مازیار رادمنش
دیروز محمود احمدی نژاد سومین سال ریاست جمهوری خود را آغاز کرد. همزمان با این روز گروهی از نزدیک‌ترین مشاوران و حامیان رئیس‌جمهوری روز یکشنبه همزمان با دومین سالگرد انتخابات سوم تیر در تالار فردوسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گردهم آمدند تا در نشست «بازشناسی پدیده سوم تیر» به بررسی چگونگی و تبعات بر سرکار آمدن محمود احمدی‌نژاد بپردازند. این در حالی بود که پیش از این برخی شنیده‌ها از تدارک گسترده‌ای حامیان دولت برای سالگرد سوم تیر در قالب جشن‌ها و افتتاح پروژه‌های دولتی حکایت داشت. اخباری که در خبرگزاری‌های رسمی بازتاب یافته بود حکایت از این داشت که دولت در نظر دارد به مناسبت سالروز به قدرت رسیدن رئیس جمهور بیش از 100 پروژه عمرانی را در چندین استان کشور افتتاح کند. با این همه به نظر می‌رسد مخالفت‌های آشکار و پنهان شخصیت‌های سیاسی از جمله برخی از چهره‌های شاخص اصولگرا باعث شد که حامیان دولت به برگزاری چند سخنرانی دردانشگاه تهران اکتفا کنند. در این جلسه که بسیاری از حامیان سابق احمدی نژاد، مانند عماد افروغ و محمد خوش چهره حضور نداشتند، طرفداران احمدی نژاد شدیدا به منتقدان وی حمله کردند.
محمود احمدی‌نژاد کیست؟
متولد سال 1335 در روستای ارادان در حوالی گرمسار است. چنانکه خود گفته است، پدرش آهنگر بود و هفت فرزند داشت. محمود احمدی نژاد چهارمین فرزند خانواده است. تا کنون یک برادرش به نام داوود، از سوی وی به عنوان مسوول دفتر بازرسی ریاست جمهوری منصوب شده است. خواهرش به نام پروین احمدی نژاد نیز پس از روی کار آمدن وی نماینده شورای شهر تهران شد. وی در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرده بود که پدرش در جریان یک تصادف درگذشته است، اما یک سال پس از انتخابات مجددا اعلام کرد که پدرش فوت کرده و مراسمی رسمی برای درگذشت پدر وی برگزار شد. وی در سن یک سالگی همراه با خانواده اش به تهران کوچ کرد.
تحصیلات
وی دوران تحصیل خود را تا مقطع پایانی متوسطه در مدرسه‌های تهران از جمله مدرسه سعدی و مدرسه دانشمند پشت سرگذاشت و در سال ۱۳۵۴ در رشته مهندسی عمران دانشگاه علم و صنعت دوره تحصیلات عالی را شروع کرد. در سال ۱۳۶۵ در مقطع کارشناسی ارشد همان دانشگاه پذیرفته شد و در سال ۱۳۶۸ نیز به عضویت در هیأت علمی دانشکده عمران دانشگاه علم و صنعت درآمد. در سال ۱۳۷۶ نیز موفق به دریافت مدرک تحصیلی دکترای مهندسی و برنامه‌ریزی حمل و نقل ترافیک شد (دوره دکترای او همزمان با داشتن سمت استاندار اردبیل بود).
آغاز فعالیت سیاسی
محمود احمدی نژاد پیش از انقلاب مانند سایر دانشجویان مذهبی وارد فعالیت های انقلابی شد. وی در این دوره به تهیه و توزیع اعلامیه های انقلابیون می پرداخت. پس از انقلاب، احمدی نژاد همراه با سایر دانشجویان مذهبی دانشگاه علم و صنعت انجمن اسلامی این دانشگاه را تشکیل داد. و بعد همراه با سایر انجمن های اسلامی و سازمان های دانشجویان مسلمان، دفتر تحکیم وحدت انجمن های اسلامی و سازمانهای دانشجویان سراسر کشور را تشکیل داد. وی در مرداد سال 1358 همراه با سایر دانشجویان علم و صنعت برای ارائه اساسنامه به دیدار آیت الله خمینی رفت و آیت الله خمینی آنان را به آیت الله خامنه ای ارجاع داد. وی از همان ابتدا همراه با کسانی مانند واعظی و وحید احمدی جناح تندرو و راستگرای تحکیم را ایجاد کردند. این گروه در دوران آموزشی عقیدتی و نظامی در پادگان لویزان تقریبا به عنوان جناحی مستقل از مرکزیت تحکیم به کار خود ادامه دادند.
