کتاب روز♦ کتاب

نویسنده
نسرین تبریزی

‏هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند ‏یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد ‏بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ‏ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید ‏آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند. ‏

P.O.Box 94000 creteil cedex‎

France10014‎

zananzinofoz.jpg

زنان ذی نفوذ در خاندان پهلوی

نویسنده: نیلوفر کسری

با مقدمه: دکتر باقر عاقلی

‏378 ص، تهران: انتشارات بدرقه جاودان، 1387،‌ چاپ سوم‏

این کتاب، شرح حال عده ای از زنان دربار پهلوی است که با استناد به مجموعه ای از مدارک و اسناد تاریخی تالیف ‏شده. این زنان که سایه سنگین و قدرتمند آنان در ورای حوادث تاریخی دوره پهلوی به چشم می خورد عبارتنداز:«تاج ‏الملوک آیرملو»، «شمس پهلوی»، «اشرف پهلوی» و «فرح دیبا»‏‎.‎‏ در این میان، بخش عمده کتاب به زندگی و فعالیت ‏های «فرح دیبا» می پردازد. از ویژگی های این کتاب نسبت به آثار مشابه درباره زندگی افراد وابسته به دربار پهلوی، ‏تلاش نویسنده برای نگارش گوشه ای از تاریخ خاندان پهلوی بر اساس اسناد و مدارک، پرهیز از خیال پردازی و گمانه ‏زنی و کوشش در جهت ارائه تصویری از زندگی زنان نامبرده، بدون جانبداری و داشتن پیش داوری درباره آنان است. ‏

ghobarzadaee.jpg


غبارزدایی از مسیر تماشا

مقاله های همایش نظریه های ادبی معاصر و شعر ایران ‏

به کوشش: دکتر کاووس حسن لی

‏232 ص،‌ تهران: نشر روزگار، 1386،‌ چاپ اول‏

این کتاب، مجموعه مقالاتی است که در همایش «روز جهانی شعر» که در اسفندماه سال 1385 خورشیدی در شیراز ‏برگزار شد، در موضوع نظریه های ادبی معاصر و پیوند آن با شعر ایران، از سوی پژوهشگران مختلف ارائه گردید. ‏عناوین بعضی از مقالات و نویسندگان آنها عبارتنداز: «مدرنیته در شعر شاملو/دکتر صابر امامی»، «نشانه شناسی ‏شعر/دکتر حسین پاینده»، «خروج از بیانگری در غزل عرفانی/دکتر سید مهدی زرقانی»، «تاملی بر کارکرد شاعرانه ‏گزاره ها در شعر فروغ/دکتر پروین سلاجقه»، «بررسی شعر حافظ بر اساس نظریه تحلیل انتقادی متن/دکتر منیژه ‏عبداللهی»، «مرثیه های سعدی و چارچوب ارتباط زبانی/دکتر مهشید مشیری»، «نظریه شعر (بوطیقا) و جایگاه ‏بازسرایی به منزله ژانر جدید در شعر معاصر/دکتر حسینعلی نوذری» و «اکنون ابدی: زمان و روایت در شعر ‏حافظ/دکتر علیرضا نیکویی». ‏

