هم‌زمان با امضای قانون ممنوعیت ورود حمید ابوطالبی٬ نماینده منتخب دولت روحانی برای حضور در سازمان ملل از سوی باراک اوباما٬ یک فرمانده سپاه پاسداران از محمدجواد ظریف خواست که فرد دیگری را به جای ابوطالبی به عنوان نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل تعیین کند.
سردار حسین باقرزاده٬ فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح ٬ از وزارت امور خارجه خواسته فرد دیگری را به جای ابوطالبی به عنوان نماینده جمهوری‌اسلامی در سازمان ملل تعیین کند. وی در توضیح این درخواست خود گفت: “به پاس مقام مادر به ویژه مادر شهیدان فرید و مجید ابوطالبی که اخیراً پس از سال‌ها چشم انتظاری،محل تدفین فرزند عزیزش (مجید) در کهف‌الشهدای تهران شناسایی و مشخص شد و با توجه به رنج‌ها و کسالت‌های این مادر دل شکسته، ترتیبی داده شود تا فرد دیگری به جای آقای حمید ابوطالبی (برادر شهیدان فرید و مجید ابوطالبی) به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل تعیین و اعزام شود تا بلکه از این طریق و در آستانه روز مادر، هدیه‌ای به این مادر بزرگوار و سرافراز که همه ما مدیون چنین مادران دلاوری هستیم، داده شود”.
باقرزاده دلیل عدم صدور ویزا برای ابوطالبی را “ثبات عقیده و التزام عملی او” به “خط امام راحل(ره) و رهبری فرزانه انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای” توصیف کرد.
سخنان باقرزاده پس از آن بیان می‌شود که باراک اوباما٬ رییس‌جمهور آمریکا٬ مصوبه کنگره در ارتباط با شرایط جدید صدور ویزا برای سفرای خارجی و نمایندگان کشورها در سازمان ملل متحد را امضا کرده که بر اساس آن عدم صدور ویزای آمریکا برای ابوطالبی را بر اساس قوانین آمریکا (و نه توافق های این کشور با سازمان ملل) قانونی می کند.
اوباما در زمان امضای این قانون گفت که وی با نظر کنگره آمریکا درباره لغو مصونیت دیپلماتیک افرادی که در اقدام‌های تروریستی علیه آمریکا دست داشته‌اند٬ موافق است.
حمید ابوطالبی متهم به دست داشتن در جریان ماجرای اشغال سفارت آمریکا در تهران است. اشغالی که ۱۳ آبان ماه سال ۱۳۵۸ کمتر از یک سال پس از انقلاب رخ داد و بیش از چهارصد روز به طول انجامید.
نخستین بار کامبیز فروهر٬ روزنامه‌نگار ایرانی٬ در گزارشی در بلومبرگ٬ این مساله را فاش کرد. ابوطالبی خود اما این مساله را تکذیب کرد. وی اسفند سال گذشته در گفت‌وگویی با وب‌سایت خبر آن‌لاین - متعلق به حسین انتظامی٬ معاون وزیر ارشاد - گفته بود که تنها به عنوان مترجم در سفارت حضور داشته است.
برخی رسانه‌ها هفته گذشته نوشته بودند که فاش شدن حضور ابوطالبی در مساله اشغال سفارت آمریکا٬ توسط مسوولانی از وزارت امورخارجه و به طور مشخص٬ عباس عراقچی٬ صورت گرفته است.
وب‌سایت تقاطع٬ نزدیک به گروه دانشجویان و دانش‌آموختگان لیبرال دانشگاه‌های ایران٬ نوشته بود که “ماجرای عضویت حمید ابوطالبی در “گروه دانشجویان پیرو خط امام” و نقش داشتن وی در اشغال سفارت آمریکا در تهران در آبان ۱۳۵۸، نخستین بار از درون وزارت خارجه‌ی جمهوری اسلامی در اختیار مقامات آمریکایی قرار گرفت. به گفته‌ی این منبع که به دلایل امنیتی نخواسته نامش فاش شود، عباس عراقچی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه که چهره‌ی مورد اعتماد رهبر جمهوری اسلامی و شماری از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران به شمار می‌رود، از آغاز با انتصاب حمید ابوطالبی به سمت سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد مخالف بوده و به دنبال آن است که خود به این ماموریت حساس فرستاده شود”.
عراقچی و دیگر مسوولان وزارت امورخارجه اما واکنشی به این مساله نشان ندادند. با این حال پس از مخالفت آمریکا با حضور ابوطالبی٬ شایعاتی درباره جایگزینی عباس عراقچی با وی منتشر شده بود که البته توسط خود عراقچی تکذیب شد: ”اخبارمنتشر شده در برخی رسانه ها مبنی بر حضور من به جای ابوطالبی در سازمان ملل صحت ندارد و ازطریق مکانیزم های حقوقی مشکل حمید ابوطالبی پیگیری می شود”.