حضور در جنگ
محمود احمدی نژاد، مانند بسیاری از دانشجویان مذهبی عضو تحکیم به صورت داوطلب بسیج در فعالیتهای جنگی حضور داشت و تا سال 1364 در بخش پشتیبانی و مهندسی رزمی کار می کرد. در سال 1365 به صورت داوطلب به تیپ ویژه سپاه پاسداران پیوست و پس از گذراندن دوره ای در قرارگاه رمضان در عملیات برون مرزی کرکوک شرکت کرد و پس از این عملیات عمده فعالیت وی در جنگ به عنوان مسوول مهندسی رزمی لشگر 6 ویژه سپاه بود.
فعالیت های اداری و دولتی
احمدی نژاد به مدتی طولانی در بخش های مختلف وزارت کشور فعالیت می کرد. در دهه شصت به مدت چهار سال معاون و سپس فرماندار ماکو و خوی در آذربایجان غربی بود. و پس از آن به مدت دو سال مشاور استاندار کردستان شد. از سال 1372 تا 1376 اولین استاندار استان جدیدالتاسیس اردبیل شد. در این دوره وی وضعیت نابسامانی را در سیستم ترافیکی این شهر بوجود آورد که تا به امروز نیز همان مشکلات در اردبیل وجود دارد. همزمان با حفظ شغل خودش به عنوان استاندار اردبیل به عنوان مشاور فرهنگی وزیر علوم و آموزش عالی نیز فعالیت می کرد. وی و گروهی از دوستانش که اکثرا فارغ التحصیلان همدوره و همراه علم و صنعت و چند دانشگاه فنی دیگر بودند، در همین دوران هسته تشکیلاتی را شکل دادند که بعها نام آبادگران ایران اسلامی را گرفت. وی و اعضای این گروه تقریبا در هر انتخاباتی که برای مجلس برگزار می شد به عنوان نامزد شرکت می کردند و همیشه نیز ناکام می شدند.
وی در سال 1377 نامزد انتخابات شورای شهر تهران و در سال 1378 نامزد ششمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از تهران شد که در هر دو انتخاب ناکام ماند. این گروه پس از دعوای گروه اصغرزاده و حسن ملک مدنی در شهرداری تهران که منجر به عدم حضور اصلاح طلبان در انتخابات شد، با رای بسیار پائینی وارد شورای شهر شدند و احمدی نژاد در 13 اردیبهشت 1382 توسط شورای شهر تهران به عنوان شهردار تهران انتخاب شد و تا سال 1384 شهردار تهران بود. وقتی احمدی نژاد شهردار تهران شد، بحران های مختلفی که در این شهر وجود داشت که عمدتا به دلیل عدم همراهی سپاه پاسداران و بسیج که زمین های بسیار مهمی را در مناطقی که باید طرح های عمرانی مانند بزرگراهها اجرا می شد، ولی فرماندهان این نیروها به دلیل مخالفت سیاسی با شهرداران قبلی پروژه ها را متوقف کرده بودند. با روی کار آمدن احمدی نژاد سپاه تمام امکانات فنی و مهندسی خود را در اختیار شهرداری تهران گذاشت و از سوی دیگر موفق به استفاده از قراردادهای کلان برای راه اندازی سیستم مهندسی عریض و طویل و راکد سپاه شد. از سوی دیگر احمدی نژاد، مجموعه فعالیت های فرهنگی شهرداری که از دوران کرباسچی در ابعاد وسیع شروع شده بود، و سپس توسط حجت الاسلام زم در موسسه فرهنگی شهرداری تهران، ادامه یافته بود، متوقف کرد و سیستم شهرداری را برای پیشبرد اهداف سیاسی آبادگران و گروهی از نیروهای نظامی برای در دست گرفتن مجلس و ریاست جمهوری به خدمت گرفت.
