یکی از معدود ترانه‌ها و تصنیف‌های ایرانی است که بارها و بارها، با صدای آوازخوان متخلف، اجرا شده است. مرغ سحر از اولین اجرا با سازهای ایرانی تا این تازه‌ترین اجرا با صدای گوگوش و سازهای غربی، هنوز و هم‌چنان زنده است و راوی حال و روزگار مردم ایران در تنگنای “ظلم ظالم” و “جور صیاد”. شاید همین پیوند عمیق با درد مردم آن روزگار بوده که کلام محمدتقی بهار را هنوز تازه نگه داشته. کلامی که هنوز در دهان جای می‌گیرد و در گوش و جان می‌نشیند؛ بدون بوی نا و کهنه‌گی.
اولین اجرای این تصنیف منسبت به ملوک ضرابی است. می‌گویند او نخستین کسی بوده که این تصنیف را اجرا کرده اما آن‌چنان که باید مورد توجه قرار نگرفته.
اما قمرالملوک وزیری بوده که مرغ سحر را به اوج محوبیت و شهرت رسانده. تصنیف با صدای اوست که به میان مردم می‌رود.
مرغ سحر با صدای قمرالملوک وزیری
در روزگار سرمه ریختن در گلو زنان آوازخوان، رنج کلام بهار در دهان آوازخوان مرد جای گرفت. مردم این روزگار، مرغ سحر را بیش از همه با صدای محمدرضا شجریان می‌شناسند. او که از سوی مردم “خسرو آواز ایران” خوانده می‌شود، تمام کنسرت‌های‌اش را با مرغ سحر به پایان می‌رساند.
مرغ سحر با صدای محمدرضا شجریان
در خارج از مرزهای ممنوعیت زنان، آوازخوان موسیقی پاپ که علاقه‌ای به اجرای تصنیف‌های سنتی داشتند، به سراغ مرغ سحر رفتند. لیلا فروهر در کنسرتی این تصنیف را اجرا کرده و شکیلا هم نسخه‌ای دیگر از آن را ضبط و پخش کرده.
فرهاد آوازخوانی که در دهه‌ی پنجاه صدای درد و اعتراض مردم بود و مجری کلام احمد شاملو و شهیار قنبری، در پس از انقلاب وقتی که دیگر اجازه‌ی اجرای ترانه‌های روز را نداشت؛ برای توضیح روز و روزگار خود و هم‌وطنان‌اش به سراغ این تصنیف قدیمی رفت و آن را با گیتار اجرا کرد و در قالب آلبوم برف به بازار فرستاد.
آرش سبحانی که موسیقی‌اش در چارچوب راک تعریف و شناخته می‌شود، در کنار محسن نامجو که به اجرای متفاوت و آوانگارد و تجربی از موسیقی ایرانی علاقه دارد، با هم نسخه‌ای دیگر از مرغ سحر را اجرا کرده‌اند.
مرغ سحر کاری از گروه کیوسک و محسن نامجو
پرواز همای که پس از سرکوب اعتراضات سال ۱۳۸۸ چند تصنیف در هم‌راهی با مردم اجرا کرد و پس از آن از ایران خارج شد، در یکی از کنسرت‌های‌اش مرغ سحر را اجرا کرد. هرچند که بعدها به ایران بازگشت تا به جای خواندن از “ظلم ظالم” ترانه‌ای را تقدیم سردار همدانی بکند!
هنرمندان غیرایرانی هم که شاید مفهوم درست تصنیف را کامل درک نمی‌کنند، مرغ سحر را اجرا کرده‌اند. نت‌های مرتضی خان نی‌داوود و کلام بهار، گوهر نایابی دارد که مرزها را هم درنوردیده.
مرغ سحر با اجرای هنرمندان هلندی
تازه‌ترین اجرای مرغ سحر با صدای گوگوش. اثری که امسال به بازار آمد و به تازه‌گی کلیپ‌اش پخش شده. اجرای گوگوش گرچه با اعتراض‌ها و انتقادهای زیادی هم‌راه بوده، اما منصور تهرانی، ترانه‌نویس و هم‌کاری قدیمی گوگوش، در صفحه‌ی شخصی‌اش این اجرا را این‌گونه توصیف کرده: “رفتن به سراغ ترانه مرغ سحر که بارها توسط استاد شجریان اجرا شده جرئت و اعتماد بنفس می‌خواست ، که گوگوش هر دو را داراست. با سبک و سیاق و تحریرهای خاص خودش خوانده است . به خصوص تحریر زیبائی روی مصرع ابر چشمم ژاله بارد که بسیار دلنشین بود.”