mosibatname.jpg

مصیبت نامه

سراینده: فرالدین عطار نیشابوری

مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمد رضا شفیعی کدکنی

‏957 ص، تهران : انتشارات سخن، 1386، جاپ اول

کتاب «مصیبت نامه» پس از «منطق الطیر»، برجسته ترین اثر «شیخ فریدالدین عطار» است. در این منظومه، ‏‏«عطار» به جهان هایی از تجربه عرفانی دست یافته است که در دیگر آثار او نیست یا اگر باشد به این گسترش و ‏ژرفایی خود را نشان نمی دهد. از منظر عرفانی و جایگاه معرفت شناسی این منظومه که بگذریم، جانب اجتماعی آن بی ‏مانند است و به لحاظ ارزش هایی که از بابت ثبت مسائل زندگی توده های شهری و روستایی و تصویر غم ها و شادی ‏های آنها دارد نه تنها در میان آثار «عطار» یگانه است که در کل ادبیات منظوم فارسی بی همتاست. تصحیح حاضر از ‏‏«مصیبت نامه» برای اولین بار، با استفاده از ده نسخه موجود از این اثر و مقایسه تطبیقی آنها، به وسیله یکی از برجسته ‏ترین پژوهشگران معاصر در زمینه «عطار» و آثار او انجام شده و با مقدمه مفصل و تعلیقات ارزشمند و فهرست های ‏مفید منتشر گردیده است. ‏

absharhayeiran.jpg

آبشارهای ایران

‏(مصور، رنگی)‏

تحقیق و نگارش: مجید اسکندری

‏294 ص، تهران: انتشارات ایران شناسی، 1387،‌ چاپ اول‏

این کتاب که با تصاویر زیبای رنگی و بر روی کاغذ بسیار خوب چاپ شده است، خواننده را با گوشه هایی از طبیعت ‏غنی و کم نظیر ایران آشنا می کند. اطلاعات مربوط به آبشارهای ایران در این مجموعه، بر اساس نام استان ها و سپس ‏شهرستان ها مرتب شده و مختصات محل هر آبشار با کمک نقشه های دقیق، کتاب های مرجع و ابزار موقعیت یاب ‏جغرافیایی (‏GPS‏) تعیین و در کنار نام هر آبشار نمایش داده شده است. ‏

rahhayebinahayat.jpg

این راه بی نهایت

واژه نما، واژه نامه و فرهنگ ترکیبات، تعبیرات و اصطلاحات دیوان حافظ ‏

تهیه و تدوین: بهرام اشتری

‏1428 ص، تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، 1385، چاپ اول

این مجموعه ارزشمند دو جلدی، کامل ترین و معتبرترین فرهنگ واژه ها، ترکیبات، تعبیرات و اصطلاحات «دیوان ‏حافظ» است. در این فرهنگ که به تصریح گردآورنده آن، به دلیل همگانی بودن و عمومیت داشتن تصحیح «قزوینی – ‏غنی» از«دیوان حافظ» بر مبنای آن تصحیح تدوین شده، بلافاصله بعد از عنوان هر مدخل، شیوه تلفظ و معنای آن آمده ‏است. برای نشان دادن تلفظ صحیح مدخل ها، از اعراب گذاری فارسی استفاده، و در ذکر شاهد برای هر واژه یا ‏ترکیب، مصرعی که آن واژه یا ترکیب در آن به کار رفته، آورده شده است. در ارائه معنی هر واژه، مطالبی که عینا از ‏کتاب ها و ماخذ دیگر نقل شده، در داخل دو گیومه قرار گرفته، و بلافاصله ماخذ نقل در بین دو پرانتز آمده است. این ‏فرهنگ به دلیل جامعیت، دقت و مستند بودنش، راهنمایی مناسب و ارزشمند، برای درک و فهم بهتر «دیوان حافظ» ‏است. ‏

asnadmahkame.jpg

اسناد محکمه سید صادق طباطبایی (سنگلجی)

به کوشش: امید رضایی

‏244 ص، تهران: نشر آبی، 1387، چاپ اول

این مجموعه اسناد، گزیده یکی از کتابچه های محکمه (محضر) «سید صادق سنگلجی»، معروف به «طباطبایی»، و ‏مربوط به سال های 1284 و 1285 ه. ق است. «سید صادق» از مجتهدان بزرگ عصر ناصری در تهران و جد اعلای ‏خاندان «طباطبایی» است. «سید محمد طباطبایی» از رهبران مشهور و خوش نام انقلاب مشروطه ایران، فرزند اوست. ‏گزیده حاضر عمدتا شرح انواع عقود و معاملات در دارالخلافه ناصری و برخی شهرهاست. این اسناد که برای نخستین ‏بار منتشر می شود به لحاظ اصالت، قدمت و تنوع، از ارزش ویژه ای در تحقیقات ایران شناسی و مطالعات اجتماعی – ‏اقتصادی مربوط به دوره قاجار برخوردار است. اسناد این مجموعه به صورت ‏Facsimile‏ (چاپ عکسی) ارائه شده ‏است. ‏