مشاغل و مسوولیت های جنبی
محمود احمدی نژاد در کنار مشاغل اداری و رسمی مختلف خود، مشاغل جنبی دیگری نیز داشته است. وی «عضو هیات مدیره و مدیر عامل شرکت آتی ساز»، « موسس و عضو انجمن تونل ایران»، « عضو انجمن مهندسین عمران ایران» و در مدت شهرداری خود، مدیر مسوول روزنامه همشهری و نشریات زیر مجموعه همشهری بود. پس از روی کار آمدن احمدی نژاد، روزنامه همشهری نیز مانند سایر فعالیت های فرهنگی شهرداری تهران کنترل شد و وی در دوران انتخابات یکی دو تن از کارکنان همشهری را که به نفع یکی از رقبای احمدی نژاد در انتخابات تبلیغ کرده بودند، اخراج کرد.
انتخابات ششمین رئیس جمهور ایران
محمود احمدی نژاد پس از اینکه مجلس هفتم با رد گسترده صلاحیت داوطلبان اصلاح طلب و منتقد کشور و تحریم گسترده، به دست محافظه کاران افتاد و نمایندگان تهران با حداقل رای به مجلس رفتند، داوطلب انتخابات ریاست جمهوری شد. چنانکه محسن رضایی و قالیباف رقبای انتخاباتی احمدی نژاد گفته اند، قرار بود که چهار داوطلب محافظه کاران، یعنی علی لاریجانی، باقر قالیباف، محسن رضایی و محمود احمدی نژاد در طول دوره انتخابات فعالیت های خود را با شورای هماهنگی نیروهای محافظه کار هماهنگ کنند و سرانجام چند روز قبل از انتخابات یکی از آنان باقی بماند و بقیه به نفع او کنار بروند، ظاهرا شورای هماهنگی روی لاریجانی به توافق رسیده بود، به همین دلیل به او پیشنهاد کردند که به نفع لاریجانی کنار برود، اما احمدی نژاد پس از چند بار که صریحا به او گفته شد که استعفا بدهد، اعلام کرد که استعفا نخواهد داد و توانست با شورای نگهبان و بسیج که اقدام به سازماندهی رای گسترده ای کرده بود، توافق کند و با حمایت برخی روحانیون قم و اتخاذ موضع علیه هاشمی رفسنجانی در مرحله اول انتخابات به عنوان نفر دوم انتخاب شده و همراه هاشمی رفسنجانی به دور دوم برود.
در دومین مرحله نامزدهای اصلاح طلبان و هاشمی رفسنجانی و کروبی که در دور نخست توانسته بودند 17 میلیون رای در مقابل 12 میلیون رای سه نامزد محافظه کار( لاریجانی، قالیباف و احمدی نژاد) به دست بیاورند، به دلیل تحریم انتخابات از سوی برخی اصلاح طلبان، تاثیر گسترده در رای گیری و شیوه تبلیغاتی موثر گروه احمدی نژاد و وعده های انتخاباتی وی از یک سو و موج منفی علیه هاشمی رفسنجانی، احمدی نژاد در روز سوم تیر 1384 به عنوان ششمین رئیس جمهور کشور پس از سید محمد خاتمی با 16 میلیون رای در مقابل 10 میلیون رای هاشمی رفسنجانی انتخاب شد.
