در گاز رسانی یاری کنند.”
او در جای دیگر در مواجهه با این سوال خبرنگاران که ”با اینکه ایران دومین دارنده گاز جهان است چراگازوارد می کند” پاسخ داده بود: “واردات گاز طبیعی از این همسایه شمالی ناشی از افزایش سهم ایران در تجارت جهانی گاز است. حتی امکان صادرات و یا ترانزیت گاز ترکمنستان به اروپا و سایر کشورهای متقاضی وجود دارد.”
تحولات گازی در دولت احمدی نژاددر حالی است که، در سال آخر دولت خاتمی، برداشت ایران از پارس جنوبی روزانه 140میلیون مترمکعب در روز بودورقابت با قطر به مرز شانه به شانه رسیده بود. این شیخ نشین در آن دوران روزانه 150میلیون مترمکعب از بزرگترین میدان گازی جهان برداشت می کرد؛ برداشتی که اکنون به 350میلیون مترمکعب رسیده، در حالیکه ایران کماکان همان 140 میلیون مترمکعب را برداشت می کند. این درحالی است که دولت نهم در انظارعمومی فاز 5 پارس جنوبی را افتتاح کرده است. با فازهای6، 7، 8، 9، 10 هم باید قاعدتا برداشت ایران به ازای هر فاز 25میلیون مترمکعب افزایش می یافت و به رقمی بالغ بر125میلیون مترمکعب می رسید. که با آن 140 میلیون رقمی در حدود 270 میلیون مترمکعب می شد.
یک کارشناس نفتی در این مورد به روز می گوید: گازفازهای 6 و7و8 برای تزریق در چاه نفتی آغاجاری در نظرگرفته شده بود از اینرو گاز این میدان شیرین سازی نمی شد وقرار بود به صورت گاز ترش از عسلویه با خط لوله به آغاجاری منتقل شود. اما این پروژه بعلت مشکلاتی که در نصب لوله ها در دریا پیش آمده، هنوز کامل نشده است هر چندسال گذشته مراسم افتتاح آن برگزارشد.
وی در ادامه با اشاره به دیگر فاز افتتاح شده در سال گذشته می گوید: درفاز 9 و10 پارس جنوبی بعلت تحریم آمریکا، شرکت هالیبرتون از حفاری 32عدد چاه آن کناره گرفت وعلیرغم اینکه سکوهای دریایی وخط لوله این پروژه به همراه پالایشگاه خشکی آن ساخته شده، مشکل حفر چاهها وتهیه ملزومات سرچاهی آن، برداشت گاز از این فاز را دچار مشکل کرده است.
فروش تجهیزات سرچاهی به ایران به اطر وجود آلیاژِ خاص در آن که می تواند کاربردی دوگانه، هم در صنایع هسته ای و هم در صنایع نفت وگاز داشته باشد، با تحریم های شورای امنیت غیرممکن شده است. البته چند روز گذشته در خبرها آمده بود که تجهیزات برای فاز 9و10 پارس جنوبی در کارخانه ای در اراک در حال ساخت است، اما این حداقل یک سالی زمان می برد.
شایان ذکر است، طبق برنامه باید این پروژه گازی سال 85 به بهره برداری می رسید. این پروژه هم مانند پروژه های دیگر، سال گذشته روبانش با حضور رییس جمهور دوتکه شد. در آن مراسم احمدی نژاد از “همت بی نظیر نفتی های” دولتش دربه پایان رساندن این پروژه سخن گفت وآنان را در”خط اول مبارزه با استکبار جهانی” دانست. اما چاه ومیدان همان است که قبلا بود وبرداشت ایران از پارس جنوبی ارتقا نیافته است. توسعه فازهای 11، 13، 14 هم از سوی شرکت های توتال، شل ورپسول یک طرفه فسخ شده اند. فاز 12 که شرکت پتروپارس عهده دار آن است نیز از نظر تامین مالی دچار مشکل شده ومدیرعامل این شرکت هرازگاهی در رسانه ها از این موضوع سخن می گوید. فاز 15و16هم که قرارست توسط قرارگاه خاتم الانبیا به بهره برداری برسد دچار تاخیر است. آن هم در حالیکه همزمان با این تحولات، سایت راستگرای خبرآن لاین از بیکار شدن 52هزار نفر درعسلویه در طول چهارسال گذشته خبرداده است. با این روند، به گفته اکثر کارشناسان چشم انداز تولید وبهره برداری گاز از بزرگترین میدان گازی جهان در سالهای آتی برای ایران، بیشتر از همان عدد 140 میلیون مترمکعب نخواهد بود درصورتی که قطر با سرعتی بالا در حال برداشت هر چه بیشتر است.