janahnishodan.jpg

نظریه های جهانی شدن؛ پیامد چالش های فرهنگ و دین

نویسنده: حسین کچویان

‏229 ص، تهران: نشر نی، 1386، چاپ اول

در این پژوهش، مهم ترین مشکلات و نقصان های مفهومی نظریه های جهانی شدن در مواجهه آنها با پدیده های فرهنگی ‏و دینی و وضعیت فرهنگ و دین در جهان کنونی، با نگاهی به جامعه ایران بررسی شده است. بخشی از این بررسی ‏نیز به «یک خطای بسیار جدی که به شرایط خاص جامعه خود ما مربوط می شود»، یعنی «یکی گرفتن به غایت اشتباه ‏نظریه های جهانی شدن با نظریه مهدویت و نظام جهانی اسلام» می پردازد. به تصریح نویسنده، «این بحث که در حد ‏آگاهی کاملا جدید است، خطای یکی گرفتن نظریه مهدویت با نظریه جهانی شدن را به روشنی آشکار می کند.» عناوین ‏فصل های ششگانه کتاب عبارتنداز: 1- نظریه جهانی جهان: ترکیب مسئله ساز دو روایت از وضع تاریخی غرب ‏معاصر؛ 2- جهانی شدن و فرهنگ: فرهنگ، معضله ای حل ناشدنی؟؛ 3- معضله هویت، فرهنگ و جهانی شدن: از ‏رویکردها تا واقعیت؛ 4- نظریه های جهانی شدن و دین: تداوم یک سنت یا تداوم یک غفلت؟؛ 5- نظریه جهانی شدن و ‏نظریه مهدویت: تقابل فلسفه تاریخ دنیایی و فلسفه تاریخ دینی؛ 6- جهانی شدن و حکومت مهدی (عج): بستر سازی برای ‏قیام آخر. ‏

amaliatoraman.jpg

عملیات اورامان

‏(پاییز و زمستان 1310 شمسی)‏

نویسنده: حاجعلی رزم آرا‏

به کوشش: کامبیز رزم آرا، کاوه بیات

‏281 ص،‌ تهران: انتشارات پردیس دانش، 1387،‌ چاپ اول‏

این کتاب، مجموعه یادداشت ها و گزارش هایی از نایب سرهنگ «حاجعلی رزم آرا»، نظامی صاحب نام ایرانی، در ‏توصیف بخشی از لشکرکشی ارتش به منطقه «اوارامان» در پاییز و زمستان سال 1310 خورشیدی است. این ‏لشکرکشی که آن را می توان آخرین عملیات عمده از رشته لشکرکشی های گسترده ای دانست که از بدو تاسیس قشون ‏متحد الشکل ایران در سال 1300 بر ضد قدرت های عشایری و محلی کشور آغاز شد، عملیاتی بود که به یک دوره چند ‏صد ساله فرمانروایی سلاطین «اورامان» پایان داد. اگر چه «عملیات اورامان» اصولا یک سند نظامی است و بیش تر ‏از لحاظ تبیین چگونگی تاسیس و توسعه ارتش نوین ایران اهمیت دارد، اما با توجه به کمبود اسناد و مدارک مربوط به ‏تحولات سیاسی و نظامی جاری در مناطق عشایری ایران – به ویژه کردستان – در آن سال ها، آنچه که در این ‏مجموعه یادداشت ها به طور مختصر درباره وضعیت سیاسی «اورامان» در آن دوره و پایان گرفتن کار «جعفر ‏سلطان» و فرزندانش آمده است، از لحاظ تاریخی مهم و ارزشمند است. ‏