وعده های انتخاباتی
محمود احمدی نژاد، از یک سو با حضور در میان عامه مردم و تبلیغات پوپولیستی از یک طرف و دادن برخی وعده ها به عامه مردم و جوانان که توسط مشاورش( مهدی شهید کلهری) داده شد، و با یک حضور عامه پسند در آخرین برنامه تبلیغاتی تلویزیونی وعده هایی به مردم داد که اهم آن را چنین می توان برشمرد:
ایجاد دولت کارآمد و عدالت گستر
مبارزه با فساد اداری و انتخاب مدیران سالم
کشاندن درآمد نفت بر سر سفره مردم
پیشگیری از شکاف بین دولت و مردم
تشکیل دولت اسلامی
علمی کردن مدیریت
کاهش نرخ تورم از طریق کاهش هزینه های دولت و کاهش نرخ سود بانکی
بسط توسعه سیاسی از طریق بالا بردن قدرت نقد و مشارکت مردم
اولویت دادن به تولید داخلی در مقابل صادرات
کاهش تصدی گری دولت
بالندگی فرهنگ از طریق تقویت هویت ملی و تاریخی و اسلامی ایران
ایجاد فضای آرمانی و آرمانخواهی در کشور برای مقابله با معضلات فرهنگی
پرهیز از تشریفات و خودداری از سوار شدن بر هواپیمای اختصاصی
ساده زیستی و پرهیز از تجملات
خودداری از زندگی در ساختمان های بزرگ دولتی
نقل و انتقال با وسایل نقلیه عمومی و همراه با مردم
گفتگوی بدون واسطه با مردم
وعده به خبرنگاران و مردم برای گفتگوهای منظم ماهانه مطبوعاتی و تلویزیونی
وعده حفظ آزادی های اجتماعی برای پوشش جوانان و زنان و اینکه دولت وی در این مورد دخالتی نخواهد کرد.
کاستن از سفرهای غیرضروری خارجی و خودداری از همراه بردن خانواده و افراد غیر لازم
خبرساز ترین رئیس جمهور ایرانی
محمود احمدی نژاد بر اساس آمارهای جستجوی اینترنتی و پخش تصاویر و انعکاس گفته ها و تصمیماتش یکی از خبرسازترین روسای جمهور ایرانی در طول این 28 سال بود. مهم ترین موضوعاتی که در مورد احمدی نژاد یا توسط احمدی نژاد مطرح شد و انعکاس جهانی یافت، این موارد است:
اول: شایع شد احمدی نژاد یکی از نیروهای گروگان گیر در ماجرای سفارت آمریکا بود. این شایعه برای مدتی طولانی مطرح شد، اما رهبران دانشجویان پیرو خط امام اعلام کردند که این شایعه صحت نداشته و احمدی نژاد جزو این گروه نبود.
دوم: شایع شد وی در ترور دکتر سامی و ترور رهبران حزب دموکرات کردستان در کشور اتریش دست داشته است. این شایعه در ابعاد وسیع مطرح شد، اما کسی دلیل قانع کننده ای در این مورد ارائه نکرد.
سوم: سخنرانی احمدی نژاد در سازمان ملل متحد در مورد ضرورت اصلاح این سازمان و سپس نامه های متعدد وی به رهبران جهان از جمله جرج دبلیو بوش، آنگلا مرکل و پاپ برای دعوت آنان به اصلاح روابط جهانی و اصلاح کشورهای شان و همچنین جبهه گیری علیه معاهدات بین المللی، یکی از سوژه های دائمی طرح موضوع احمدی نژاد در سطح جهان بود.
چهارم: احمدی نژاد بارها در مورد غنی سازی اورانیوم در سخنان مختلف خود تاکید کرد و علیرغم صدور دو قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، اعلام کرد که ایران هرگز از غنی سازی اورانیوم دست نخواهد برداشت.
پنجم: وی هولوکاست یا کشتار یهودیان در جنگ دوم جهانی را افسانه خواند و اعلام کرد که ایران قصد دارد اسرائیل را از نقشه جهان حذف کند. بعدها مسوولان مختلف کشور، این گفته وی را اصلاح کردند.