رجانیوز٬ وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری٬ درباره امضای قانون منع ورود ابوطالبی به آمریکا نوشت: “برخورد امریکا با سفیر پیشنهادی دولت یازدهم در شرایط صورت می‌پذیرد، که از حمید ابوطالبی به عنوان یکی از نزدیکترین چهره‌های سیاسی به رئیس جمهور یاد شده است، به نحوی که بلافاصله پس از تشکیل دولت جدید، وی به سمت معاونت سیاسی دفتر رئیس جمهور منصوب شد. با این حال به نظر می‌رسد گفتگوی تلفنی آقای روحانی با اوباما، امضای توافقنامه ژنو بر طبق میل و خواسته امریکا، در پیشگیری سیاست لبخند به امریکا و گفتگوهای مداوم و حتی ایمیل با دیپلمات‌های امریکایی در قبال موضوع هسته‌ای نیز موجب نشده است تا امریکا میان دولت روحانی با دیگر دولت‌های جمهوری اسلامی تفاوت خاصی قائل شده و از سنگ‌اندازی‌های معمول خود دست بکشد، نکته‌ای که با ورود فوری و البته قلدرمآبانه امریکا به موضوع ورود ابوطالبی به امریکا به وضوح رخ نمایی کرده است”.
کنگره آمریکا هفته گذشته قانونی را تصویب کرده بود که براساس آن افرادی که به عنوان “تروریست شناخته شده” توصیف شده‌اند٬ حق ورود به خاک آمریکا را نخواهند داشت. پیش از آن ماری هرف، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، درباره انتخاب ابوطالبی گفته بود: “به نظر ما معرفی این فرد شدیدا دردسرآفرین است. ما در حال بررسی این پرونده هستیم و درباره احتمال معرفی وی نگرانی عمیق خود را به دولت ایران منتقل کرده‌ایم”.
با این حال این اقدام‌های آمریکا٬ با واکنش مسوولان جمهوری‌اسلامی روبه‌رو شده بود. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه گفته بود که در صورت مخالفت آمریکا با صدور ویزا برای ابوطالبی، جمهوری اسلامی این مساله را توسط “سازوکارهای سازمان ملل متحد” پیگیری خواهد کرد.
مرضیه افخم٬ سخنگوی وزارت امورخارجه٬ در این‌باره گفته بود که “ما سفیرمان را انتخاب کرده‌ایم. مقر سازمان ملل در آمریکاست و برای صدور روادید مکاتبات با مجاری و مسئولین مرتبط در آمریکا را انجام داده‌ایم… ایشان دارای پست‌های مهم و دیپلماتیک در اروپا و استرالیا بوده و فعالیت‌های موثری داشته است. در عین حال ما به پیگیری‌هایمان در این زمینه از طریق کانال‌های دیپلماتیک ادامه می‌دهیم و هرگونه پاسخ رسمی از مجاری رسمی ملاک تصمیم و اقدام بعدی ماست”.
ابوطالبی خود در واکنش به عدم صدور ویزای حضور در آمریکا٬ در صفحه توییتر خود نوشت: “آمریکا از نظر حقوقی رویه جدید و مسیر نوینی را إیجاد کرد، این که با مصوبات پارلمان های ملی می توان تعهدات بین المللی کشور را زیر پا نهاد”.
پیش از این نمایندگی ایران در سازمان ملل هم اعلام کرده بود که اقدام آمریکا برای عدم صدور ویزا برای آقای ابوطالبی با قوانین بین‌المللی مغایرت دارد و حق کشورها را برای انتخاب نماینده‌شان در سازمان ملل زیر پا می‌گذارد.
ابوطالبی خود در گفت‌وگو با خبر آن‌لاین٬ پیرامون نقش خود در ماجرای اشغال سفارت آمریکا گفته بود: “من در سیزده آبان آن سال و زمان اشغال اصلا در تهران نبودم که از این امر مطلع و یا درآن مشارکت و یا حضور داشته و یا نام‌ام مطرح باشد؛ بلکه من دراهواز از ماوقع مطلع شدم. مدتی بعد که به تهران آمدم یک روز مرحوم شهید دادمان به واسطه یکی دیگر ازشهدا و فرماندهان جنگ تحمیلی به نام مرحوم شهید ذاکر به من پیغام داد که آن‌ها برای ترجمه به زبان فرانسه به کسی نیاز دارند که بتواند این کاررا انجام دهد؛ من پذیرفتم و از منزل به فرودگاه رفتم و به همراه نماینده ویژه پاپ رهبرمسیحیان کاتولیک که وارد تهران شده بود برای اولین بار وارد سفارت شدم. یکی دو باردیگر هم وقتی که درارتباط با خارج، کار ترجمه لازم بود آن‌را به زبان انگلیسی ویا فرانسوی انجام دادم، مانند: ترجمه در زمان آزادی کارکنان زن و سیاه پوستان در کنفرانس مطبوعاتی؛ که جنبه‌ای کاملا انسان دوستانه داشت”.
ابوطالبی در این مصاحبه همچنین گفته بود که “در سال ۱۳۷۳… به آمریکا رفتم و مدتی عضو هیات نمایندگی کشورمان درمجمع عمومی سازمان ملل بودم” و در آن زمان “هیچ‌وقت این‌گونه سوالات در لفافه پیچیده مطرح نبوده است”.
ابوطالبی پیش از این به عنوان سفیر ایران در کشورهای بلژیک٬ استرالیا و ایتالیا حضور داشته. او همچنین چندی پیش به عنوان معاون سیاسی دفتر ریاست‌جمهوری و ریاست بخش آسیای مرکز تحقیقات مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب شد.