vapasin.jpg

واپسین وارث تخت و تاج قاجار

گفتگو با سلطان حمید میرزا قاجار ‏

به کوشش: حبیب لاجوردی

ترجمه: امیر سعید الهی

‏200 ص، تهران: نشر ثالث، 1387،‌ چاپ اول‏

این کتاب از مجموعه «طرح تاریخ شفاهی ایران» در مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد، متن گفتگوی «حبیب ‏لاجوردی» با «حمید میرزا قاجار» است. این گفتگو در سال 1360 خورشیدی در لندن انجام شده و اکنون سال ها پس ‏از درگذشت «حمید میرزا»، به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده است. «حمید میرزا قاجار»، نوه «محمد علی شاه» و ‏برادر زاده «احمد شاه» بود. پدرش «محمد حسن میرزا»، واپسین ولیعهد خاندان قاجار و سومین پسر «محمد علی ‏شاه»، تا اوایل سال 1299 خورشیدی به عنوان ولیعهد در آذربایجان حکومت می کرد. «حمید میرزا» در سال 1297 ‏در تبریز متولد شد و پس از چندی، همراه پدر و مادر خود به تهران آمد. بعدها با خانواده خود عازم اروپا شد و در ‏انگلستان در دانشکده دریانوردی تجاری تحصیل کرد. «حمید میرزا» در هنگام جنگ جهانی دوم به نیروی دریایی ‏سلطنتی انگلیس پیوست و سپس چند سالی در شرکت نفت «موبیل» کار کرد. سال 1336 (1957) پس از سال ها به ‏ایران بازگشت و در کنسرسیوم نفت ایران شروع به کار کرد؛ هم زمان با بروز انقلاب اسلامی بازنشسته شد و به لندن ‏بازگشت. کتاب حاضر شامل اطلاعات ارزشمندی است که پرتویی بر گوشه هایی تاریک از تاریخ معاصر ایران می ‏افکند. ‏

نشریات

shahname.jpg

فصلنامه فرهنگ مردم

ویژه نامه شاهنامه

صاحب امتیاز و سردبیر: سید احمد وکیلیان

‏246 ص، تهران: بهار 1387‏

شماره 24 و 25 فرهنگ مردم، ویژه نامه «شاهنامه» است و به مناسبت چاپ و انتشار تصحیح «جلال خالقی مطلق» ‏از این شاهکار ادبیات حماسی ایران و برای قدردانی از زحمات و تلاش های این پژوهشگر برجسته منتشر شده است. ‏عناوین بعضی از مقالات این شماره و نویسندگان آنها عبارتنداز:‌«سرچشمه ها و پشتوانه های شاهنامه فردوسی و ‏طومارهای نقالان/جلیل دوستخواه»، «هلن و هجیر، فردوسی و همر/محمود امید سالار»، «تاثیر شاهنامه در زبان ‏مردم/علی اشرف صادقی»، «نوروز و شاهنامه/کتایون مزداپور»، «شاهنامه نگاری در مکتب شیراز: 855-700 ‏هجری/یعقوب آژند»، «مجالس شاهنامه قجری بر بنیاد نقاشی های مردمی: رقم آقا نجف اصفهانی/هلنا شین دشتگل»، ‏‏«چند نوشته درباره مزار فردوسی در دوره قاجاری/ایرج افشار»،‌«نقل داستان زاده شدن زال/نقال: سید مصطفی ‏سعیدی/احمد وکیلیان»، «اغراق و شوخی اغراق آمیز در شاهنامه/منوچهر احترامی» و «قهرمانان شاهنامه در ضرب ‏المثل های فارسی/حسن ذوالفقاری». ‏