ششم: وی پس از بازگشت از اجلاس عمومی سازمان ملل در دیدار با آیت الله جوادی آملی که تصویر مشروح این دیدار در ابعاد وسیع در داخل و خارج پخش شد، ادعا کرد که در هنگام سخنرانی در سازمان ملل در هاله نوری قرار داشته که باعث شد تا همه حضار محو گفتار او شده و حتی پلک هم نزنند. بعدها احمدی نژاد در مصاحبه با یک شبکه آمریکایی اعلام کرد که چنین چیزی نگفته است و سخنگوی دولت نیز این خبر را تکذیب کرد. احمدی نژاد مجددا در سخنرانی دیگری اعلام کرد که با خداوند ارتباط دارد. وی اخیرا در سفر کرمان نیز اعلام کرد که مقدمات یک واقعه بزرگ( احتمالا ظهور امام زمان) فراهم شده است. احمدی نژاد در دیدار با وزرای خارجه آلمان و انگلیس نیز گفته بود که باید همگی تلاش کنیم تا جهان آشفته تر شود تا کسی که قرار است جهان را اصلاح کند بیاید.
هفتم: احمدی نژاد در دیدار با دانشجویان پلی تکنیک که روز 21 آذر 1385 برگزار شد و با استقبال دانشجویان بسیجی و اعتراض شدید تعدادی از دانشجویان مخالف صورت گرفت، شرکت کرد. در این دیدار دانشجویان عکس وی را آتش زدند و علیه او شعار مرگ بر دیکتاتور دادند. این تصاویر از تلویزیون ایران پخش شد. احمدی نژاد در آن مراسم تلاش کرد خونسردی خود را حفظ کند و بعدا اعلام کرد اصلا از این موضوع ناراحت نشده است. در همان مراسم گروهی از دانشجویان مورد هجوم نیروهای لباس شخصی قرار گرفتند و با یک فاصله یک ساله تقریبا همه رهبران دانشجویی پلی تکنیک دستگیر و زندانی شدند.
هشتم: احمدی نژاد وقتی روی کارآمد اعلام کرد که می خواهد کابینه یکدست تشکیل دهد. وی که دولت خود را دولت مهرورزی خوانده بود، برسر معرفی وزرا با مجلس هفتم که با وی هماهنگ بود، درگیر شد و دولتی را معرفی کرد که از تمام دولتهای 20 سال گذشته تجربه مدیریتی کمتری داشت. احمدی نژاد با وجود اینکه بیش از همه روسای جمهور پیشین با مجلس هماهنگ بود، بیش از آنان با مخالفت مجلس مواجه شد و برای نخستین بار در جمهوری اسلامی چند وزیر پیشنهادی وی در مرحله نخست موفق به گرفتن رای اعتماد نشدند. این دولت توسط مجلس بارها مورد سووال قرار گرفت و دو وزیر وی تا کنون تغییر یافته است. احمدی نژاد اقدام به تغییر وسیع در کلیه موقعیت های اداری از جمله استانداران و فرمانداران و اکثر سفرای قبلی کرد و اکثر کسانی که از گذشته مانده بودند برکنار کرد. وی با کلیه وزرایش میثاق یک ساله بست، اما پس از مدتی تمام این رفتارها را فراموش کرد.
نهم: سفرهای استانی و جهانی: احمدی نژاد در سال اول دولت خود، به بیش از ده استان و بیست کشور سفر کرد و همین موضوع باعث شد تا نام وی در داخل و خارج از ایران به یکی از مطرح ترین نام های تکرار شده در رسانه ها تبدیل شود. به تدریج از زمستان 1385 با درگیر شدن وی در بحران اقتصادی و مشکلات وسیع در داخل و درگیری با مجلس، سفرهای او کمتر شد.
گاف های احمدی نژاد
چنانکه علی اکبر جوانفکر مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور گفته است، دفتر رسانه های ریاست جمهوری جوک هایی را که برای احمدی نژاد ساخته شده است، جمع آوری کردند. واقعیت این است که هرگز هیچ مقامی در ایران تا این حد مورد هجو و طنز قرار نگرفته است. مهم ترین جوک های مربوط به احمدی نژاد از پیش از روی کار آمدنش ساخته و از طریق اس ام اس پخش می شد. تصاویر گرافیکی، کاریکاتورهای غیررسمی در داخل و خارج از کشور، ساخت تصاویر انیمیشن و کلیپ های تصویری، ساخت ترانه های کمیک و ساخت جوک از احمدی نژاد که تقریبا نشان دهنده واکنش مردم به غیرمنتظره بودن حضور آقای احمدی نژاد به عنوان یک رئیس جمهور است، هرگز در ایران تا این حد سابقه نداشته است. اما، جز این، احمدی نژاد بارها در سخنان خود گاف ها یا خطاهای فراوانی را گفته است که مهم ترین آنها چنین است:
غربی ها فقط دو درجه آزادی می دهند ما 360 درجه آزادی می دهیم.
وی قرارداد ترکمانچای و گلستان را قرارداد ترکمانچای و گلستانچای نامید.
وی در دیدار با مسوولان عراقی اعلام کرد که ایران و عراق صدها سال سابقه دوستی دارند، در حالی که از تشکیل دولت عراق بیش از 70 سال نمی گذرد.
احمدی نژاد در سال 1385 اعلام کرد که 70 درصد بودجه، بودجه عمرانی است، در حالی که اصلا چنین چیزی ممکن نیست، وی بعدا گفت منظورش 25 درصد بوده است.
احمدی نژاد بدون هیچ مقدمه ای اعلام کرد که محدود کردن زادوولد غلط است و جمعیت ایران تا 150 میلیون نفر می تواند افزایش یابد. وی بعدا این گفته را به فراموشی سپرد.
احمدی نژاد بدون هیچ هماهنگی دستور ورود زنان به ورزشگاهها را صادر کرد و به دلیل مشکلاتی که بوجود آمده بود، آن را پس گرفت.
احمدی نژاد گفت: جهان به سوی احمدی نژادی شدن پیش می رود.
وی در مورد آزادی ملوانان انگلیسی در پاسخ به این سووال که آیا بده بستانی صورت گرفته است، گفت: «اگر بنابود بده بستانی صورت بگیرد، باید حداقل صدهزار نفر در مقابل آزادی 15 ملوان آزاد می شدند.»
احمدی نژاد در رشت گفت: «برخلاف دیدگاه بعضی افراد، من معتقدم زنان گیلانی با حفظ عفاف خود در عرصه‌های مختلف کشاورزی حضور داشته‌اند.»
احمدی نژاد در جریان یک سخنرانی، روستای خسروشیرین را که سالها بین شهرستان اقلید و آباده برسر آن درگیری بود، به آباده بخشید. در همان روز در مراسم برخی از مردم مخالفت کردند و در درگیری های یک هفته بعد چندین نفر در این درگیری کشته شدند.
احمدی نژاد در جریان سخنرانی در شهر گاوبندی، اسم آنجا را برخلاف قوانین مربوط به تغییر اسامی که روند قانونی خاصی دارد، به پارسیان تغییر داد.
احمدی نژاد قبل از معلوم شدن نتیجه انتخابات آلمان، پیروزی آنگلا مرکل را که به عنوان صدراعظم آلمان انتخاب شده بود، به عنوان رئیس جمهور این کشور تبریک گفت.
احمدی نژاد پس از دوسال
با گذشت دو سال از دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد، سیاست های وی باعث ایجاد بحران اقتصادی از یک سو و بحران در حوزه سیاست خارجی از سوی دیگر شد. گروه « رایحه خوش خدمت» به عنوان حامیان احمدی نژاد یک سال پس از انتخابش به عنوان رئیس جمهور موفق به کسب بیش از 10 درصد از آرای مردم هم نشدند. احمدی نژاد بارها سیاستی را مورد توجه قرار داد و بشدت آن را مهم جلوه داد و پس از مدتی کوتاه آن را کاملا به فراموشی سپرد. وی چندین بار در مورد گفته هایش که تصاویر تلویزیونی آنها وجود داشت، موضوع را بکلی تکذیب کرد. او مشکلات کشور را به گروه های مخالف و رسانه ها نسبت داد. مهم ترین نکته ای که در مورد احمدی نژاد به عنوان یک رئیس جمهور می توان گفت این است که هرگز هیچ مقامی با وجود همه امکانات و درآمدی بی نظیر، در مدتی با این سرعت این همه بحران برای کشور ایجاد نکرده بود.
برای نوشتن این مقاله از اطلاعات ویکیپدیای فارسی استفاده شده است.